‘Nhŏng Hồ Sỹ Trung oei tơ̆ thôn 10, tơring Ea Sar, apŭng Ea Kar, dêh char Dak Lăk ‘noh ŭnh hnam yŭk trong hơlau hơnhăk‘long vải thiều hơdrĕch U Hồng đơ̆ng apŭng Lục Ngạn, dêh char Ƀăk Giang năm tơ̆ apŭng Ea Kar dêh char Dak Lăk chă pơtăm đơ̆ng hloh 10 sơnăm hơdrol. Dang ei ‘nhŏng đei 10ha vải tŏk bŏk đei plei. ‘Nhŏng tơroi, pơyan plei vải sơnăm au plei ưh kơgan lơ tơjur đơ̆ng 30-40% pơtêng hăm pơyan hơdrol, mă lei kơjă măt kơna mă đơ̆ng ưh kơ gan plei ră mă lei lơ̆m 1 ha phĕ tĕch đei truh 300 triu hlak jên: “Sơnăm au mir pơgar nhôn phĕ đei 30 tân vải, ‘nau jĭ sơnăm ưh kơ gan plei pơtêng hăm sơnăm sơ̆, lăp iŏk đei 60-70% plei. Kơ yuơ sơnăm au ‘năr tơngiĕt ưh gan kơtang, tŏ phang pơđang đunh năr, ưh kơ rơvơn ăn dơnơm ‘long jing ‘lơ̆ng kơna ưh kơ gan plei.”

Ƀok Nguyễn Văn Bình - Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơp tak xah choh jang sa Thanh Bình apŭng Ea Kar tơbăt, hrei au Hơp tak xah đei 16 ŭnh hnam, akŏp hơgăt teh ‘long vải đei plei ‘noh 100ha. Lơ̆m mĭnh sơnăm phĕ đei đơ̆ng 1.400 – 1.600 tân. Hơp tak xah jei tơgoăt răt iŏk pơđĭ plei vải lơ̆m 200ha kơ 60 ŭnh hnam kon pơlei oei tơ̆ rim apŭng Ea H’leo, Ea Kar, Krông Bông, Krông Năng… Kiơ̆ đơ̆ng ƀok Bình, plei vải dôm sơnăm tơjê̆ au tĕch mơdro tôch rơvơn, rim teh đak răt iŏk nhen Trung Quốc, Hàn Quốc dăh mă Nhật Bản… tôch lăp đon hăm plei ‘long pơtăm kơ Việt Nam lơ̆m au đei plei vải. Pơyan phĕ plei vải tơ̆ Ea Kar hmă hmă lơ̆m tŏk bŏk khei 4 rim sơnăm, hrôih hloh khei ‘năr phĕ tơ̆ apŭng Lục Ngạn, dêh char Băk Giang dang 1 khei 1 poăt, ‘nau jĭ tôch rơvơn ăn tĕch mơdro tơ̆ teh đak đe adoi nhen tĕch mơdro lơ̆m teh đak. Ƀok Bình pơma: “Pơyan vải sơnăm 2024 hăm tơring Ea Sar păng Hơp tak xah Thanh Bình ‘noh rơvơn hloh kơ yuơ đei lơ bơngai răt iŏk tĕch hơyoh tơ̆ Trung Quốc. Dang ei đei dang 10 hơnih mơdro sa truh tơ̆ au chă răt vải, tăh lơ̆m container sơngiĕo tĕch tơ̆ teh đak đe. Kơjă chă răt kơtă lơ̆m mir pơgar ‘noh dang 55.000 hlak jên lơ̆m 1 kĭ.”  

Apŭng Ea Kar ‘noh jĭ tơring pơtăm vải tơm hloh kơ dêh char Dak Lăk. Lơ̆m apŭng đei 1.023ha, lơ̆m au hơgăt teh hlôi đei phei ‘noh 700ha, akŏm găh să tơ̆ rim apŭng Ea Sar, Ea Sô, Ea Tih, Xuân Phú, Cư Huê, Ea Đar. Hơdrĕch vải đei pơtăm tơ̆ au găh lơ ‘nŏh U Hồng, U Thâm păng U Trứng, đei răt iŏk đơ̆ng rim dêh char Hải Dương, Bắc Giang păng Quảng Ninh. Tơring Ea Sar hrei au đei hơgăt teh pơtăm ‘long vải să hloh hăm hloh 400ha. Dôm sơnăm tơjê̆ au, jang sa iŏk đei đơ̆ng ‘long vải tôch kơ lơ, bơngai pơtăm jang kiơ̆ khoa hŏk kih thuơ̆t lơ̆m vei lăng năng tông vă plei ăl, plei ‘lơ̆ng. Hrei au, hloh 80% hơgăt teh ‘long vải tơ̆ Ea Kar đei pơtăm vei lăng kiơ̆ pơkăp VietGap, chă tơruih kiơ̆ tơruih kơtoh, đing pluih đak tômơtĭk, tơjră tang găn ‘lơ̆ng phang pơđang.    

Ƀok Hà Trung Tướng, Kơ iĕng Kơdră chĕp pơgơ̆r Hơnih vei lăng kon pơlei tơring Ea Sar tơbăt, ‘long vải atum hăm ‘long nhãn lồng tôch jing ‘lơ̆ng tơ̆ groi teh kơ apŭng Ea Kar. Sơ̆, lơ̆m rim mir pơgar au, kon pơlei chă pơtăm bơ̆n hơƀo, ƀum, tơ̆h ... 1ha jang sa iŏk đei lăp đơ̆ng 25-30 triu hlak jên lơ̆m 1 sơnăm. Đơ̆ng mă tơplih pơtăm ‘long nhãn lồng , vải thiều, lơ̆m mĭnh hektar jang sa iŏk đei lơ hloh 10 ‘măng, hơtŏ hăm 300-400 triu hlak jên lơ̆m 1 sơnăm. Rim ŭnh hnam pơtăm vải tơ̆ tơring Ea Sar hlôi pơdrŏng. Tơring tok bŏk hơdrin tơlĕch jang tơgŭm djru kon pơlei lang să chă pơtăm ‘long vải kiơ̆ trong kơjăp ‘lơ̆ng, tơ iung pơjing hơnăn vải kơ tơring.“Hơnih vei lăng kon pơlei tơring hlôi pơgơ̆r pơtrŭt kơtang găh ‘long vải, hơvơn rim hơnih bơ̆ jang vei lăng choh jang sa kơ apŭng, Hơnih vei lăng Choh jang sa păng Atŏk tơ iung tơring tơrang dêh char năm tơ̆ au chă pơtho ăn, dăh mă rim bơngai mơdro sa vă tĕch răt hlot tơmam drăm kon pơlei. Nhôn chă pơtho ăn kon pơlei pơtăm ‘long vải kiơ̆ trong pơkăp ‘lơ̆ng VietGap, pơjing ‘long vải jing tơmam drăm đei drơ̆ng jing OCOP kơ tơring, păng tơƀôh tơbăt plei vải Ea Sar năm tơ̆ hơnih tĕch răt lơ̆m teh đak păng teh đak đe.”

Đơ̆ng dôm mir teh tơmo hơga hrau hăm chuơh rang rar lăp băt chă rei pơtăm ‘long pơtăm hrôih hơnhăk ưh kơ iŏk đei dôm yơ sơ̆ ki, hloh mơjĭt sơnăm au ki, rim kon pơlei choh jang sa oei tơ̆ tơring Ea Sar păng rim tơring tơjê̆ kơ apŭng Ea Kar hlôi pơ̆n chă tơplih ‘long pơtăm vă pơtăm ‘long vải thiều hơnhăk đei iŏk yau kơjăp păng sơđơ̆ng. ‘Long vải thiều hlôi păng tŏk bŏk sơkơ̆t hơdăh hơnih dơ̆ng ‘noh ‘long pơtăm tơm dơnơm tơ̆ apŭng Ea Kar.