Đơ̆ng rŏng 7 sơnăm tơklep hăm tơdrong pơm tơlĕch kơdŭng pơm đơ̆ng hơbăn ao jean so, mŏ Lý Thị Kim Bình, oei tơ̆ plei Păn Lăm, pơlei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đắk Lắk hlôi pơjing đei anih tĕch mơdro hăm 5 ‘nu bơngai jang. Rim sơnăm anih jang tĕch đei hloh 7.500 tơmam kơdŭng che rim kơloăi, akŏp kơjă iŏk đei hloh 1,5 ti hlak jên. Mŏ Lý Thị Kim Bình tơroi, blŭng a ‘noh pơm đơ̆ng hơbăn ao so jing tơmam yua ‘nao, đang kơ ‘noh tơdrong tơgŭm đơ̆ng bơngai răt pơm ăn anih jang kơ mŏ hơnơ̆ng pơm đei lơ tơmam ‘nao. “Kon ĭnh kăt hơmet ăn đang kơ ‘noh ĭnh chơ choh. Hmă hmă ‘noh kon tĕch online, tĕch tôch kơ đei. Vă jê̆ truh kơnh ĭnh gô pơm kênh tĕch kơtă vă ăn kơ dôm drŏ kăn nhen ĭnh đei 1 trong lăng atŭm găh đei ƀơm truh cham char, ƀơm truh tơpôl, pơm tơ jur kơsô̆ râm rĕk hŭt tơ̆ cham char păng ƀơm truh kơdih truh jên iŏk yua đơ̆ng kơdih.”

Oei hăm mŏ Đào Thị Vân, oei tơ̆ phường Tự An, pơlei tơm Buôn Ma Thuột, đon tơchĕng pơjing tơdrong jang sa hăm pơnhan sŏng, pơnhan chhĕr pơm đơ̆ng hmok pơnang jing đei lơ̆m 1 ‘măng năm chă lăng tơdrong jang pơm tơlĕch tơ̆ dêh char Quảng Ngãi. Đơ̆ng rŏng tơ chĕng hơlen tơring tơmam tơ̆ Đắk Lắk, đơ̆ng tŏk bŏk sơnăm 2023 sư răt kơmăy kơmŏk pơm tơlĕch. Truh dang ei, jô̆ păh lăp rim khei sư pơm đei hloh 30.000 tŏ pơnhan sŏng, pơnhan chhĕr, pơnhan tih rim kơloăi, kơjă tĕch jô̆ păh lăp 2.300 hlak jên 1 tơmam. Mŏ Đào Thị Vân tơbăt, tơmam pơm đơ̆ng hmok pơnang iŏk đei tơdrong lăng truh đơ̆ng tơmoi yua kơ ‘lơ̆ng, ‘yâu hăm cham char.“Dang ei anih jang tŏk bŏk tĕch tơ̆ website păng tơ̆ hơnih tĕch mơdro điện tử. Sơnăm âu ki ‘noh găh lơ păih anih jang tơgŭm ăn dôm tơdrong jang đơ̆ng hŏk tro, sinh viên pơm kơtrăi iŏk yua hue lăng truh cham char rơgoh, răt yua rơgoh. Hmok pơnang ‘noh đei đơ̆ng kơdih ngăl, trong pơm hơmet ƀônh ƀŏ, lăp tong tơ̆ đak păng ôp rơgoh đang kơ ‘noh tăh lơ̆m không ep đei dôm tơmam bơih ‘noh pơchrang tia UV pơlôch pơrang iŏk đei pơkăp ‘lơ̆ng.”

Đơ̆ng dôm tơley nhươ̆ đei hŭt tơ̆ dôm hơnih ming man dăh mă dôm hơnih tĕch ‘nhot, hơnih tĕch plei ‘long tơ̆ kơ chơ, mŏ H Âu Niê, oei tơ̆ plei Tlung, thị trấn Ea Kar, apŭng Ea Kar, dêh char Đắk Lắk hlôi pơm đei dôm tơmam yua hiôk. Vă jê̆ 1 puăt sơnăm ‘nâu, mŏ akŏm đe mŏ oh vang jang păng gơnang đơ̆ng dôm khŭl jang, grŭp tơpôl tơgoăt hơdai, pơih să anih tĕch. Dôm kơdŭng mong tăh tơmam, rŏ tăh râm rĕk, hơdrŭng iĕr dăh mă kơdŭng năm tơ̆ lơchơ hăm tơley nhươ̆ đei kơjă đơ̆ng 80 rơbâu - 200 rơbâu hlak jên. Kiơ̆ kơ mŏ H’Âu, tơdrong jang âu tôch kơ ƀônh kơna bu bu kŭm gơh pơm tơ̆ hnam mưh jơ rơhơi. “Dang ei ‘noh đei 7 - 8 ‘nu bơngai vang pơm. Pơm 1 tơmam hiong đơ̆ng 3 - 7 jơ mơ̆ng kiơ̆ tơmam, gơh tơgĕch kơplăh ƀơ̆t rơhơi. Tơmam pơm hăm ti, iŏk pơm đơ̆ng tơley nhươ̆ ĭnh chă iŏk akŏm đei brŏk pơm rơgoh. Klĕp truh dang ei ‘noh tơmam ĭnh hlôi đei ƀôh tơ̆ jơ̆p pơlei pơma nhôn, kiơ̆ kơ tơmoi pơkă răt tơmam.”

Yă Tô Thị Tâm, Kơdră Khŭl vei lăng drŏ kăn dêh char Đắk Lắk tơbăt, jang kiơ̆ Tơdrong jang 939 đơ̆ng Thủ tướng teh đak găh “Tơgŭm drŏ kăn pơjing tơdrong jang sa sơnăm 2017-2025”, lơ drŏ kăn hlôi đei tơgŭm, pơm tơdrong hiôk vă pơjing tơdrong jang sa. Lơ̆m kơsô̆ âu, lơ mŏ oh hlôi tơgĕch yua dôm tơmam đei lơ tơ̆ tơring, ƀơ̆t lăp đei lăng ‘noh jĭ “râm rĕk”, vă pơm đei dôm tơmam yua.“Khŭl drŏ kăn hơtŏk tơdrong gơh băt, tơdrong pơcheh păng hơdrin năm tŏk đơ̆ng kơdih kâu, chă iŏk dôm tơmam ‘lơ̆ng, tơmam pran, tơmam đei yua hlôi đei tơ̆ tơring, tôch kơ hmă păng đei đơ̆ng sơ̆. Iŏk jang dôm tơmam pran ‘noh jing tơmam yua, pơyua ăn ‘meh vă hơrih sa rim năr đơ̆ng rim ŭnh hnam hai păng kŭm pơm đei iŏk yua, tơchă ăn tơdrong jang sa păng hơmet ming ‘lơ̆ng cham char rơgoh, ‘yâu hai.”

Hăm tơdrong hơgei, pơcheh, lơ drŏ kăn tơ̆ Đắk Lắk hlôi tơplih tơmam đĭ hŭt bơih jing dôm tơmam yua. Jơnei ‘noh ưh khan lăp hơnhăk ăn iŏk yua ăn kơ đe drŏ kăn mă oei tơgop pơjing đei trong arih sa rơgoh, vei lăng cham char.