Ging am kriak, alan am di Mang Thít daok cang ngak brei medeih tagok
Ging am kriak, alan am di Mang Thít daok cang ngak brei medeih tagok

Dom ging am kriak, alan am di Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long hu meng yaok rituh thun, hu thau tal lac labik ngak kriak, lan bhong danei angan saong praong abih dalam bhum taneran kraong Cuu Long; Lan am Mang Thít daok hu pablei tabiak rilo negar langiu di dunya. Bhap bini bhian iew labik ini lac “Palei kriak atau ging am kriak”.

Ging am kriak, alan am di Mang Thít daok cang ngak brei medeih tagok

Ging am kriak, alan am di Mang Thít daok cang ngak brei medeih tagok

Dom ging am kriak, alan am di Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long hu meng yaok rituh thun, hu thau tal lac labik ngak kriak, lan bhong danei angan saong praong abih dalam bhum taneran kraong Cuu Long; Lan am Mang Thít daok hu pablei tabiak rilo negar langiu di dunya. Bhap bini bhian iew labik ini lac “Palei kriak atau ging am kriak”.

Adat lakhah di urang bangsa Thái
Adat lakhah di urang bangsa Thái

Bhap bini bangsa Thái juk Tây Bắc sahaneng lac: anek bik praong tagok brei tok diuk tok pasang padang mbang ngui lac bruk praong dalam rai anek menuac. Kayua yau nan ye, dom adat cambat, pandap lakhah biak tani tanat, abih rilo prein yawa saong tukvak piah caga saong hu rilo siam gheih karei tok hu di bhap bini Thái. Lường Hạnh, urang vak di Rayo sap ndem Viet Nam daok ngak bruk di bhum Tây Bắc hu kadha vak ndem ka bruk nan:

Adat lakhah di urang bangsa Thái

Adat lakhah di urang bangsa Thái

Bhap bini bangsa Thái juk Tây Bắc sahaneng lac: anek bik praong tagok brei tok diuk tok pasang padang mbang ngui lac bruk praong dalam rai anek menuac. Kayua yau nan ye, dom adat cambat, pandap lakhah biak tani tanat, abih rilo prein yawa saong tukvak piah caga saong hu rilo siam gheih karei tok hu di bhap bini Thái. Lường Hạnh, urang vak di Rayo sap ndem Viet Nam daok ngak bruk di bhum Tây Bắc hu kadha vak ndem ka bruk nan:

Siam gheih adat to yaom gom di Sóc Trăng
Siam gheih adat to yaom gom di Sóc Trăng

Adat to yaom gom atau raok gom oh lac sa adat cambat tanarakum bo dok lac ilamu gheih mekre lavik rai di urang Low daok di Sóc Trăng tal urak ni jeng daok hu khik veik song patagok. Bruk to yaom gom lồng, langiu di bruk ba bui sambai ka dom harei rija roya, ba chreih chrai, jum pataom dalam bhap bini, dok hu makna ngak pahla, daong ngak brei kajap jang bruk daong gauk, jum pataom gauk di 3 bangsa Kinh, Khmer, Hoa. Kadha : Dom bangsa adei saai harei ni, khol drei pang kadha vak di Nguyễn Phong yaih khan ka adat to yaom gom di Sóc Trăng:

Siam gheih adat to yaom gom di Sóc Trăng

Siam gheih adat to yaom gom di Sóc Trăng

Adat to yaom gom atau raok gom oh lac sa adat cambat tanarakum bo dok lac ilamu gheih mekre lavik rai di urang Low daok di Sóc Trăng tal urak ni jeng daok hu khik veik song patagok. Bruk to yaom gom lồng, langiu di bruk ba bui sambai ka dom harei rija roya, ba chreih chrai, jum pataom dalam bhap bini, dok hu makna ngak pahla, daong ngak brei kajap jang bruk daong gauk, jum pataom gauk di 3 bangsa Kinh, Khmer, Hoa. Kadha : Dom bangsa adei saai harei ni, khol drei pang kadha vak di Nguyễn Phong yaih khan ka adat to yaom gom di Sóc Trăng:

Biak karei baoh mặt nạ meng kayau
Biak karei baoh mặt nạ meng kayau

Dom bangsa bhum Tây Nguyên - Trường Sơn saong bhum Tây Bắc tal harei ini jeng daok khik piah hu biak rilo janih tạo hình, dalam nan njauk ndom tal dom janih sarak meng kayau. Dom janih sarak meng kayau piah ngak pasiam sang daok, sang palei, sang kabo, pabah mbang palei, ngak đạo cụ piah iew yang, chat tamia dalam dom lễ hội... ndung bak bruk nghệ thuật glaong saong kak kajap haong hatai jia di bhap bani.

Biak karei baoh mặt nạ meng kayau

Biak karei baoh mặt nạ meng kayau

Dom bangsa bhum Tây Nguyên - Trường Sơn saong bhum Tây Bắc tal harei ini jeng daok khik piah hu biak rilo janih tạo hình, dalam nan njauk ndom tal dom janih sarak meng kayau. Dom janih sarak meng kayau piah ngak pasiam sang daok, sang palei, sang kabo, pabah mbang palei, ngak đạo cụ piah iew yang, chat tamia dalam dom lễ hội... ndung bak bruk nghệ thuật glaong saong kak kajap haong hatai jia di bhap bani.

Mebuk ragu daoh Sli
Mebuk ragu daoh Sli

Sli (atau daok iew lac daoh sloong hao) nan lac sa dalam dom ragu daoh bhap bani biak gheih di urang Nùng daok di tỉnh Bắc Giang. Taphia panjin alak akaok thun bahrau atau dalam harei pataom gauk, dalam harei likHah, … dom kadha Sli jamen? bingi, bak hatai anit ranam tuk halei jeng hu yava tagok, lai gam haong sap yava di ceik glai ngak ka urang pang biak takre.

Mebuk ragu daoh Sli

Mebuk ragu daoh Sli

Sli (atau daok iew lac daoh sloong hao) nan lac sa dalam dom ragu daoh bhap bani biak gheih di urang Nùng daok di tỉnh Bắc Giang. Taphia panjin alak akaok thun bahrau atau dalam harei pataom gauk, dalam harei likHah, … dom kadha Sli jamen? bingi, bak hatai anit ranam tuk halei jeng hu yava tagok, lai gam haong sap yava di ceik glai ngak ka urang pang biak takre.

Urang Xa Phó di Nậm Kéng menyim khan bac ngak du lịch
Urang Xa Phó di Nậm Kéng menyim khan bac ngak du lịch

Nậm Kéng, palei urang Xa Phó di xã Nậm Sài (huyện Sa Pa, Lào Cai) lac “bhum palei ” di bruk pet tangin khan bac meng kan hu pok brei angan lac inem krung ilamu phi vật thể thun 2014… Labaih 60 boh sang daok jaik gauk, urang Xa Phó di bản Nậm Kéng jum pataom gauk dak padang rai duik ilamu , khik ramik bruk ngak meng kan

Urang Xa Phó di Nậm Kéng menyim khan bac ngak du lịch

Urang Xa Phó di Nậm Kéng menyim khan bac ngak du lịch

Nậm Kéng, palei urang Xa Phó di xã Nậm Sài (huyện Sa Pa, Lào Cai) lac “bhum palei ” di bruk pet tangin khan bac meng kan hu pok brei angan lac inem krung ilamu phi vật thể thun 2014… Labaih 60 boh sang daok jaik gauk, urang Xa Phó di bản Nậm Kéng jum pataom gauk dak padang rai duik ilamu , khik ramik bruk ngak meng kan

Adat raco akaok harei Tết di bangsa Thái di Lai Châu
Adat raco akaok harei Tết di bangsa Thái di Lai Châu

Gam haong ilamu mbang huak, khan ao tui muk kei atau dom ragu daoh bhap bini, ragam tamia meng kan biak gheih….bangsa Thái daok hu adat raco kaok harei Tết piah likau patuah jamo. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai”harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau ka adat cambat hu makna siam mekre ini:

Adat raco akaok harei Tết di bangsa Thái di Lai Châu

Adat raco akaok harei Tết di bangsa Thái di Lai Châu

Gam haong ilamu mbang huak, khan ao tui muk kei atau dom ragu daoh bhap bini, ragam tamia meng kan biak gheih….bangsa Thái daok hu adat raco kaok harei Tết piah likau patuah jamo. Kadha “Dom bangsa adei sa-ai”harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk duah thau ka adat cambat hu makna siam mekre ini:

Siam gheih palei ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng
Siam gheih palei ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng

Lạng Sơn lac bhum taneh di rilo palei ngak meng kan. Dalam nan, ngak gilau lac bruk ngak meng rilo rai ni mai di urang Tày, Nùng palei Lạng. Pok gilau oh lac kak kajap haong ilamu bo dok hu mong lac talei pambuak menuac daok diuk haong lot daih. Meng jalan ngak biak, tapa rilo rai ni mai, bruk ngak gilau dok hu dom boh sang pak ni ngak saong khik ramik .Kadha dom bangsa adei saai harei ni, khol drei gam hong Mai Linh – Urang pambuak bruk song rayo sap ndom VN dok di bhum Đông Bắc yaih khan ka bruk ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng:

Siam gheih palei ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng

Siam gheih palei ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng

Lạng Sơn lac bhum taneh di rilo palei ngak meng kan. Dalam nan, ngak gilau lac bruk ngak meng rilo rai ni mai di urang Tày, Nùng palei Lạng. Pok gilau oh lac kak kajap haong ilamu bo dok hu mong lac talei pambuak menuac daok diuk haong lot daih. Meng jalan ngak biak, tapa rilo rai ni mai, bruk ngak gilau dok hu dom boh sang pak ni ngak saong khik ramik .Kadha dom bangsa adei saai harei ni, khol drei gam hong Mai Linh – Urang pambuak bruk song rayo sap ndom VN dok di bhum Đông Bắc yaih khan ka bruk ngak gilau di urang Tày-Nùng palei Lạng:

Hadah mbaok hadah meta saong bruk ngak di drei tuk adat Thực hành Then nan lac Inem mek ilamo oh mboh di meta di menuac sia
Hadah mbaok hadah meta saong bruk ngak di drei tuk adat Thực hành Then nan lac Inem mek ilamo oh mboh di meta di menuac sia

Adat Ngak Then hu UNESCO vak tame Angan Inem krung ilamu phi vật thể lambaok di menuac sia dunya. Ini lac bruk ngak brei hadah mbaok meta bhap bini dom bangsa Tày, Nùng, Thái, abih di nyu lac ngan saong dom nghệ nhân bhap bini kayua dom urang nan, lac dom menuac rik daong praong dalam bruk khik ramik, patoa veik saong patagok ilamu bhap bini hadah krah ini.

Hadah mbaok hadah meta saong bruk ngak di drei tuk adat Thực hành Then nan lac Inem mek ilamo oh mboh di meta di menuac sia

Hadah mbaok hadah meta saong bruk ngak di drei tuk adat Thực hành Then nan lac Inem mek ilamo oh mboh di meta di menuac sia

Adat Ngak Then hu UNESCO vak tame Angan Inem krung ilamu phi vật thể lambaok di menuac sia dunya. Ini lac bruk ngak brei hadah mbaok meta bhap bini dom bangsa Tày, Nùng, Thái, abih di nyu lac ngan saong dom nghệ nhân bhap bini kayua dom urang nan, lac dom menuac rik daong praong dalam bruk khik ramik, patoa veik saong patagok ilamu bhap bini hadah krah ini.

nghệ thuật yuk talak meng idung di urang Khơ-mú
nghệ thuật yuk talak meng idung di urang Khơ-mú

Bahrau ini, dalam harei Inem krung Ilamo Việt Nam, nyaom nghệ nhân urang bangsa Khơ-mú tỉnh Điện Biên hu mai bal ine Hà nội, me-yaih khan tal bhap bani bruk ngak alat ragam meng kan saong parang me-in dom ragam tamia bhap bani di urang Khơ-mú di Muyim Dân tộc học Việt Nam. Mbaik talak dua gilaong saong ilamu yuk talak meng idung, pachreih hu rilo urang mai mong iek.

nghệ thuật yuk talak meng idung di urang Khơ-mú

nghệ thuật yuk talak meng idung di urang Khơ-mú

Bahrau ini, dalam harei Inem krung Ilamo Việt Nam, nyaom nghệ nhân urang bangsa Khơ-mú tỉnh Điện Biên hu mai bal ine Hà nội, me-yaih khan tal bhap bani bruk ngak alat ragam meng kan saong parang me-in dom ragam tamia bhap bani di urang Khơ-mú di Muyim Dân tộc học Việt Nam. Mbaik talak dua gilaong saong ilamu yuk talak meng idung, pachreih hu rilo urang mai mong iek.