Pambuak pagam haong krong Đăk Bla –krong ia nduac cagar duy nhất di Việt Nam, meng kan mai, gaiy độc mộc hu kak kajap hong bruk ngak mbang ngak huak yaok harei di urang Ba Na pak ni. Tui thun bilan, gaiy độc mộc harei ni jeng dok lgheih mekre dalam rai duik di mik va. Kadha “Dom bangsa adei saai” harei ni, khol drei pang yaih khan ka sruh gaiy độc mộc di urang Ba Na:

Angaok bhum taneh gah brak tỉnh Kon Tum, labik ceik glai bak abih , sup palup song nao mai kan kandah di huyện Đắk Glei lac labik bangsa Giẻ - Triêng dok. Urang Giẻ - Triêng biak gheih bruk pak pandap pandar meng dom janih phun hu di pak ni yau: kreim, la-a.. song dom janih talei glai… Dalam pandap pak di drei, janih njauk ndom tal abih di urang Giẻ - triêng lac boh gùi. Boh gùi lingiu di caik pandap daok brei mboh akaok sahneng hadah song tangin gheih di urang pak. Kadha dom bangsa adei saai harei ni, khol drei duah thau ka boh gùi-sa pandap ngak meng tangin biak gheih mekre di bangsa Giẻ - Triêng

Yaok thun tuk Trung thu tal mai, uranaih jeng chreih chrai haong ahar am, ahar dẻo caga salao pandap cang ia bulan tagok hadah saong janih oh kurang hu di dom adei sit lac dom pandap main. Min urak ini, bruk hu mbaok di rilo janih pandap main điện tử daok ngak brei lahik nao pandap main meng kan yau gom patuk, gom menyek kéo quân, gom menyek ikan chép…Yau nan, thei lac menuac “truac hadah” ka dom mbaik gom menyek patuk tuk ia bulan bak baoh bilan 8 tui saka ia bulan bak baoh, lac janih pandap main meng kan di bhap bini tuk Trung thu mai. Kadha “ Dom bangsa adei sa-ai” adit ini, khol drei saong Yến Hoa duah tal baoh sang di nghệ nhân ngak pandap main bhap bini di Hậu Ái, Hoài Đức, Hà Nội:

Ngan saong rairah uranaih di palei Châu, xã Chư Krêy, huyện Krông Chro, Gia Lai, nghe nhan Đinh Rung oh karei hagait sa “po yang” yam tabiak meng sử thi akayat: khang kadang, oh huac glaih glar, joi taong kalin, hu akok sahneng hadah krah tuk hadar kanal saong daoh khan hu dom akayat di mukei caik veik biak bingi pang

Yaok thun tal harei 14 bilan 7 saka ia bulan, urang Thái mbong peih ngak Tết xíp xí tui njuak adat cambat tanarakun di bangsa. Ini hu mong yau Tết prong abih di urang Thái mbong di bhum Tây Bắc. Daa mikva saong taong abih guak pang kadha vak brei thau ka Tết xíp xí di urang Thái mbong di Lai Châu di Thuý Ngoạn, urang pambuak bruk saong Rayo sap ndom Việt Nam:

Urang Mông song urang Dao lac 2 talei pajaih di nyaom sap ndom panuac puac Mông - Dao di Việt Nam. Kayua daok dalam nyaom sap ndom panuac yau gauk, nan ye dom adat cambat tanarakum hu dreih gauk; yau bruk ngak ba ar dó, tok karei pandap piah ngak. Daa mik va song tong abih gauk pang yaih khan hasit ka ilamu ngak ba ar dó di bhap bini Mông song Dao tapa kadha dom bangsa adei saai adit ni.

Biar harei 30 bilan 7, di Bon Đắk R’Moan, xã Đắk R’Moan, ban sit Gia Nghĩa, UBND tỉnh Đắk Nông peih pakak saong ba tame pandar sang parang iek capi patau. Ini lac sa dalam dom labik dulich Công viên địa chất tỉnh Đắk Nông. Sang parang iek capi patau hu parang tabiak 57 janih alat ragam di dom bangsa di dunya, dalam nan hu dom janih capi patau di urang bangsa M’Nông. Tui hatai sahaneng di urang M’Nông, capi patau lac janih alat ragam klak meng kan, nyu pambuak anek manuac di dunya saong a lot diah.

Meng kan mai, bhap bini bangsa Mông diukrai rilo meng pagam pambak tame bruk ngak hamu ngak apuh, raong glang. Tal yaok bilan pala drak, urang bhian oh duah hu halau ia pruh bo pambak tame ia langik, ia hajan. Hadei di tuk ngak saong pataom hu rilo ilamu, urang Mông meng kan hu adat teik ia piah kuhria mboh dahalu bruk langik pandiak hajan. Ini hu iek lac sa bruk ngak hu makna biak praong saong hu dom baoh sang urang ngak tui sa mbang di tuk tame akaok thun birau.

Adat Gạ Ma Thú (nan lac adat Cúng palei) di bhap bani bangsa Hà Nhì bahrau hu pok brei harak chứng nhận Inem mek ilamo oh mboh di meta pakat negar. Bhap bani bangsa Hà Nhì daok di 4 xã cực Tây negar dalam huyện Mường Nhé, (Điện Biên), nan lac Sín Thầu, Chung Chải, Sen Thượng, Leng Su Sìn.

Urang Xtiêng sahaneng lac “vạn vật hữu linh”, tong abih janih jeng hu yang daok, yau yang ia harei, yang ia bilan, yang ceik, yang glai, yang hangin, yang hajan … nan ye jeng hu adat kakuh likau yang sraong daong. Dalam dom cambat tanarakun di mik va X tieng njauk ndom tal “Adat mbang lisei bahrau” - sa adat cambat prong dalam raidiuk di bhap bini urang Xtiêng. Daa mik va song tong abih gauk duah thau ka Adat mbang lisei bahrau di mik va Xtiêng tapa kadha dom bangsa adei saai adit ni