Xoọc đâu, chr’hoong Tây Giang nắc mưy ooy đợ vel đông bhrợ liêm choom bh’rợ zư lêy văn hoá cóh zr’lụ k’coong ch’ngai Quảng Nam. Lấh mơ, bấc chr’nắp văn hoá bơơn ta moon nắc c’cir văn hoá k’tiếc k’ruung cơnh pr’múa tân tung da dặ, bhrợ bh’noóch, prá pr’ma, taanh n’đoóh a’doóh Cơ Tu.... bơơn chr’hoong Tây Giang chấc lêy bhrợ pa dưr cớ, zư lêy liêm choom. ooy đâu, bhiệc âng đơơng pr’múa tân tung da dặ moót ooy tiết học ngoại khoa đhị zêng zâp trường THCS cóh vel đông bơơn ta lêy nắc mưy bhiệc bhrợ pr’hay, choom lâng bh’rợ zư lêy, pa choom truyền thống văn hoá đoọng ha zâp lang p’niên Cơ Tu cóh Tây Giang.

Bấc c’moo đăn đâu, zấp cấp Hội, Đoàn thể cóh chr’hoong da ding ca coong, c'noong k’tiếc Tây Giang, tỉnh Quảng Nam ta luôn bhrợ g’lúh thi z’zêệ, pa cắh apêê ch’na cha âng đha nuôr Cơ Tu. Đhị đêếc nắc đoọng zư đớc lâng k’rong đớc đợ ch’na đh’nắh âng vel đong. Đợ ch’na xang bêl chấm điểm, chơớih pay choom đươi dua đoọng bhrợ ch’na ha t’mooi.

Chr’hoong da ding k’coong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cắh muy bơơn năl tước pazêng đhăm crâng gmrâng âng da ding ca coong Trường Sơn ma bhuy chr’nắp, nắc đhăm k’tiếc nâu dzợ tr’haanh bhlầng lâng pazêng chr’nắp văn hoá pr’hay âng đhanuôr Cơ Tu. Lâng đhanuôr Cơ Tu cóh đâu, tr’cọo x’nưl nắc chr’nắp văn hoá tinh thần căh choom căh vêy cóh pr’ặt tr’mông. Pazêng apêê g’lăng z’hai, ta coóh bhươl đhị da ding ca coong nâu ta luôn zư lêy zập rau tr’cọo x’nưl ty đanh âng aconh a bhướp, tợơ đếêc pa dưr loom luônh chắp kiêng đoọng ha lang t’tun.

Âi dưr váih ta luôn, âi moọt cợ apêê tơợp c’moo t’mêê, bêl pô dưr chớh prang crâng, a chịm xul chr’val ca coong, đha nuôr Cơ Tu cóh chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam bhuốih cậ crâng. Cơnh lâng đha nuôr cóh đâu, crâng ca coong nắc đhị ma mông, nắc pr’zớc lướt dh’rứah cóh zấp toọt lang ma nứih. C’moo đâu, đhr’niêng bh’rợ bơơn bhrợ têng đhị Vel crâng ca coong H’nghêê cóh chr’val A Xan. Cóh đâu vêy crâng h’nghêê lấh 2.000 bhr’lâng, đanh tơợ k’ha riêng tước k’rơ bhâu cmoo. Cóh đêếc vêy lấh 725 bha lâng h’nghêê âi bơơn xay moon N’loong c’kir Việt Nam.

Lấh 62 c’moo ơy, hân đhơ cơnh đêếc. T’coóh Bhling Agrưn, acoon cóh Cơ Tu, cóh vel Tà Vàng, chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nắc dzợ t’bhlâng bhrợ têng lâng bhiệc zư lêy văn hoá ty chr’nắp âng a’conh a’bhướp. Đợ tr’coọ xa’nưl ty chr’nắp âng acoon cóh đay zêng choom đươi dua, t’coóh cung t’bhlâng chấc lêy pa choom bhrợ têng lâng pa choom đoọng ha lang apêê t’tưn.

Tơợ đenh ahay, manứih Cơ Tu ắt mamung truíh da ding Trường Sơn, zr’lụ đắh Tây tỉnh Quảng Nam vêy bấc c’bhúh văn hoá ty chr’nắp lâng bấc cơnh chr’nắp liêm. Lấh mơ j’niêng cr’bưn lâng zâp bhiệc bhan p’têết pazưm lâng ắt bhrợ đoàn kết acoon manứih, vel bhươl, manứih Cơ Tu cóh đâu dzợ vêy bhrợ j’ngâl zư lêy vel bhưol ma bhưy chr’nắp.

Rau chr’nắp pr’hay văn hoá pazêng acoon cóh xoọc át lâng đhr’năng dưr bil. T’mêê đâu, UBND tỉnh Quảng Nam p’too moon bhrợ têng pazêng xa nay bh’rợ: Zúp zooi zư lêy, pa dưr văn hoá la lay âng pazêng đhanuôr acoon cóh tỉnh Quảng Nam cr’chăl c’moo 2019 – 2025 lâng: zúp zooi pa dưr du lịch da ding k’coong tỉnh Quảng Nam tước c’moo 2025. Bấc pa bhlâng boóp p’rá tơợ pazêng apêê bhrợ bh’rợ pa chắp ch’mêết lêy văn hoá công cơnh apêê t’coóh bhươl, trưởng cr’noon đoọng xa nay bh’rợ ghít lâng rau la lua lấh mơ.

Gươl âi r’dợ crêê ta bhrợ lâng bê tông lứch, cha pợ lâng tôn cốh bấc vel bhươl Cơ Tu. Bấc ngai chăp kiêng văn hóa ty đanh n’nâu nắc pa cắh râu chơớ hơơ, cắh yêm ặt tợt đhị râu pr’dzoọng âng gươl xoọc đâu…

P’rá lâng chữ xrắ nắc đoo bơr râu chr’nắp bhlâng âng c’bhúh văn hóa ty đanh; nắc đoo cr’van chr’nắp bhlâng âng acoon ma nứih. Cơnh lâng râu rơơm kiêng zư đớc lâng pa dưr đợ râu chr’nắp văn hóa ty chr’nắp âng ma nưuíh Cơ Tu, t’coóh Bhơriu Liếc, Bí thư Huyện ủy Tây Giang, tỉnh Quảng nam âi đớc đoọng lấh 14 c’moo đoọng p’zay pa chắp ch’mêệt lêy lâng xrắ pa glúh bha ar P’rá Cơ Tu. Nâu đoo nắc bêệ bha ar tr’nơợp âng đha nuôr Cơ Tu bơơn pa chắp ch’mêệt lêy z’zăng liêm ta níh cơnh nắc muy bêệ sách giáo khoa. Bêệ bha ar n’nâu dưr váih bhrợ crêê cơnh cr’noọ rơơm kiêng âng bấc ơl âng đha nuôr Cơ Tu tỉnh Quảng Nam moon la lay; dh’rứah chroi đoọng zư đớc văn hóa ty chr’nắp âng acoon cóh hêê. Pa bhlâng nắc, p’rá lâng chữ Cơ Tu vêy pr’đơợ bơơn zư đớc lâng pa dưr cóh đhr’năng cơnh xoọc đâu.

UBND chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam vêy xa nay bh’rợ bhrợ têng Gươl lâng bê tông. Xa nay bh’rợ n’nâu nắc vêy ta nhăn boóp p’rá âng đhanuôr cóh pazêng bhươl cr’noon lâng nắc lứch vêy mr’cơnh cr’noọ xa nay lâng xa nay bh’rợ n’nâu. Nâu đoo nắc bh’rợ đoọng pa xiêr đhr’năng đhanuôr mót ooy crâng col n’loong, pa bhlâng nắc đợ n’loong ga mắc, chr’nắp. P’xoọng ooy đêếc, Gươl nắc vêy nhà nước bhrợ têng ga mắc lấh mơ, nhâm mâng lấh mơ lâng đanh đươnh lấh mơ nắc zr’lụ đoọng đhanuôr ắt prá xay xa nay bh’rợ âng bhươl cr’noon. Xoọc đâu, bấc đhanuôr Cơ Tu cóh Đông Giàng mr’cơnh cr’noọ xa nay lâng xa nay bh’rợ n’nâu.