Bêl xay moon ooy pân đil Cơ Tu, a pêê buôn pa chắp tước apêê ma nứih tăm đhúch, pr’dưr pr’dzoọng ga mắc đệ, záp t’ngay muy năl lướt ha rêê, xiêr ooy toọm, t’taanh c’lăng,… N’đhơ cơnh đêếc cơnh lâng p’căn A lăng Đhướt, cóh chr’val Lăng, chr’hoong Tây Giang nắc la lay. P’căn Đhướt c’moo đâu âi 80 c’moo, bhoóc choóh, đhang liêm li dzroọng lâng pa bhlâng nắc móh mặt dưr léh râu đha nui tr’út, bhrợ ha bấc ngai lum lêy cắh ngai cắh haanh déh….

Cơnh cr’liêng xa’nay ơy xay moon, t’coóh Cơ Lâu Nâm-Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam-manứih ơy p’ma moon bhriêl grơơ bhlâng cóh k’coong Trường Sơn-nắc ơy lấh cắh dzợ bêl 0 giờ 6 phút ra’diu 5/4, đhiệp 88 c’moo. T’coóh bil nắc đớc lơi râu hay chơợ đoọng ha bấc ơl cán bộ, đhanuôr Cơ Tu.>> Tất lang tr’mung xoọc dzợ đha’đhâm lướt zêl penh, bhrợ đoọng ha cách mạng, mơ c’moo k’noọ 90, t’coóh cung dzợ p’zay chấc k’rong, zư đợc lâng pa choom đoọng ha văn hoá Cơ Tu lâng rơơm kiêng cắh dzợ cơnh: “Đhanuôr Cơ Tu padưr pa’xớc ha dợ dzợ nhâm tơơm ríah”

Ma nứih Cơ Tu buôn ba boóch cơnh đâu “A coon a chịm cóh plêêng dal kiêng vêy crâng t’viêng t’vir/ a coon a xiu cóh tọom kiêng vêy đác ch’ngaach liêm/ acoon ma nứih Cơ Tu kiêng vêy a mế crâng zư lêy/ Đoọng đha nuôr vel bhươl ma mông k’rơ/ Đoọng ha hân noo ha roo a bhoo chắc váih/ Đoọng ha ma nứih Cơ Tu zấp ooy ma mông a lịng chịng dzoo…”. Cơnh lâng ma nứih Cơ Tu, crâng chr’nắp bhlâng cóh pr’ặt tr’mông.

Bấc c’moo âi, c’moo n’đoô vel Dưng công họp đoọng ch’mêệt lêy xay moon pr’loọng đha rựt. Nắc âi họp xay moon ooy râu đâu nắc…. Ơ, r’rộ r’răm đợ tước xía bhlâng. Muy ngai muy cơnh, cắh ngai tộ xơợng ngai. T’ngay đâu công cơnh đêếc, g’lúh họp dưr váih r’rộ r’răm, n’đhơ cơnh đêếc zấp ngaii công bhui har tu chr’val âng đay t’mêê bơơn xay moon nắc chr’val vel bhươl t’mêê….

Cóh cr’chăl ahay, đhị bấc bhươl cr’noon âng chr’val A Xan, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam ơy bhrợ t’váih c’bhúh zư lêy lâng pa dưr crâng đoọng lướt ch’mêết lêy, zư lêy lâng xay moon pa dưr dal c’năl zư lêy crâng cóh vel đong. Đươi vêy cơnh đêếc, crâng cóh chr’val A Xan ta luôn vêy ta zư lêy lâng pa dưr, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr Cơ Tu cóh pazêng bhươl cr’noon ting t’ngay vêy ta ha dưr dal. Bha ar xrặ âng Hốih Nhàn, PV T’ruíh pa xul p’rá Cơ Tu, Đài P’rá Việt Nam.

Ting đhr’niêng âng ma nứih Cơ Tu, bh’dzang moọt hân noo chóh bêệt t’mêê cóh c’moo, đha nuôr brhợ đhr’niêng bh’rợ bhuốih crâng ca coong. Đhr’niêng n’nâu âi ặt clấp ooy loom luônh âng đha nuôr lâng dưr váih c’léh văn hóa liêm pr’hay âng ma nứih Cơ Tu. Cr’chăl zêl prúh a rập a bhuy a hay, đhr’niêng bhuốih crâng âng ma nứih Cơ Tu cắh bơơn bhrợ têng lâng r’dợ cắh dzợ lấh vêy ngai hay. G’lúh tr’nơợp, xang bấc c’moo cắh bơơn bhrợ têng, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam pa dưr cớ “ Bhiệc bhan loọng c’moo t’mêê – chắp hơnh crâng ca coong” t’đang t’pấh bấc ơl đha nuôr Cơ Tu tước pấh.

Bhiệc bhan loọng c’moo t’mêê-chắp hơnh crâng dading nắc mưy ooy đợ j’niêng cr’bưn liêm chr’nắp lêy zư đợc. Hân đhơ cơnh đêếc, j’niêng cr’bưn nâu tơợ đenh ahay nắc mưy zư lêy ooy đắh bhiệc bhrợ têng vel bhươl lâng nắc r’dợ ting bil pất. C’moo đâu, chr’hoong Tây Giang quyết định bhrợ padưr cớ, zư lêy cớ đợ râu chr’nắp liêm văn hoá truyền thống, lâng nâu đoo cung nặc g’lúh đoọng xay moon p’too đhanuôr, lấh mơ nắc lang p’niên Cơ Tu năl gít lấh mơ bhiệc zư lêy crâng lâng padưr văn hoá vel đông, zư lêy crâng. Nâu đoo nắc bhr’dzang padưr bhrợ têng ooy pazêng zâp bh’rợ du lịch âng chr’hoong c’moo 2018, đoọng xay moon tước ta’mooi ch’ngai đăn đợ râu liêm chr’nắp âng Tây Giang.

Tợơ lấh 10 c’moo chô ặt cóh đhăm k’tiếc t’mêê, tợơ pazêng rau k’đháp zr’nắh,ta bhuch tr’hay xoọc tr’nợơp, nâu kêi pr’ặt tr’mông âng đhanuôr zr’lụ ặt t’mêê Cutchrun-Pachepalanh, chr’val Ma Cooih, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ơy vêy bấc rau ha dưr liêm. Vêy bơơn bh’nơơn nâu nắc đươi tợơ rau k’rang lêy âng Đảng, Nhà nước, chính quyền vel đong lâng rau tự ha dưr bhrợ têng âng đhanuôr cóh đâu.

Đhiệp 23 c’moo ha dợ, hân đhơ cơnh đêếc, Pơ Loong Phước cóh vel Zơ Ra, chr’val Tà Bhing, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam nắc ơy vêy lấh 5 c’moo kinh nghiệm đươi dua, bhrợ têng zâp râu tr’coọ xa’nưl ty chr’nắp âng đhanuôr Cơ Tu.