Lấh 62 c’moo ơy, hân đhơ cơnh đêếc. T’coóh Bhling Agrưn, acoon cóh Cơ Tu, cóh vel Tà Vàng, chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam nắc dzợ t’bhlâng bhrợ têng lâng bhiệc zư lêy văn hoá ty chr’nắp âng a’conh a’bhướp. Đợ tr’coọ xa’nưl ty chr’nắp âng acoon cóh đay zêng choom đươi dua, t’coóh cung t’bhlâng chấc lêy pa choom bhrợ têng lâng pa choom đoọng ha lang apêê t’tưn.

Tơợ đenh ahay, manứih Cơ Tu ắt mamung truíh da ding Trường Sơn, zr’lụ đắh Tây tỉnh Quảng Nam vêy bấc c’bhúh văn hoá ty chr’nắp lâng bấc cơnh chr’nắp liêm. Lấh mơ j’niêng cr’bưn lâng zâp bhiệc bhan p’têết pazưm lâng ắt bhrợ đoàn kết acoon manứih, vel bhươl, manứih Cơ Tu cóh đâu dzợ vêy bhrợ j’ngâl zư lêy vel bhưol ma bhưy chr’nắp.

Rau chr’nắp pr’hay văn hoá pazêng acoon cóh xoọc át lâng đhr’năng dưr bil. T’mêê đâu, UBND tỉnh Quảng Nam p’too moon bhrợ têng pazêng xa nay bh’rợ: Zúp zooi zư lêy, pa dưr văn hoá la lay âng pazêng đhanuôr acoon cóh tỉnh Quảng Nam cr’chăl c’moo 2019 – 2025 lâng: zúp zooi pa dưr du lịch da ding k’coong tỉnh Quảng Nam tước c’moo 2025. Bấc pa bhlâng boóp p’rá tơợ pazêng apêê bhrợ bh’rợ pa chắp ch’mêết lêy văn hoá công cơnh apêê t’coóh bhươl, trưởng cr’noon đoọng xa nay bh’rợ ghít lâng rau la lua lấh mơ.

Gươl âi r’dợ crêê ta bhrợ lâng bê tông lứch, cha pợ lâng tôn cốh bấc vel bhươl Cơ Tu. Bấc ngai chăp kiêng văn hóa ty đanh n’nâu nắc pa cắh râu chơớ hơơ, cắh yêm ặt tợt đhị râu pr’dzoọng âng gươl xoọc đâu…

P’rá lâng chữ xrắ nắc đoo bơr râu chr’nắp bhlâng âng c’bhúh văn hóa ty đanh; nắc đoo cr’van chr’nắp bhlâng âng acoon ma nứih. Cơnh lâng râu rơơm kiêng zư đớc lâng pa dưr đợ râu chr’nắp văn hóa ty chr’nắp âng ma nưuíh Cơ Tu, t’coóh Bhơriu Liếc, Bí thư Huyện ủy Tây Giang, tỉnh Quảng nam âi đớc đoọng lấh 14 c’moo đoọng p’zay pa chắp ch’mêệt lêy lâng xrắ pa glúh bha ar P’rá Cơ Tu. Nâu đoo nắc bêệ bha ar tr’nơợp âng đha nuôr Cơ Tu bơơn pa chắp ch’mêệt lêy z’zăng liêm ta níh cơnh nắc muy bêệ sách giáo khoa. Bêệ bha ar n’nâu dưr váih bhrợ crêê cơnh cr’noọ rơơm kiêng âng bấc ơl âng đha nuôr Cơ Tu tỉnh Quảng Nam moon la lay; dh’rứah chroi đoọng zư đớc văn hóa ty chr’nắp âng acoon cóh hêê. Pa bhlâng nắc, p’rá lâng chữ Cơ Tu vêy pr’đơợ bơơn zư đớc lâng pa dưr cóh đhr’năng cơnh xoọc đâu.

UBND chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam vêy xa nay bh’rợ bhrợ têng Gươl lâng bê tông. Xa nay bh’rợ n’nâu nắc vêy ta nhăn boóp p’rá âng đhanuôr cóh pazêng bhươl cr’noon lâng nắc lứch vêy mr’cơnh cr’noọ xa nay lâng xa nay bh’rợ n’nâu. Nâu đoo nắc bh’rợ đoọng pa xiêr đhr’năng đhanuôr mót ooy crâng col n’loong, pa bhlâng nắc đợ n’loong ga mắc, chr’nắp. P’xoọng ooy đêếc, Gươl nắc vêy nhà nước bhrợ têng ga mắc lấh mơ, nhâm mâng lấh mơ lâng đanh đươnh lấh mơ nắc zr’lụ đoọng đhanuôr ắt prá xay xa nay bh’rợ âng bhươl cr’noon. Xoọc đâu, bấc đhanuôr Cơ Tu cóh Đông Giàng mr’cơnh cr’noọ xa nay lâng xa nay bh’rợ n’nâu.

Cóh cr’chăl zư đớc râu liêm chr’nắp văn hóa âng đha nuôr Cơ Tu cóh chr’hoong Nam Giang moon la lay lâng tỉnh Quảng Nam moon za zum cắh choom cắh moon tước t’coóh Bhling Hạnh. Đha nuôr Cơ Tu cóh vel Công Dồn, chr’val Zuốih, chr’hoong Nam Giang moon t’coóh lâng dhd’nớc nắc “ r’vai âng da ding ca coong”. 30 c’moo ha nua, t’coóh p’zay ta pun lâng râu chắp kiêng âng t’coó xa nul acoon cóh lâng bấc bh’rợ liêm la lua đoọng zư đớc tr’coó xa nul a coon cóh, “r’vai” âng ma nứih Cơ Tu cóh cr’chăl tr’lúc tr’claanh bhlưa bấc râu văn hóa n’lơơng.

Xang 20 c’moo xơợng bhrợ Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII n’đắh bhrợ têng lâng pa dưr c’bhúh văn hóa Việt Nam liêm pr’hoọm acoon cóh, tỉnh Quảng Nam âi mặ bơơn bấc bh’nơơn choom hơnh déh. C’lâng xa nay crêê liêm âng Đảng lâng Nhà nước cắh muy chroi đoọng zư đớc lâng pa dưr râu liêm chr’nắp văn hóa apêê acoon cóh nắc dzợ chroi đoọng ha dưr dal pr’ặt tr’mông đoọng ha đha nuôr Cơ Tu n’đắh tây âng tỉnh Quảng Nam.

Công cơnh bấc c’bhúh acoon cóh đhi n’noo n’lơơng cóh Trường Sơn – Tây Nguyên, đha nuôr Cơ Tu tỉnh Quảng Nam pa bhlâng chắp lêy k’tiếc vel. Tơợ lang a hay, đha nuôr Cơ Tu chắp lêy ting acoon toọm, bha đưn da ding, đhị âi zư lêy lâng băn t’mông đha nuôr vel bhươl. Đha nuôr lêy chắp lâng lêy đhị ặt âng Vel nắc muy đhị ma bhuy chr’nắp n’đhang tr’đăn lâng acoon ma nứih. Tơợ đêếc, đha nuôr Cơ Tu cóh Quảng Nam âi bhrợ pa dưr đhr’niêng bh’rợ “Bhuốih k’tiếc k’ruung pa dưr vel”. Đhr’niêng bh’rợ n’nâu ta luôn bơơn ma nứih Cơ Tu zư đớc z’lấh k’ha riêng c’moo. Nâu đoo nắc râu đhr’niêng bh’rợ liêm pr’hay, đơơng âng ghít râu la lay âng đha nuôr Cơ Tu cóh tỉnh Quảng Nam.

Bác sĩ Nguyễn Huy Thông nắc Giám đốc Trung tâm Y tế chr’hoong Tây Giang – muy cóh bấc đơn vị tr’haanh liêm choom âng y tế da ding ca coong tỉnh Quảng Nam cơnh lâng bấc bh’rợ tr’nêng bhriêl g’lăng zư pa dứah ma nứih ca ay. Pr’đơợ da ding ca coong, tu cơnh đêếc, bác sĩ Thông đh’rứah lâng y bác sĩ n\lơơng ta luôn z’lấh c’lâng crâng đoọng guy z’nươu tr’hâu, pr’đươi pr’dua y tế tước lâng đha nuôr vel bhươl tu xe cắh choom lướt tước, c’lâng lụ c’tiêr, zr’nắh k’đháp.