Hdră mnuih Bahnar ti Kon Tum mmai gŏ lăn
Chủ nhật, 08:00, 15/06/2025 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê- Bruă mkra mnơ̆ng hŏng lăn čuh mnuih Bahnar (êpul Jơlâng) ti să Đắk T're, kdriêk Kon Braih, čar Kon Tum mâo mơ̆ng sui leh, čuê mơ̆ng ênuk anei truh ênuk mkăn. Mnơ̆ng hŏng lăn čuh mnui Bahnar dlăng ênưih, mâo êa mil jŭ mngač jăk siam leh anăn jiă

Bruă mmai gŏ lăn mơ̆ng mnuih Bahnar ngă hŏng klei ênưih, amâo mâo lu kdrueh gru ôh, khădah jing sa mta mnơ̆ng mmai ƀiădah amâo mâo sa mta jing msĕ hŏng sa mta leh mmai ôh. Siăm dah, klei mdê hĭn êdi tinei ênưih ƀuh jing êa jŭ ƀ’ƀlĭp mơ̆ng grăp mrta mnơ̆ng leh mkra. Nazam Hasharim, tue hiu čhưn hriê mơ̆ng Malaixia khăp êdi dlăng bruă dôk mmai gŏ lehanăn lač: “Mrâo dlăng snăn kâo mĭn dah jing mnơ̆ng kdrăp đưm sui dŭm êtuh thŭn leh. Kâo dôk dlăng dŭm mmông mtam klei mmai sa mta mnơ̆ng điêt dhiêt, dlăng jăk jĭn êdi, mơ̆ng phung amai adei mniê mkra. Ƀuh jing sa mta mnơ̆ng ngă hŏng kiê kngan hơăi mang, ƀiădah hdră diñu mkra kâo ƀuh jing mdê êdi mkă hŏng ya dŏ kâo tuôm ƀuh leh”.

 Y- Khel ti kdriêk Kon Braih, čar Kon Tum brei thâo bruă mmai gŏ lăn mơ̆ng mnuih Bahnar amâo mâo thâo nik ôh mơ̆ng phŭn mâo ñu. Phung amĭ, phung amai adei ngă bruă anei hlăm yan bhang không amâodah hlăm dŭm hrue mmông wăn. Bruă mmai gŏ jing bruă ngă hŏng klei mdjĕ, klei thâo gĭr lehanăn luič lu hrue mmông, snăn jing guôp hŏng phung mniê.

Lăn tliêt yơh jing mnơ̆ng pioh mmai gŏ, lăn anăn dưi nao mă hlăm djiêo hnoh êa Đăk T’Băng Giô kyuadah lăn tinei ñu êun tliêt jăk, Êlâo kơ mă lăn, diñu kreh djă ba mnŭ kpiê pioh ngă yang. Êrah mnŭ lehanăn kpiê mâo hƀrah jŭm anôk lăn čiăng mă lehanăn pô riu yang iêo kwưh kơ yang Prao... Leh mâo mă lăn ba wĭt ƀhu krô, bi thu lehanăn tăp bi ƀhĭ mjing kpŭng. Leh kơ anăn, lăn anăn dưm hlăm kniêm kyâo, tuh êa hlăm anăn, mñao kpit bi êun bi tliêt lehanăn mâo hnơ̆ng ƀlĭt juăt…

Klei dôk bi mmai ƀuh jing msĕ sơăi, mkra asei êlâo leh anăn kơh truh kơ mbah gŏ, lehanăn knhal tuič jing bueh mbah lehanăn mkra kdruă. Hlăm klei dôk mmai mnuih Bahnar knŏng yua ƀiă mnơ̆ng pioh mă bruă msĕ si ksăl alê, mnal, mâo ƀiă hla, klŏ boh tâo tlar.

Amâo mâo ngă jhưng mdar ôh hlăm klei mmai gŏ, phung mniê Bahnar yua sa klŏ mơ̆ng, thâodah sa boh êsŭng mkŭp hĕ. Pioh dưh lăn čiăng mmai gŏ, knŏng phung mniê dôk mmai dar wĭt dar nao êjai hlăm klei mmai, dar hlue êlan mklăk hŏng mông dar. Sa ƀĕ kngan kăp dră đăl ti êngao, kngan adih gư̆ bueh hlăm lam tơl ƀrư̆ ƀrơ̆ jing rup mnơ̆ng pô čiăng mmai. Dôk mmai truh jing mbah gŏ, asei mnuih mmai dar ƀrư̆ ƀrư̆ hlue mklăk hŏng êlan mông dar. Sui sui sa blư̆ mă mnal msah djĕ mdjah ti asei gŏ dôk mmai bi mâo êa msah.

Leh mkra ruĕ mbah gŏ, snăn jing rup gŏ leh, dưi ba ƀhu hlăm mđiă mâo sa hrue, lehanăn lŏ ba mkra tur gŏ. Mmông dôk mkra anei, mnuih mkra ñhuôr jơ̆ng kpă dan gŏ ti dlông pha leh kơ anăn mmai tur gŏ bi sir krĭp. Y- Khel brei thâo, klei dôk mkra bi jing sa boh gŏ knhal tuič anei jing sa kdrêč bruă dleh, brei mâo klei thâo mdjĕ, dar asei bi djŏ, mâo ală dlăng bi klă:

“leh ruĕ mmai, lŏ bi msiam, ƀhu thu mâo 3 hrue hlăm êyui, mă klŏ boh tâo tlar sah dhông bi êbhơr ƀlĭp, snăn kơh ba mbhưng hŏng pui bhiâo leh mơ̆ng anăn kơh ba čuh.”

Ară anei, mnuih Bahnar ăt adôk djă pioh knhuah klei mmai gŏ, hŏng hdră čuh ti krah tač, hlăm anôk êngăn angĭn, dăp djuh jŭm gŏ leh mmai hlăm lam, nah êngao lehanăn nah dlông… Jih jang mmai mơ̆ng mnuih Bahnar êpul Jơlâng mâo jar jing hơăi mang, ƀiădah jiă knhuah hjăn ñu pô. Amai Thanh Ngọc, knuă druh bruă kriê pioh ngăn drăp đưm čar Kon Tum brei thâo:

 “Gŏ mmai tinei pătdah jing ƀlĭp êbhơr ƀlia, amâo mâo kdrueh gru ôh. Boh nik, mnuih Bahnar mjing êa mil bi msiam hŏng ana Tnung. Êjai hlăm klei čuh dơ̆ng ruĕ, diñu suai mă kơ tač, mă klĭt knŭng čăm lehanăn tram hlăm êa, mă êa anăn tak măl hlăm gŏ, ngă snăn hlăm brô 3, 4 blư̆ man yơh. Ngă snăn mjing kơ gŏ lăn jŭ ƀlĭp dlăng siam lehanăn kjăp”.

 Čiăng dưi ngă leh sa mta mnơ̆ng mmai mâo knhuah dlăng siam, snăn brei mâo dŭm mta klei jăk găl snei, msĕ si adiê siam, anôk jăk hnơ̆ng h’uh man guôp, lehanăn lu hrue ai mă bruă. Jih jang klei anăn brei nap mđrĭng, hlăm klei mdjĕ, mbruă mơ̆ng mnuih mmai gŏ. Y Khel yăl dliê, khădah ară anei jih jang gŏ bưng yua jing lu blei hlăm sang mnia leh sơăi, ƀiădah hlăm grăp gŏ sang mnuih Bahnar Jơlâng ăt bi mâo ƀiă mnơ̆ng hŏng lăn čuh pô mmai mă:

“Mnơ̆ng pô blei hlăm sang mnia tŭk kna amâo mâo jăk ôh, boh nik knă êsei, kyuanăn grăp boh sang ăt mâo ƀiă êdi sa dua boh gŏ lăn pioh knă êsei ñu ƀâo mngưi lehanăn êun. Amâo dah gŏ lăn anăn dưm kpei knă kpiê, amâodah mjing abŭ pioh dưm hră, ya mta mnơ̆ng dưi pioh jing dưm hlăm anăn. Klei bhiăn anei mâo leh mơ̆ng đưm”.

Khă snăn, klei msĕ si Y -Khel dôk hnĭng ară anei anăn jing, phung hđeh mniê mnuih Bahnar amâo mâo lŏ khăp čiăng hriăm ôh bruă mmai gŏ mơ̆ng aêa duôn pô đưm.

Dưi djă pioh hĕ knhuah đưm hlăm ênuk ară anei, thâo săng kơ phŭn agha ana hruĕ pô jing klei năng mpŭ, lehanăn jing klei năng bi mpŭ kơ mnuih dôk mâo klei mĭn djă pioh, lehanăn dôk thâo raih bruă mmai gŏ lăn mơ̆ng aê aduôn pô đưm. Čiăng dưi djă pioh kjăp djăp ênŭm knhuah jăk siam, brei mâo klei thâo lŏ wĭt mtô bi hriăm hlăm yang ƀuôn mnuih djuê ana Bahnar, snăn kơh dưi djă pioh knhuah siam anei./.

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ Awa Hô
Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
24/12/2024
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024