Tết kreh jing wưng yan adiê ti wăl krah Măng Đen, kdriêk Kon Plông, čar Kon Tum êăt hĭn hlăm thŭn. Mâo hnơ̆ng êăt ktang leh anăn mâo hjan brui. Dŭm thŭn êlâo, dŭm ƀuôn êlan mơ̆ng mnuih ƀuôn sang Sêdang hlăm wơng anei, grăp gŏ sang bi kkuh kŭm ênum ênap ti djiêo kpur pui čiăng mdang pui leh anăn mnăm kpiê čeh, klei mă bruă knuă lui hĕ êjai. Ƀiadah, tết thŭn anei ti Măng Đen mâo leh klei mdê. Ayŏng A Dương, ti ƀuôn Kon Pring, wăl krah Măng Đen, kdriêk Kon Plông brei thâo, tết anei sang kâo ăt drông tuê hiu čhưn ênguê msĕ yăng đar. Phung tuê khăp êdi hriê ti ƀuôn hmei čiăng ksiêm dlăng kơ klei hdĭp mnuih ƀuôn sang mnuih Sêdang, ksiêm hriăm kơ sang Roong, tông čing, kdŏ čhuang. Bruă knuă mrâo đru kơ gŏ sang mâo hnư hrui wĭt, hơ̆k mơak hĭn, mâo klei mĭn jăk hĭn, kreh kriăn mă bruă knuă hĭn:

“Kâo mĭn pô srăng dưi bi lar klei găl mơ̆ng gŏ sang, anôk pô dôk čiăng mđĭ kyar bruă duh mkra gŏ sang. Leh bi trông kâo leh anăn gŏ sang bi klă ngă homestay drông tuê hiu čhưn ênguê. Mâo hŏng anei 3 thŭn kâo kčưm ngă klei mĭn anăn. Truh kơ wưng hruê 30/4/2023 hmei kčưm pŏk ƀăng drông tuê hiu čhưn ênguê hriê jưh mdei. Hŏng 9 adŭ mdei pô ăt mâo hnư hrui wĭt yua hlăm klei hdĭp aguah tlam, brei anak čô nao sang hră. Kâo ăt hriăm bruă hiu čhưn ênguê hlăm đa đa anôk čiăng đru kơ phung tuê dưi jăk hĭn. Msĕ si wưng tếr anei hmei mprăp dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng knhuah gru mơ̆ng mnuih djuê ana Sêdang čiăng hưn mdah hŏng phung tuê”.

  Khădah ăt dôk jing kdriêk dleh dlan ti čar Kon Tum, ƀiădah dŭm thŭn giăm anei kyua klei mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê wăl mnơ̆ng hdĭp, nao mbĭt hŏng klei găl kdriêk kmrơ̆ng, knhuah dhar kreh mơ̆ng dŭm djuê ana msĕ si Sêdang, Hrê…kyuanăn bruă knuă, klei hdĭp, klei mĭn hlăm klei mă bruă mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ăt mâo lu klei mlih jăk. Msĕ si ƀuôn Vi Rơ Ngheo, să Đăk Tăng, khădah kbưi êdi hŏng knhal krah kdriêk, amâodah ƀuôn Kon Vơng Koa, Kon Pring, wăk krah Măng Đen ară anei jing anôk iêk jak lu phung tuê hiu čhưn ênguê. Drông phung tuê hiu čhưn ênguê ti dŭm krĭng lăn mrâo hlăm wưng tết hrô kơ dôk hlăm sang ƀơ̆ng tết msĕ yang đar, bruă sang čư êa kdriêk Kon Plông leh anăn mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing knăm mnia mblei Măng Đen hưn mdah lu mta mnơ̆ng jăk yâo mơ̆ng alŭ wăl ngă kơ phung tuê ƀuh klei jăk leh anăn khăp êdi. Amai Nguyễn thị Bích Ngọc, sa čuê tuê hiu čhưn ênguê mơ̆ng ƀuôn prŏng Hồ Chí Minh hriê hiu leh anăn nao mblei mnơ̆ng hlăm anôk mnia mblei anei lač sơnei:

“Leh pô nao ti anôk anei ƀuh mâo đa đa mnơ̆ng jăk yâo msĕ si êa drao hdrak. Êa drao hdrak tinei diñu čŏng mkra hŏng kngan. Anăn jing dŏ kâo mĭn drei srăng blei. Mnâo mnơ̆ng êa drao anei jing klă êdi. Êngao kơnăn mâo dŭm mta mnơ̆ng pơ̆k mñam, mnơ̆ng mkra hŏng kngan. Kâo ăt nao hlăm lu anôk ƀiădah kâo ƀuh anôk anei jing mdê hĭn”.

Čar Kon Tum bi klă, klei găl dhar kreh mơ̆ng 7 djuê ana mâo: Sêdang, Jeh Triêng, Bahnar, Jarai, Brâu, Rơ Măm leh anăn Hrê jing jăk êdi, čiăng dưn yua mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê. Truh kơ ară anei, čar Kon Tum mkŏ mjing leh lu anôk hiu čhưn ênguê, msĕ si ƀuôn Đăk Răng mơ̆ng mnuih Jeh Triêng ti să Đăk Dục, kdriêk Ngọc Hồi, Kon Trang Long Loi mơ̆ng mnuih Sêdang ti să Đăk Mar, kdriêk Đăk Hà, ƀuôn Vi Rơ Ngheo mơ̆ng mnuih Sêdang ti să Đăk Tăng, kdriêk Kon Plông….Amai Nguyễn Nữ Trà My, sa čô tuê hiu čhưn ênguê mâo klei khăp ktuê dlăng, leh giăm sa hruê kăm hriê ti čar Kon Tum brei thâo:

“Pô hriê tinei leh anăn ƀuh ktưn hưn êdi kyua knhuah dhar kreh djuê ana pô. Jiă kma knhuah gru dhar kreh djuê ana. Sa mta mkăn jing mâo mnuih ƀuôn sang ti čar Kon Tum drông pô jăk êdi, leh anăn klei dôk dơ̆ng ƀơ̆ng huă, blŭ tlao nao hriê mơ̆ng diñu jing jăk êdi”.

Čiăng mâo thiăm mnơ̆ng dhơ̆ng hiu čhưn ênguê leh anăn iêo jak phung tuê, čar Kon Tum dôk mkŏ mjing lu anôk hiu čhưn ênguê ăt msĕ mơh dŭm mta mnơ̆ng yua jiă kma dhar kreh krĭng kwar. Hlăm klei hiu čhưn ênguê, ktuê dlăng mơ̆ng pô, phung tuê dưi nao čuă dlăng dliê mduôn ti Đăk Glei, Sa Thầy, Sâm Ngọc Linh, ênao êa, drai êa ti Tu Mơ Rông, Kon Plông… amâodah dŭm mta mnơ̆ng mkra mjing mơ̆ng Sâm ngọc Linh mbĭt hŏng lu mta êa drao mkăn ti čar Kon Tum ăt mâo ai iêo jak prŏng hŏng phung tuê.

Čar Kon Tum ară anei mâo 186 mnơ̆ng dhơ̆ng OCOP, hlăm anăn mâo 1 mnơ̆ng dhơ̆ng 6 mtŭ leh anăn 6 mta mnơ̆ng dhơ̆ng mâo klei găl mâo 5 mtŭ. Phan Thanh Hoàng, k’iăng khua kiă kriê knơ̆ng bruă dhar kreh, mjuăt asei mlei leh anăn hiu čhưn ênguê čar Kon Tum mñă klă:

“Knhuah gru dhar kreh jing mngăt mơ̆ng djuê ana. Bruă kriê piôh, bi lar dŭm knhuah dhar kreh čiăng dưi lar bra hlăm dŭm mta bruă grăp hruê leh anăn đru kơ klei mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê. Mơ̆ng anăn čiăng iêo jak phung tuê hiu čhưn ênguê hriê ti čar Kon Tum pô srăng dưn yua leh anăn bi lar grăp klei găl mâo. Dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng hiu čhưn ênguê srăng lu jơr. Mâo lu hdră êlan rang mdah, hưn mdah čiăng kơ ƀuôn sang, lăn čar drei ƀrư̆ hruê ƀrư̆ đĭ kyar”.

Mơ̆ng bruă bi lar klei siam kơ wăl čư̆ dliê bi mguôp hŏng bruă kriê pioh, bi lar knhuah gru dhar kreh dŭm djuê ana, bruă hiu čhưn ênguê čar Kon Tum dôk mâo dŭm klei mlih jăk. Thŭn 2023 kdriêk taih kbưi dleh dlan Tu Mơ Rông drông 10.000 gưl čô tuê hiu čhưn ênguê, kdriêk Kon Plông hŏng wăl anôk hiu čhưn ênguê ala čar Măng Đen drông 1 êklăk gưl čô tuê hiu čhưn ênguê…Hlăm dŭm hruê Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, mâo lu êpul hiu čhưn ênguê ruah Kon Tum jing anôk hiu čhưn ênguê, ktuê dlăng yan mnga ti dŭm krĭng ƀuôn sang jăk siam

Dŭm klei bi knăl jăk, klei găl dưi bi râo, Kon Tum dôk kpưn mđing truh kơ klei đĭ kyar mrâo leh anăn kjăp ti krah čư̆ čhiăng krĭng Lăn Dăp Kngư./.