Leh lu thŭn hluê ngă ktang phĭt, truh kơ ară anei mâo leh 42/85 să ti čar Kon Tum dưi mâo ênŭm hnơ̆ng čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo. Năng mơak hĭn jing hŏng hdră mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, bruă klam phŭn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti krĭng mnuih djuê ƀiă dưi bi lar. Bruă čar Kon Tum hluê ngă ktang phĭt Hdră ala čar kñăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo đru leh hlăm klei mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng ƀuôn sang leh anăn mtrŭt mđĭ klei đĭ kyar bruă duh mkra alŭ wăl. Hlăm 10 thŭn êgao, klei đĭ kyar bruă duh mkra ti čar Kon Tum dưi rơ̆ng ti hnơ̆ng kah knar 7,5%, hnơ̆ng gŏ sang ƀun ƀin hrŏ ti gŭ 11%, hnư hrui wĭt kah knar grăp čô ti gŭ 28 êklăk prăk ti thŭn 2013 truh kơ thŭn 2022 đĭ leh 53 êklăk prăk. A Glom, ti ƀuôn Đăk Boi, wăl krah Đăk Glei, kdriêk Đăk Glei brei thâo, nao hgŭm hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, mnuih ƀuôn sang mâo lu klei mlih hlăm klei mă bruă knuă, klei hdĭp knư̆ hruê knư̆ mâo klei hơĭt leh anăn đĭ kyar hlăm grăp thŭn:

“Thŭn 2022, mnuih ƀuôn sang hmei kñăm čoh bruă ngă hma, pla mdiê ktơr leh anăn dŭm mta ana pla mjing mkăn dưi ba wĭt boh tŭ dưn. Truh ti thŭn 2023, kâo hơêč hmưi kơ mnuih ƀuôn sang mâo klei suiah pral, dưi djă pioh leh anăn bi lar knhuah dhar kreh djuê ana, tông čing čhar hlăm dŭm knăm mơak, grăp gŏ sang mâo klei đĭ kyar. Kâo bi ala kơ mnuih ƀuôn sang ƀuôn Đăk Boi hơêč hmưi kơ jing jang mâo klei mlih hlăm klei hdĭp, klei hdĭp mda đĭ kyar, anak čô thâo gưt, hmư̆ asăp, mnuih ƀuôn sang dưi hriăm lu mta mrâo, amâo lŏ hluê ôh dŭm klei bhiăn amâo mâo lŏ djŏ msĕ hŏng êlâo”.

Hŏng klei gĭr amâo mâo mdei, truh kơ ară anei ƀuôn prŏng Pleiku, čar Gialai mâo leh 9 boh ƀuôn djăp ênoh čuăn krĭưng ƀuôn sang mrâo, mơ̆ng anănngă bi mloh leh klei hdĭp mda ai tiê lehanăn mnơ̆ng dhơ̆ng mnuih ƀuôn sang. Mơ̆ng thŭn 2018 -  2022, ƀuôn prŏng mâo 24 boh ƀuôn djăp ênoh čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo. Hlue anăn ƀuôn prŏng Pleiku mâo đru leh giăm 76 êklai prăk pioh đru pioh đru kơ dŭm boh ƀuôn mkra wĭt sang roong, rŭ mkra anôk mjuăt asei mlei, blei mprăp rĭng čing, mkra êlan hlăm ƀuôn, đru kơ dŭm gŏ êsei hlăm ƀuôn mđĭ kyar klei hdĭp mda. Bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo dưi mđĭ kyar leh klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang. Thŭn 2023, ƀuôn prŏng mkă tĭng srăng iêo mguôp hlăm brô 93 êklai prăk lŏ dơ̆ng mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo hlăm alŭ wăl.

 Phan Thị Thu Trang – K’iăng khua adŭ bruă duh mkra ƀuôn prŏng Pleiku brei thâo: Hlăm wưng kơ anăp, êpul bruă anei srăng lŏ hâo hưn, iêo jak jih jang phung mâo ai tiê thâo bi đru, bi mkrum čiăng mâo prăk pioh rŭ mdơ̆ng ƀuôn, lehanăn bi leh ênoh čuăn kơ ƀuôn krĭng ƀuôn sang mrâo. 

            “Hlăm thŭn 2023, ƀuôn prŏng ktưn lŏ bi mâo hlăm brô 2 boh ƀuôn djăp ênoh čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo jing ƀuôn C – să Gào lehanăn ƀuôn Têng 1 – să Tân Sơn. Hluê ngă klei mklă mtrŭn mrô 826 thŭn 2022 mơ̆ng knơ̆ng bruă sang čư̆ êa čar kơ bruă mtrŭn ênoh čuăn mrâo mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo. Wưn gkơ anăp, adŭ bruă duh mkra lŏ bi mguôp hŏng dŭm adŭ bruă djŏ tuôm mkăn, lehanăn knơ̆ng bruă sang čư̆ dŭm să mâo klei kčĕ lehanăn akâo kơ knơ̆ng bruă sang čư̆ êa ƀuôn prŏng mâo dŭm hdră đru čiang bni djăp ênoh čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo hŏng dŭm boh ƀuôn ka dưi djăp ôh, lehanăn krơ̆ng nanao ênoh čoh čuăn krĭng ƀuôn sang mrâo hŏng dŭm boh ƀuôn djăp leh krĭng ƀuôn sang mrâo”.

Hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, ênoh čuăn mrô 13 lač kơ hdră duh mkra, jing sa hlăm dŭm ênoh čuăn yuôm bhăn, mâo bruă klam mtrŭt mđĭ klei duh mkra ala ƀuôn ti dŭm alŭ wăl, mjing atur kjăp čiăng bi leh djăp mta ênoh čuăn kơ hnơưng hrui wĭt, lehanăn hnơ̆ng ênoh gŏ êsei ƀun. Ƀuh klă klei yuôm bhăn anăn, čar Daklak hlăk dôk ngă lehanăn lŏ gĭr bi leh dŭm ênoh čuăn anei. Truh kơ ară anei čar Daklak mâo leh giăm 700 Êpul hgŭm bruă, hlăm anăn mâo êbeh 470 êpul hgŭm bruă hlăm bruă lŏ hma pla mjing, đru atăt leh truh 124 boh să bi leh ênoh čuăn mrô 13 kơ bruă mkŏ mjing krĭng ƀuôn sang mrâo. Nguyễn Hoài Dương, Khua knơ̆ng bruă lŏ hma čar Daklak brei thâo: Lu êpul hgŭm bruă mâo mkŏ mjing tŭ jing leh, đru mjing brei bruă knuă mă, mđĭ ênoh mâo ba wĭt kơ lu mnuih mă bruă ƀun hlăm krĭng ƀuôn sang:

 “Năng mjing atur hơĭt kơ ênoh mâo ba wĭt, čiăng k mnuih mă bruă mđĭ kyar klei hdĭp mnơ̆mng dhơ̆ng lehanăn ai tiê. Čiăng dưi mâo msĕ snăn, jing jang klei duh mkra bi ruah ya mta bruă srăng ngă kñăm mđĭ hnơ̆ng jăk, mâo klei tŭ yap, mâo klei thâo bi mguôp čiăng mâo êlan čhĭ mnia mnơ̆ng pô mkra mjing, bi hgŭm hlăm klei nghă bruă iêo jak phung duh mkra duh bi liê hlăm bruă lŏ hma, iêo jak hlăml bruă mkra mjing boh mnga, snăn kơh čiăng dưi mâo mnơ̆ng dhơưng čhĭ mnia hơĭt, lehanăn mđĭ mơh ênoh mâo ba wĭt kơ mnuih ngă bruă”.

 Ti ƀuôn Sưk, să Ea Đar, kdriêk Ea Kar, čar Daklak mâo leh truh 430 gŏ êsei hŏng giăm 2.000 čô mnuih, êbeh 80% jing mnuih djuê ƀiă. Mnuih ƀuôn sang lu jing hdĭp hŏng bruă ngă lŏ hma, pla ana sui thŭn. Hlăm dŭm thŭn giăm anei, knơ̆ng bruă sang čư̆ êa să bi hgŭm leh hŏng anôk bruă mtrŭt mjhar bruă lŏ hma kdriêk Ea Kar pŏk lu adŭ mjuăt bi hriăm kơ klei kreh knhâo, ktrâo atăt mnuih ƀuôn sang hdră duh ƀơ̆ng ba yua hdră êlan mrâo mrang sơăi, bi hrŏ ênoh bi liê, mđĭ ênoh mâo ba wĭt. Kyuanăn, mnuih ƀuôn sang čŏng gĭr hĭn hlăm bruă duh mkra pla mjing, mđĭ kyar klei hdĭp mda, hnơ̆ng ênoh gŏ êsei ƀun hlăm ƀuôn hrŏ nanao hlăm grăp thŭn. H’Djuan Êban (Amí Ner), Khua ƀuôn Sưk brei thâo:

Bruă bi hrŏ ƀun mđing tal êlâo jing hlăm dŭm gŏ sang dôk hlăm klei dleh dlan, msĕ si hlăm ƀuôn anei êlâo dih truh 100 gŏ êsei ƀun. Ƀiădah leh 3 gưl kâo ngă khua ƀuôn anei snăn ƀuôn Sưk adôk mă 34 gŏ sang dleh dlan. Hlăm bruă msir klei ư̆ êpa bi hrŏ klei ƀun knap snăn hmei mâo nanao klei kăp ksiêm lehanăn hâo mdah hŏng gưl dlông, lehanăn akâo hdră lŏ dơ̆ng mă bruă đru kơ mnơ̆ng pla mjing rông, mjuăt bi hriăm hdră maư bruă, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang thâo kpưn đĭ./.

Aduôn Thị Rai, 50 thŭn, bon Serê 1, să Đắk Ru, kdriêk Đắk R’lấp brei thâo, leh giăm 50 thŭn lăn čar mâo klei hluh lir klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang knư̆ hrue knư̆ mâo klei đĭ kyar, êlan klông pưk sang, êlan klei pui kmlă, sang hră mơar sang êa drao gŭn... Mâo djăp ênŭm. Klei ba wĭt mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ară anei ti bon Serê 1, să Đắk Ru leh mâo mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo, snăn hlăm ƀuôn knŏng adôk mơ̆ng 1 -2 gŏ êsei ƀun. Ară anei mnuih ƀuôn sang hlăm bon hlăk dôk bi ktưn ngă bruă mbĭt hŏng êpul bruă Đảng, mnuih ƀuôñ sang să Đắk Ru gĭr mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo ti hnơ̆ng prŏng hĭn. Aduôn Thị Rai lač:

 “Dơ̆ng mơ̆ng hrue mâo klei êngiê mâo leh 48 năm, klei hdĭp mnuih ƀuôn sang M’nông ti bon Serê 1 hơĭt leh, dŭm gŏ êsei knŭk kna dlăng ba, gŏ êsei dleh dlan, ăt mâo knŭlkl kna đru. Anak aneh mâo nao sang hră mơar, mâo leh êlan klông, êlan klei pui kmlaư, ruaư̆ duam mâo leh sang êa drao, klei hdĭp bi mlih leh êdi, ruă duam ară anei băng kơ aê mdrao ăt ênơih, êlan klông găl siam. Mnuih ƀuôn sangh knŏng mđing duh ƀơ̆ưng čiăng mkŏ mkr akriư̆ng ƀuôn sangh mrâo ti knhuang prŏng hĭn halăm ƀuôn M’nông”