VOV4.Jarai-Hơbo# eng ao gru đưm đah kơmơi djuai ania Thái Ju\ ta juăt lăi Thái đen [u dưi kơ[ah akhăn Piêu.
{u djơ\ mă yua bơwih brơi kơ drơi jăn đah kơmơi r^m hrơi đô] ôh, akhăn Piêu `u do\ jing gơna gru yôm pơphăn amăng tơlơi hơdip bơngăt jua gru grua djuai ania dong.
Akhăn Piêu [ing đah kơmơi Thái mơ`am mă mơng kơpaih mrai pla mă pô, [udah mrai blơi. Arăng mơ`am giong, a`ru\ ia mô hơdôm wơ\t brơi đôm ia a`ru\, bơnal huăi lă huăi đuăi ia, giong anun arăng a`ru\ hăng kơtăk kơđuh kyâo amăng glai brơi `u khăng, amu` arăng hrăk.
Arăng juăt mă bơnal prong dua ]ơgam jing 40 phân, dlông sa tơpa laih anun hrăk ngă kơti [ơi dua bơnah hơjung akhăn. Arăng a`ru\ bơnal jing ju\ [udah pyiơk, ju\ pơyiơk juăt a`ru\ bơnal anai đô].
Mrai pioh mơ`am [udah hrăk akhăn Piêu juăt `u mrai a`e\, mrai suai eh hlăt, arăng a`ru\ ia mơtah, mriah, mriah pơyiơ\k, kơ`^…
Hơmâo 2 mơta djuai akhăn Piêu tui hluai tơlơi arăng juăt pia, sa djuai akhăn anăn Piêu sôn, arăng kơnong hrăk mơ`am rup amu` đô], glông mriah, mơtah kơ`^ tui hluai glông ngă brung, amăng ling ano\ brung anun, kơteh rup phun kyâo, boh trắm hăng bơnga.
Sa djuai akhăn Piêu dong arăng pia le\ akhăn Piêu séo, arăng hrăk `u pha ra biă mă, lu mơta rup rap, brung brang hiam.
Giong mơ`am arăng mă bơnal mriah pioh sit ngă jih dua gah akhăn laih anun dưm kăl ngă pơhiam kơ akhăn. Jih kăl akhăn dưi pơkra mơng mrai mriah, dơlôn h^ wil, amăng lăm boh nut anun ăt bơnal mơn.
Arăng pơjing boh nut wil anai rơgơi biă mă, ngă kal hrup tơdu\ phun kyâo [udah rup tơdu\ phun tua`, arăng hrăk plah wah mrai mơtah, mriah, pơyiơ\k hăng kơ`^. Amai Cầm Thị Xuân do\ pơ plơi Hài, phường Chiềng An, plơi prong Sơn La brơi thâo:
‘’Kâo hrăm hrăk mơ`am akhăn anai dong mơng anet, kiăng kơ akhăn Piêu `u hiam le\, arăng mơ`am tui hluai djuai bơnal hlâo, pơjing rai rup kơteh, rup hrăk hiam, lơ\m arăng a`ru\ mrai [udah bơnal thơ arăng dưm nao hra kiăng huăi a`u\n h^, bơnal rơ-un muăn hrăk amu` hăng hiam dong’’.
Amăng hơbo# eng ao djuai ania Thái ju\ [u kơ[ah [ơ\i akhăn Piêu. Akhăn Piêu arăng mă yua, băk na nao r^m hrơi, amăng bruă mă, tơlơi do\ dong [ong huă, pioh pơgang pơđiă, gôm [o# mơta, pơgang angin, kiăng pơđao amăng bơyan puih. Akhăn Piêu ăt jing gơnam pioh brơi, pơpu\ nao rai kơ pô dra phrâo do\ rơkơi glăi pơ sang rơkơi `u.
Akhăn Piêu pioh pơdah tơlơi adoh soang, ngă gơnam brơi kơ tơdăm pô gơ`u khăp djă pioh amăng hrơi ngui ngor glom boh tông lông thun phrâo.
{ing dra sit buh eng ao gru đưm, klum, đua akhăn Piêu, jai kraih ngă hiam ro# kơ drơi jăn đah kơmơi djuai ania Thái, lăng nao kơ eng ao hiam biă mă hrom hăng akhăn Piêu băk [ơi tơkuai [udah klu\m [ơi ako\.
Amai Cà Thị Chung do\ pơ plơi Tông, să Chiềng Xôm, plơi prong Sơn La mơnuih juăt hrăk pơkra akhăn Piêu brơi thâo:
‘’Djuai ania Thái hrăk pơkra akhăn Piêu [u djơ\ pioh ngă gơnam brơi kơ ană dra glăi pơ sang rơkơi đô] ôh, pioh ngă gơnam prăp lui amăng sang hu\i hơmâo tơlơi kiăng je], mă yua mơtam, yua tơlơi pơdo\ rơkơi bơnai, djai bru\ gah djuai ania Thái kiăng soh akhăn Piêu, amăng sang gơmơi hơmâo na nao akhăn Piêu năng ai 10 blah’’.
Amăng mông hơmâo tơlơi hning rơngôt mơng djuai ania Thái, khom hơmâo dong mơng 4-8 blah akhăn Piêu pioh ngă yang pơtui kơ mơnuih djai.
Biă mă `u bơnai [udah rơkơi rơngiă, sa blah akhăn Piêu arăng trơ\i h^ mơdua, mơkrah brơi kơ pô bơnai [udah rơkơi, sa bơnah pơtui kơ pô rơngiă.
Arăng pơmin le\ sit pơtui akhăn Piêu jing sa tơlơi mơ-it tui kơ pô djai glăi pơ bơngăt plơi atâo hiam, tơdơi anai pô djai tơdơi amra bưp glăi tu\ mă dong, mă akhăn anun pơtlep h^, rơkơi bơnai gơ`u bưp glăi kah hăng hlăk do\ hơdip mơda amăng ro\ng lo\n tơnah mơn. Amai Cầm Thị Xuân, do\ pơ plơi Hài, phường Chiềng An brơi thâo:
‘’Dong mơng rơnuk ơi yă am^ ama truh kơ ană tơ]ô mô ya ră anai, sit hơmâo tơlơi djai bru\ khom hơmâo akhăn Piêu, akhăn Piêu [u dưi kơ[ah ôh’’.
Mơnuih mơnam jai hrơi pơđ^ kyar, hơmâo lu hơbo# eng ao hiam, lu mơta ia iom, sit nik [u hnuaih ôh ngă bơbe] truh kơ tơlơi djă pioh akhăn gru grua đưm djuai ania Thái ju\.
Samơ\ akhăn Piêu ăt [u dưi kơ[ah ôh amăng tơlơi hơdip bơngăt jua ană plơi pla djuai ania Thái laih anun [ing adơi amai djuai ania Thái ăt lăng kơ bruă hrăk, mơ`am akhăn Piêu jing bruă mă r^m hrơi đô].
Lăng nao kơ rup rap [ing dra, đah kơmơi djuai ania Thái kual Tây Bắc klum akhăn Piêu gơ`u jai hiam hloh, ro# tui jai kah hăng pô pơ]eh tơlơi adoh Doãn Nho ]ih tơlơi adoh ‘’Chiếc khăn Piêu’’ bơni kơ akhăn Piêu hiam ro# anai.
Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr
Viết bình luận