VOV4.Jarai - Phun akha wai lăng hnoh ia phrâo pơđut tal pel e\p kơ bruă pơhlôm bơnư\ ko\ng ia [ơi hơdôm anih anom amăng kual }ư\ Siăng.

Mơng anun brơi [uh, tơlơi [uh rơđah le\ hơdôm rơtuh ring bruă hnoh ia gah Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam (lu `u [ơi tơring ]ar Daklak) hmâo răm rai prong laih samơ\ akă hmâo jơlan pơsir ôh. Tơlơi anai khom pơsir hiưm hơpă?

Ơi Dương Quang Cường – Khoa Sang bruă bơwih [ong sa ding kơna mơng kơ phê Ea H’ Nin (gah Sang bruă kơ phê Việt Nam) brơi thâo, ră anai anom glăk wai lăng 7 ring bruă hnoh ia.

Hơdôm ring bruă anai abih bang dưi pơdo\ng rơbêh kơ 20 thun, lu `u dưi bư\ hăng lon, [u hmâo pơgang hăng [ê tông, răm rai prong biă, samơ\ [u hmâo prăk pơkra.

Lăp bơngot hloh le\ dơnao ko\ng ia [ơi să Ea H’Nin, tơring glông }ư\ Kui`, tơring ]ar Daklak  hmâo m[s sua mă, klơi dơnao rông akan [ơi tơkai bơnư\ mơtăm, hu^ rơhyưt biă.

“Hơdôm bôh dơnao kong ia anai leng kơ pơdo\ng hlâo kơ thun 1990, truh ră anai răm rai laih.

Anom le\ do\ng amăng jơlan hơdră dưm dăp pơplih phrâo hăng lui h^, prăk mă yua tơnap tap. Hơdôm tơlơi pơkă kơ hnoh ia le\ [ing gơmơi akă dưi ngă tui, hmâo lu tơlơi [u pơhlôm.

Abih bang leng kơ dơnao ia bư\ mă hăng lon sôh, lom lon tơhroh ngă tơhlom trun. Truh ră anai abih bang leng kơ răm rai laih, kiăng biă bruă pơkra glăi. Tơdah hơjan sui hrơi le\ [u tlaih ôh ano# pơ]ah bơnư\”.

Khoa Phun akha wai lăng Hnoh ia, dơnao ia hyu pel e\p dơnao ia, bơnư\ ia [ơi tơring glông }ư\ Kui`, tơring ]ar Daklak

Tui hăng anun, dơnao ko\ng ia Ea Puôr mơng Sang bruă bơwih [ong sa ding kơna kơ phê Ea Ktur (ăt [ơi să Ea Ning, tơring glông }ư\ Kui` mơn) dưi pơdo\ng mơng thun 1989, glăk răm rai prong.

{ơi anih pơđoh ia [u dưi pơsir kơja\p anun ia [rua] tơbiă gah rơngiao hăng mrô ia lu. Truh bơyan hơjan, ia blai găn [ơi krăh bơnư\, ngă lon tơhroh trun dơlăm, ngă tơkai bơnư\ răm, amra pơ]ah, hu^ rơhyư\t biă.

Tui hăng Phun akha sang bruă Kơ phê Việt Nam, anom bruă ră anai hmâo 125 bôh dơnao, hnoh ia, lu bia\ `u [ơi tơring ]ar Daklak.

Abih bang hơdôm ring bruă anai dưi pơdo\ng rơgao hăng anai mơng 20 truh kơ 30 thun, amăng anun năng ai `u 2/3 ring bruă [u hmâo hră pơ-ar dăp hơdră; leng kơ yua hơdôm plah tơsiong đang hmua pơ phun pơkra mă, [u hmâo glông hơdră pơkă, mă yua.

Ơi Lê Thế Chỉ - Kơ-iăng Khoa Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam lăi mơn, hơdôm pluh thun anai, anom [u hmâo prăk mă yua pơkra glăi hơdôm ring bruă hnoh ia; bruă wai lăng mă yua do# hmâo lu tơlơi [u gal.

“Lu dơnao bơnư\ brơi [uh răm rai. Rim thun, bruă wai lăng lăi biă `u le\ hơdôm bơnư\ giăm hơdôm gru\p le\ jao kơ khoa gru\p pơ pha mơnuih hmâo sang giăm dơnao bơnư\ anun le\ jao wai lăng, kah hăng apah jao, hmâo tơlơi hơge\t le\ lăi pơthâo glăi.

Pran jua le\ tui anun [u hmâo khul gơgrong bruă hăng hơdôm bôh than bôh thâo.

Kah hăng tơlơi rơkâo mơng Gơnong bruă, mơng Anom le\ Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam [u hmâo tơlơi gal pioh dưi ngă tui ôh”.

Lu anih [ơi dơnao ia mơng Phun akha sang bruă Việt Nam dưi bư\ hăng lon, răm rai laih samơ\ [u hmâo prăk pioh pơkra glăi

{ơi tơring ]ar Daklak ră anai hmâo giăm truh 780 ring bruă hnoh ia, amăng anun 333 bôh ring bruă prong hmâo jao kơ Sang bruă bơwih [ong m[s sa ding kơna wai lăng Ring bruă hnoh ia wai lăng mă yua, pơhlôm klă; mrô do# glăi jao kơ Jơnum min m[s gưl tơring glông wai lăng.

Ơi Mai Trọng Dũng – Kơ-iăng Khoa Gơnong bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring ]ar Daklak brơi thâo, lu ring bruă mơng Phun akha sang bruă Kơ phê Việt Nam răm rai laih samơ\ [u hmâo prăk pơkra glăi, amra răm rai pơ]ah hơbin [u thâo ôh.

“Hơdôm ring bruă mơng Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam, hơdôm thun je# hăng anai [u hmâo prăk pioh tuh pơ plai.

Hơdôm sang bruă kơ phê gah sang bruă lăi le\ ră anai [u hmâo prăk, rơkâo pioh pơkra glăi jăng jai ăt [u hmâo mơn, yua anun lu ring bruă răm rai prong.

Hmâo hơdôm ring bruă, rim hmâo hơjan le\ [ing gơmơi hrom hăng tơring ]ar gum hrom, đa khom ba kơsa\k ]uah pioh pơgăn kiăng huăi blai đ^ hăng glông bơnư\, samơ\ răm rai prong biă”.

Phrâo anai, tơdơi kơ pel e\p bôh nik `u hăng mă bruă hăng Khoa Jơnum min m[s tơring ]ar Daklak ơi Nguyễn Văn Tỉnh, Khoa phun akha hnoh ia pơdah tơlơi bơngot [ơi anăp tơlơi răm rai mơng hơdôm anih amăng ring bruă hnoh ia bơnư\ [ơi tơring ]ar, amăng anun lu ring bruă yua kơ Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam wai lăng.

Khoa phun akha sang bruă rơkâo tơring ]ar Daklak hăng Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam khom pơ pha prăk pioh pơkra glăi hơdôm ring bruă hmâo tơhnal kiăng hloh, tu\ ư jơlan gah jao bruă hơdôm ring bruă hnoh ia kơ tơring ]ar wai lăng, mă yua kiăng pơhlôm kơja\p.

“Bruă gơgrong kơ wai lăng pơhlôm bơnư\, dơnao ko\ng ia le\ mơng Jơnum min gưl tơring ]ar.

Khă pô bơnư\ mơng Phun akha sang bruă kơ phê, samơ\ Jơnum min m[s gưl tơring ]ar hmâo bruă gơgrong khom pơhlôm bơnư\.

Dơnao ko\ng ia djuai prong le\ [ing gơmơi [uh hơđong pran jua hloh, bơ\ djuai anet, biă `u le\ [ơi Daklak le\ hơđong pran jua.

Djuai dơnao ia anet biă `u jao kơ gưl tơring glông, gưl să, dua le\ Phun akha sang bruă kơ phê.

{ing gơmơi bơngot biă `u bruă jao wai lăng kơ hơdôm gưl anai mơ\, [ing gơmơi pơsit phun le\ [u dưi ngă djơ\ tơlơi pơkă ôh.

Bruă anai khom kơtưn wai lăng, anun le\ kơnong kơ jao kơ anom hơpă dưi gơgrong đo#]; [u dưi gơgrong hă [u dưi jao ôh”.

Bơyan hơjan ia ling dăo truh laih, hơdôm rơtuh ring bruă hnoh ia [ơi tơring ]ar Daklak răm rai laih, amăng anun hơdôm pluh anih anom amra răm, [u pha ra ôh hăng hơdôm kơdung ia prong yôl hăng dlông ako#.

Gong gai tơring ]ar, gơnong bruă apăn bruă anai hăng Phun akha sang bruă kơ phê Việt Nam khom pok pơhai bruă bo\ng glăi ta`, hrom hăng anun hmâo bruă mă sui thun kiăng pơhlôm rah bơnư\, djop brơi rah ia pơđoh pruih hơđong kơ hơdôm djuai phun pla./.

Siu H’ Prăk: Pô c\ih hăng pôr