VOV4.Jarai - Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng – Khua anom bruă wai pơgang phun pla, anom bruă tơju\ pla hăng wai pơgang phun pla tơring c\ar Daklak amra lăi pơthâo brơi neh met wa hăng [ing gơyut hơdôm boh thâo amăng pla pơjing phun boh [ro kiăng mơboh lu hloh.

 

- Blung hlâo bơni kơ ih, Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng hơmâo pioh mông bơră ruai hro\m hrơi anai. Thạc sỹ dưi lăi pơthâo mơn kơ bruă ruah pơjeh phun [ro pioh pla [ơi tơring glông M’Drak hăng anom bruă bơdjơ\ nao hơmâo pơm^n hiưm pă kơ bruă ruah hơdôm pơjeh phun pla anai ?

 

- Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Dong mơng hrơi phun tiu hlăt mot\ pơc\răm ngă djai lu amăng rơnuc\ thun 2017 hăng ako\ thun 2018, laih dong nua s^ mơdrô sa, dua gơnam tam đang hmua anun le\ kơtor, hơbơi plum, tơbâo, kơphê, kơsu …. hro\ trun kơtang mơn, lu sang ano\ [ơi tơring glông M’Drak hơmâo khin hơtai pơplih hơdai nao pla phun kyâo boh troh.

 

Truh ră anai, tơring glông M’Drak hơmâo laih rơbêh 2.000 ektar hmua pla phun kyâo boh troh. Amăng anun, phun boh [ro giăm 135 ektar. Pơjeh phun boh [rô [ơi anai pla lu hloh le\ pơjeh Hương Chi, phun boh [ro Hưng Yên …

 

Amăng thun 2019, Gơnong bruă ngă hmua hăng pơđ^ kyar [on lan tơring c\ar Daklak ăt hơmâo pơsit le\ phun [ro le\ phun pla lu hloh hăng dưi pơhrui lu [ơi să Ea Pil tơring glông M’Drak.

 

- Thạc sỹ dưi lăi pơthâo brơi neh met wa, bruă pla pơjing pơjeh phun boh [ro Hưng Yên hơmâo hơdôm tơlơi hơge\t kiăng phun boh [rô bluh hiam hăng mơboh lu, ơ ơi ?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Phun boh [ro dưi pla djop bơyan amăng ha thun [ơi kual Dăp kơdư, Samơ\ tơdah pla amăng bơyan hơjan hlim kiăng pơkra glông pơđoh đuăi ia yua kơ hơjan lu ngă lo\n hmua amra c\ơtăng tui laih anun ngă kơ ară phun pla tơnap kơc\ao hyu.

 

Biă mă `u [ơi kual Dăp kơdư [ing ta kiăng pơphun pla lơ\m mut nao bơyan hơjan, hăng juăt mơng blan 6 - 7 r^m thun. Bơ bruă ruah pơjeh phun pla [ing ta kiăng ruah phun brơi mơboh lu, pơjeh hiam, [iă hlăt mo\t pơc\răm, hơdip kơtang amăng bơyan không phang.

 

Hơdôm pơjeh anai kho\m blơi [ơi hơdôm sang s^ mơdrô hơmâo lu mơnuih blơi yua, pơjeh tong ten anih pla pơjing. Pơjeh phun pla neh met wa kiăng ruah pơjeh mơng Hưng Yên le\ anah pơjeh pơtlep than, phun pla hăng asar [udah pơtlep than.

 

- Thạc sỹ dưi lăi pơthâo dong kơ bruă pla phun boh [ro amăng hmua lo\n c\uah [ơi kual Dăp kơdư pơplah hơdôm hơ[ơi kiăng phun pla bluh đ^ hiam hăng mơboh lu ?

 

- Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Pơplah r^m phun hơdôm hơ[ơi\ tui hluai đang hmua [ing ta amra pơkă brơi lăp djơ\. Pơhmutu đang hmua dơnung amăng c\roh pơplah r^m phun 7 met [udah 8 met; lơ\m kiăng pla lu phun [ing dưi pla pơplah r^m phun 6 met. Sa ektar amra pla mơng 190 – 200 phun.

 

Bơ hơdôm pơjeh phun [ro akha kơc\ao hyu kơtang [ing ta kiăng klơi luh dơlăm 80 cm, rơhaih 80 cm hăng prong 80 cm mơn. Lơ\m klơi luh [ing ta kho\m pioh lui lo\n hăng ro\ng.

 

Tơdơi anun [ing ta luk lo\n anai hăng kmơk kali, lân hăng eh hlô mơnong, pơko\ng lui amăng sa blan kah mơng dưi pla phun kyâo laih anun dor lo\n amăng luh.

 

- Bruă pruai kmơk kiăng phun [ro bluh đ^ hiam hăng mơboh lu ăt lăng yôm biă mă. Yua anun Thạc sỹ dưi lăi pơthâo dong mơn kơ thun blan phun [ro glăk bluh than aka [u mơboh kiăng pruai kmơk hơge\t, pruai hơdôm hơ[ơi brơi djop, ơ ơi?

 

- Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Phun [ro kar kăi hăng hơdôm phun pla pơko\n juăt pơpha jing dua rơwang yua anun kiăng pruai kmơk lăp djơ\, jing hơmâo dua rơwang anun le\ lơ\m phun [ro glăk thun blan bluh than aka [u mơbah hăng rơwang phun [ro mơboh\.

 

Amăng hơdôm thun blung a pla, neh met wa pruai kmơk đạm brơi phun [ro le\ 25 gram sa phun, kmơk lân 300 - 400 gram sa phun, kali juăt pruai mơng 25-35 gram sa phun. Kơnong NPK [ing ta pruai NPK 11-4-14, samơ\ pruai lu hloh kmơk đạm hăng kali, mơng thun tal 2 – 3 pruai lu tui đạm mơng 50-100 gram sa phun, lân 800 gram sa phun, kali 300-400 gram sa phun.

 

Kơmơk pơluk mơng 650-800 gram sa phun. Bơ kơmơk hữu cơ [iă biă mă `u le\ sa thun pruai ha wo\t [udah 2 thun ha wo\t. Pruai kơmơk hơdôm hơ[ơi tuai hluai phun [rô hiam hă [u\. Neh met wa amra pruai mơng 40-50 k^ sa phun, tui hluai đang hmua phun pla.

 

{ing ta dưi pruai kmơk tơdơi kơ bơyan hơjan hlim amăng rơnuc\ blan 6-7 lơ\m lo\n do\ djưh [udah do\ ia ngă lik kơmơk [ơi phun kyâo. {ing ta pơpha jing 4-5 wo\t pruai kmơk amăng ha thun.

 

- Phun [ro le\ phun kyâo prong samơ\ ăt kiăng pruih ia mơ\n, yua anun thạc sỹ dưi brơi thâo mơn kơ bruă pruih ia hiưm pă kiăng phun [ro bluh đ^ hiam amăng bơyan phang hăng pơhlôm brơi mơboh lu ?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Neh met wa hăng [ing gơyut khăp! Phun [ro le\ phun kyâo boh troh juăt pla [ơi hmua hăng kơdư yua anun juăt kơ[ah ia amăng bơyan phang, neh met wa kiăng pruih ia brơi phun [ro kiăng mơboh lu.

 

Bruă pruih ia [ing ta kiăng pruih 3 wo\t, anun le\ lơ\m phun [ro bluh bơnga, lơ\m glăk mơboh anet laih dong tơdơi kơ pe\ pơhrui kiăng phun [ro bluh glăi hiam dong. Neh met wa kho\m pruih ia [ơi phun mơtăm [udah pruih ia [le\ [ơ[re\ kiăng lo\n pơsah. Pruih djop ia kiăng phun boh [ro bluh đ^ hăng mơboh lu.

 

- Thạc sỹ dưi brơi neh met wa thâo bruă trơ\i than kiăng kơ phun [ro mơboh lu hăng huăi hlăt mo\t pơc\răm dong, ơ ơi?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Phun [ro kar kăi hăng phun boh troh pơko\n mơn pơpha jing 2 rơwang, sa le\ lơ\m aka [u mơboh, dua le\ dong amăng thun blan mơboh pe\ pơhrui, bruă trơ\i pơjing than le\ kiăng amu` pruih ia pruai kmơk, pe\ pơhrui hăng pruih ia jrao pơgang hlăt mo\t;

 

Bơ amăng thun blan phun [ro mơboh kiăng trơ\i h^ abih than gô giăm lo\n, hơdôm than hlăt mo\t pơc\răm, pioh than lăp [rô đôc\ kiăng kơ bluh đ^ hiam. Biă mă `u le\ neh met wa kiăng trơ\i rơhuông than hăng jung, trơi\ h^ abih than đơ anet hu\i kơ c\lah than.

 

- Tơdơi hơdôm thun trơ\i pơjing than, mơng thun tal 3 - 4 hăng pơ anăp dong phun [ro amra mơboh hăng dưi pe\ pơhrui. Yua anun, amăng hơdôm thun anai neh met wa kiăng kơ bơwih brơi phun [ro hiưm pă `u, ơ ơi ?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Neh met wa hăng [ing gơyut khăp! Phun [ro mơng 4 thun pơ dlông [ing ta dưi pe\ pơhrui laih. Amăng hơdôm thun anai neh met wa kiăng klơi luh jum dar phun kiăng kơ amu` pruai kmơk. Neh met wa klơi rơhaih mơng 20-30 cm, dơlăm mơng 20-25cm.

 

Pruai kmơk mơng 4-5 wo\t sa thun. Blung hlâo pruai kmơk kiăng bơnga bluh hiam mơng tong krah blan 2, to\ tui dong pruai amăng rơnuc\ blan 3 hăng ako\ blan 4 kiăng phun [ro mơboh kjăp, tal 3 pruai kơplah wah blan 5, tal rơnuc\ pruai kơplah wah blan 6 kiăng kơ mơboh prong.

 

Tơdah kiăng, neh met wa ăt dưi pruai kmơk tơdơi kơ pe\ pơhrui abih, samơ\ amăng bơyan anai [u kiăng pruai lu kmơk ôh, kơnong pruai [ơ[iă đôc\ tơdơi kơ pe\ pơhrui.

 

- Lơ\m pla pơjing phun [ro hơmâo wo\t bruă gret than kiăng than mơboh hăng dưi pe\ pơhrui lu, yua anun thạc sỹ dưi lăi pơthâo mơn kơ bruă anai kiăng mơnuih [on sang thâo rơđah ?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Lơ\m pla pơjing phun [ro neh met wa dưi ngă tui sa, dua tơlơi kiăng phun [ro mơboh pơhrui lu. Sa amăng hơdôm hơdră anun le\ gret [ơi than, bruă anai tui hluai pơjeh, tui hluai phun [udah ayuh hyiăng amăng ha thun [ơi kual mơ\ [ing ta amra gret [ơi than ăt phara mơn.

 

Juăt le\ [ơi hơdôm phun [ro pla [ơi kual Dăp kơdư [ing ta gret [ơi than amăng rơnuc\ blan 11 [udah ako\ blan 12 r^m thun tơdơi kơ bluh bơnga. {ing ta kiăng ruah hơdôm than hiam kiăng mơboh lu.

 

Neh met wa yua thong c\ơma kiăng kơ gret [ơi than, [ing ta gret than mơng 0,4-0,5 cm. Tơdah ayuh hyiăng pơđao [ing ta kiăng gret than dua wo\t le\ lăp [rô yơh.

 

- Kiăng pơhlôm brơi phun [ro bluh đ^ hiam na nao, tơdơi kơ pe\ pơhrui neh met wa kiăng trơ\i than hiưm pă kiăng pơhlôm brơi phun [ro mơboh lu mơn amăng bơyan tơdơi dong, ơ ơi ?

 

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Hưng: Neh met wa hăng [ing gơyut khăp! Amăng bruă trơ\i than tơdơi kơ pe\ pơhrui, neh met wa kiăng trơ\i abih than [u hiam, than hlăt mo\t pơc\răm, than gô giăm lo\n. Hơdôm than đơ anet [ing ta kho\m trơ\i h^ abih. Amăng phun kiăng pioh glăi mơng 1-2 than hiam, brơi bluh bơkơnar, [ing ta juăt trơ\i than [ơi hơdôm phun pla sui thun.

 

Tơdah trơ\i blung a [ing ta kơnong trơ\i hơdôm than hu\i kơ `u mơboh, amăng thun tơdơi anun [ing ta trơ\i dong laih anun pruai kmơk kar hăng mơng thun tal 3 pơ anăp. Amăng thun kiăo tui [ing ta ăt trơ\i than mơn kơnong pioh glăi hơdôm than hiam dưi mơboh lu đôc\.

 

- Hai, bơni kơ ih ho\ Thac\ sỹ Nguyễn Hữu Hưng hơmâo pioh mông bơră ruai hăng net met wa ngă hmua hrơi anai.

Siu Đoan: Pơblang hăng pôr