VOV4.Jarai - Bruă bơwih brơi tơlơi suaih pral dưi hmâo Ping gah, Kơnuk kơna ta đing nao ngă tui. Biă `u, bơwih brơi tơlơi suaih pral kơ neh wa djuai ania [ia\ jai dưi đing nao hăng lu hơdră bruă pha ra, sit nik kiăng pơđ^ tui ano# klă tơlơi hơd^p mơda mơng mơnuih [ôn sang, amăng [rư\  đ^ tui thun tha hơnong `u mơng neh wa djuai ania [ia\.

Amăng tal jơnum lok 8, Khua pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta tal 14 hmâo pel e\p Tơlơi pơtrun pơsit mrô 88 kơ pơsit Ako# bruă abih bang pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania [ia\ do# hăng kual ]ư\ siăng mơng thun 2021-2030.

Lơ 15/2/2020, Kơnuk kơna hmâo ba tơbiă Tơlơi pơtrun pơsit mrô 12 kơ pok pơhai ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit anai mơng Khua pơ ala mơnuih [ôn sang.

Amăng anun, hmâo bruă pơdo\ng Jơlan hơdră pơkă mơng lo\n ia pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng mơng thun 2021-2030.

Hăng jơlan hơdră pơkă anai, Kơnuk kơna pơdo\ng 10 rơwang bruă prong. Amăng anun, tơlơi suaih pral, bruă ia jrao gah rơwang bruă 7 mơng Jơlan hơdră pơkă mơng lo\n ia ta kơ pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania [ia\ do# hăng kual ]ư\ siăng.

Lăi nao kơ tơhnal ba tơbiă mơng rơwang bruă anai, ơi Đỗ Văn Chiến, Khua ding jum, Khua Jơnum min djuai ania brơi thâo:

“Tơhnal ba tơbiă le\ bơwih brơi tơlơi suaih pral, pơđ^ tui pran jua, drơi jăn mơnuih djuai ania [ia\, pơgang pơgăn [u ai buai [ơi ]ơđai muai.

Pơdo\ng hăng pơđ^ kyar bruă ia jrao [ơi kual neh wa djuai ania [ia\ do# hăng kual ]ư\ siăng, pơđ^ tui ano# klă mrô mơnuih kual neh wa djuai ania [ia\ do# hăng kual ]ư\ siăng truh thun 2030.

Bơwih brơi gơnam [ong huă kơ pô am^, ]ơđai muai kiăng pơđ^ tui drơi jăn pran jua mơnuih djuai ania [ia\.

Lăi pơthâo bôh thâo, pel e\p ană amăng kian rim blan, djru bruă ia jrao kơ [ia\ biă mă `u 4.200 ]ô đah kơmơi lom do# pikian hăng lom tơkeng ană.

Djru kơtưn đ^ gơnam ngă bơbuă drơi jăn brơi abih bang ]ơđai muai [u ai buai kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng”.

Tui hăng tơlơi lăi pơthâo glăi tơlơi klah ]un 9 thun ngă tui Tơlơi phiăn pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă mơng Jơnum min djuai ania brơi [uh, hơdôm hrơi rơgao, hơdră bruă ia jrao bơwih brơi tơlơi suaih pral kơ neh wa djuai ania [ia\ dưi ngă tui jơlan gah: Đing nao pơsir hơdôm tơlơi suaih pral; kơtưn bruă ngă juăt ăt kah hăng djru bơwih brơi ia jrao ta#o klă; plai [ia tơnap kơ prăk kak bơwih brơi tơlơi suaih pral.

Amăng anun, Kơnuk kơna hmâo đing nao pơpha ngăn drăp ngă tui hơdôm jơlan hơdră, rơwang bruă kiăng tuh pơplai pơdong, pơđ^ tui, pơđ^ kyar dlông bruă pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă, gơnam mă yua gah ia jrao, biă `u tuh pơplaih kơ sang ia jrao tơring glông, hơdôm sang ia jrao să.

Yua anun yơh, gơnang kơ tơlơi lăng ba, ]râo ba, pơpha brơi prăk djru gum mơng Kơnuk kơna, mrô neh wa djuai ania [ia\ gum hrom hră pơgang gah ia jrao jai hrơi jai lu tui.

Thun 2016, 91% mrô neh wa djuai ania [ia\ hmâo hră pơgang gah ia jrao; thun 2017 hmâo 92,05% hăng thun 2018 le\ 93,68%.

Tui Tơlơi phiăn pơplih pơkra, pơhrua nao dong sa dua mơta tơlơi amăng Tơlơi phiăn pơgang gah ia jrao thun 2014 hăng hơdôm hră pơ-ar pơtô brơi bơdjơ\ nao, mơnuih djuai ania [ia\ glăk do# hơd^p mơda [ơi kual tơnap tap dưi pơhrua nao amăng khul mơnuih dưi ngăn drăp kơnuk kơna djru no#p brơi hăng djru rơnoh no#p prăk pơgang gah ia jrao.

Anai le\ hơdră bruă yôm phăn, pơdah tơlơi lăng ba, bơwih brơi mơng Ping gah, Kơnuk kơna ta pioh kơ neh wa djuai ania [ia\.

Tui hăng Ding jum ia jrao, kiăng bruă bơwih brơi tơlơi suaih pral abih bang kual neh wa djuai ania [ia\ dưi pơhlôm hăng ba glăi bôh tơhnal le\, mơnuih kiăng lăng ba hloh le\ [ing hmâo ană mơda hăng ]ơđai muai kual neh wa djuai ania [ia\.

Ơi ia jrao Đinh Anh Tuấn, Kơ-iăng Khua Anom wai lăng tơlơi suaih pral [ing adơi amai glăk [a\ ană hăng ]ơđai muai (Ding jum ia jrao) brơi thâo, tuh pơplai kơ ]ơđai muai anun le\ tuh pơplai kơ pơgi kơdih anai. Anai le\ bruă ngă yôm phăn amăng rơnuk anai kiăng pơplih drơi jăn pran jua djuai hre\.

Ră anai lo\n ia ta le\ sa amăng hơdôm bôh dêh ]ar hmâo mrô mơnuih [u ai buai rơwang wet hăng kơ[ah gơnam ngă bơbuă ba jơlan hlâo [ơi ro\ng lo\n tơnah. Amăng anun, đah kơmơi hăng ]ơđai muai le\ hơdôm mơnuih lu `u:

“Amăng bôh yôm mơng rơwang bruă le\ [ing gơmơi đing nao lu biă kơ đah kơmơi. Yua kơ [ing ta thâo le\ gơnam bơbuă mơng ]ơđai muai dưi pơsit amăng 1000 hrơi blung a.

Yua anun yơh, bơwih brơi gơnam [ong bơbuă kơ [ing [a\ ană pơsit mơnong ngă bơbuă kơ ]ơđai muai, biă `u le\ rơnoh dlông, bro# prong.

Yua anun hơdôm bôh yôm kơ pơhrua hrom le\ [ing gơmơi ăt gir run mơn ba mut rơwang bruă anai jai lu jai klă hloh hăng sit yơh anai le\ bruă pơdah rơđah tơlơi gah bơnai hăng rơkơi”.

Hrom hăng tơlơi lăng ba mơng hơdôm gưl, hơdôm gơnong bruă ăt kah hăng tơlơi gum hrom mơng gơnong bruă ia jrao, ră anai, mơnuih pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă kơ neh wa djuai ania [ia\ jai hrơi jai dưi pơhlôm gah mrô hăng ano# kơja\p `u; hơdôm sang ia jrao ling tơhan hăng mơnuih [ôn sang pel e\p pơjrao brơi klă tơlơi duam ruă kơ mơnuih [ôn sang.

Mơng thun 2016, hmâo 410 bôh sang ia jrao să, anom pel e\p pơjrao tơlơi ruă ling tơhan hăng mơnuih [ôn sang, gah hơdôm bôh să kual asue\k, ataih ngă tui bruă pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă kơ mơnuih [ôn sang…

Hrom hăng anun, hơdôm hơdră bruă gum djru kơ neh wa djuai ania [ia\ tơkeng ană djơ\ tui hơdră bruă, prăk djru pioh kơ mơnuih mă bruă ia jrao [ơi plơi pla, ngă rah bruă mă [uai ăt dưi pok pơhai ngă tui ba glăi bôh tơhnal mơn [ơi plơi pla, djru ngă tui bruă tô nao rai kơplah wah ia jrao să hăng neh wa.

Pơ\ anăp anai, Jơnum min djuai ania rơkâo hơdôm ding jum, gơnong bruă, tơring ]ar, [ôn prong lăng ba pơpha brơi prăk ngă tui hơdôm bruă lăi pơhing, lăi pơthâo, pơtô brơi tơlơi phiăn, tơlơi dưi hăng bôh tu\ yua kơ pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă kơ kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng.

Kơtưn đ^ dong mrô ơi ia jrao nao mă bruă [ơi sang ia jrao tơring glông, să kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng, kual tơnap tap; đing nao pơtô pơhra\m, pơtô brơi dong bôh thâo bruă mă kơ [ing ơi, nai ia jrao djuai ania [ia\ kiăng djru kơja\p tui bruă pel e\p pơjrao tơlơi duam ruă kơ mơnuih [ôn sang.

Hrom hăng anun, pơđ^ tui mrô pel e\p, pơjrao tơlơi ruă hăng ano# kơja\p bruă bơwih brơi gah ia jrao, biă `u pel e\p, pơjrao tơlơi ruă blung a [ơi plơi pla, să; pơđ^ kyar bruă ia jrao yua akha kyâu pơke\ hăng bruă ia jrao rơnuk phrâo; pơtrut kơtang pơđ^ kyar bruă ia jrao pơhlôm hlâo.

Ngă tui hơdôm bruă pơsir ha amăng ple\ ngă gal brơi kơ neh wa djuai ania [ia\ juăt hăng bruă ia jrao, pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă gah lo\n ia ta hluai tui hơdră bruă hră pơgang gah ia jrao.

Pok pơhai djop, hmao tlôn hơdôm jơlan hơdră tla#o jrao pơgang hlôm hlâo pơhư prong, mơnong ngă bơbuă drơi jăn hăng pơhlôm gơnam [ong huă; pơdo\ng hăng ngă tui bruă pơgang, pơgăn [u ai buai [ơi ]ơđai muai, pơđ^ tui pran jua suaih pral, drơi jăn hlăk ai tơdăm ngek dra muai djuai ania [ia\; đing nao pơtô pơhra\m, pơlar mơnuih mă bruă ia jrao, hmâo hơdră pơtô pơhra\m mơnuih apăn bruă hmâo bôh thâo kơja\p le\ mơnuih djuai ania [ia\ [ơi plơi pla./.

            Hải Phong pô ]ih – Siu H’ Prăk pô pơblang