Črăn hơdră anai, lăi 2 čô hlăk ba gru hlâo ƀơi Lâm Đồng hăng Yên Bái hăng hơbô̆ bruă ngă hmua ba yua boh thâo ia rơgơi laih anun ngă bruă hơdjă rơgoh pơhrui glăi prăk klai rĭm thun.

Tơkeng rai hăng brô̆ tơdăm prăm dra ƀa tơsâo thâo ngă hmua pơ anih kơthul gôm na nao, ayuh hyiăng rơ-ơ̆ rơ-iŏm, Nguyễn Đăng Thiên Phi Long tơkeng thun 1992, dŏ ƀơi plơi prong Đà Lạt, tơring čar Lâm Đồng pioh lu tơlơi khăp bruă mă ƀu–eng leng kơ đang añăm pơtam, hơbơi pơtơi mơtah mơda sang anŏ ñu hăng mơnuih ƀôn sang ieo gah. Hrăm giong gah bruă prăk kăk-sang bruă prăk, mă bruă amăng sa boh kông ty sĭ mơdrô gơnam đang hmua hăng tač rơngiao, blơi gơnam boh čroh đang hmua, hrơi blan anai yơh ñu hơmâo mông gêh găl lu hơduah ĕp hơdră ba anih sĭ mơdrô sit ba gơnam boh čroh đang hmua ba pơdă pơ dêh čar tač rơngiao.

Thun 2017, tơdơi kơ ngă hrom pơdă gơnam sĭ mơdrô ƀơi Bang Kok dêh čar Thai Lan, Phi Long nao pơ dêh čar Malaysia ĕp lăng bruă ngă hmua, ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo djop mơta tơpư̆ mă hơjăn măi mok. Ƀuh ƀơi anăp mơta lu hơbô̆ bruă arăng ngă, Long pơmin nao kơ bruă ngă hmua pơ plơi pla pô rĭm thun gleh glar tơnap tap hăng kiăng djă ba boh thâo ia rơgơi arăng ngă tui pơ plơi pla.

Pơmin lĕ, ngă mơtam thun 2018, Phi Long akŏ pơjing kông ty mơnuih ƀôn sang ngă pô Finom hăng bruă mă phun djru ba sĭ mơdrô gơnam yua ngă hmua hăng boh thâo ia rơgơi phrâo kơ mơnuih ngă hmua pla pơjing hăng pơdjơ̆ nao hơdră răk pioh boh čroh, añăm pơtam kiăng sui ƀiă, kah pơpha djop djuai boh čroh đang hmua hlâo kơ ba sĭ.

Blung a, kông ty Finom kơnong dưm truă đing ia, gơnam bruih ia, sang mơnil, sang hơñôl pơgang, đing ia bruih rô mă hơjăn. Ngă rah, hyu ĕp tui hơduah tơña mơ̆ng anih blơi pơmut, ba sĭ mơdrô, Long ƀuh mơtam lŏn pơ plơi pla ñu pô ƀơi tơring čar Lâm Đồng yơh gêh găl hloh pioh kơ sang bruă sĭ mơdrô ñu pơđĭ kyar. Ñu pơsit akŏ pơjing sang bruă sĭ mơdrô bơwih ƀong huă sui thun hơđong kjăp pơ plơi pla ñu pô mơtam.

Thun 2021, kông ty Phi Long pok pơhai hơdră pla mơnong amăng blŏ prong, amăng ƀưh dưm lơ̆m sang mơnil yuan pia (giá thể), brơi kơ 150 boh sang anŏ mơnuih ngă hmua, đơ đam hmua 5 ha ƀơi Lâm Đồng hăng rơbêh 40 boh sang anŏ ngă hmua pơ tơring čar pơkŏn. Ră anai, kông ty Finom ƀu kơnong djru ba hơdră ngă hmua hăng boh thâo ia rơgơi amăng dêh čar đôč ôh, dŏ ba nao sĭ mơdrô truh pơ dêh čar Malaysia. Hơbô̆ bruă anai, ñu hơmâo pơhrui glăi truh rơbêh 11 klai prăk sa thun, prăk kơmlai đôč 1 klai prăk sa thun hăng pơsir bruă mă kơ 18 čô hlăk ai tơdăm dra. Ñu lĕ 1 amăng 32 čô hlăk ai ba gru hlâo hơmâo tŭ mă pri apah bơni hăng anăn Lương Định Của thun anai. Phi Long lăi:

“Boh yôm phun hloh amăng pơphun bruă mă lĕ khom khin hơtai, hur har pơyơr drơi mă bruă, gir run amăng tơlơi pơmin pran jua dưi găn rơgao tơlơi tơnap tap, pơčeh phrâo, kiăng ba anŏ ngă phara hơjăn. Lơ̆m pơsit pran jua glăi akŏ pơjing tơlơi bơwih ƀong huă ƀơi plơi pla pô, pioh ngă hmua, kâo čang rơmang ngă gêh găl kiăng ƀing hlăk ai tơdăm kah hăng kâo hơmâo anih ngă bruă pơđĭ kyar ƀơi plơi pla ta pô mơtam”.

Bơ ayong Lục Vân Anh lĕ phara kiah 35 thun, samơ̆ tơdăm djuai ania Tày anai dŏ pơ tơring kual Yên Thế, tơring glông Lục Yên, tơring čar Yên Bái ngă pô hơbô̆ bruă hmua rơgoh hơmâo rơnoh hơdôm klai prăk. Ñu lĕ sa amăng hơdôm čô mơnuih ba gru hlâo ngă hmua-sĭ mơdrô rơgơi amăng dêh čar dưi hơmâo Anom bruă tơdăm dra mut phung apah bơni hăng pri anăn Lương Định Của.

Tơdơi kơ kơsem min tong ten kơ ayuh hyiăng lŏn glai, adai rơhuông plơi pla, tơdăm djuai ania Tày Lục Vân Anh hơmâo dăp hơdră tui tơlơi pơmin ñu ƀuh, pok pơhai, akŏ pơdong Sang bruă ngă ƀong hrom anăn Sáu Không Farm, dơnong ba hyu hăng sĭ mơdrô gơnam añăm pơtam, boh čroh, hơbơi pơtơi rơgoh hơdjă hiam klă sĭ mơdrô. Blan 8/2018, ñu pla lông lăng amăng đơ đam 10.000 met karê; truh thun tơdơi kơ anun, ñu man pơdong sang mơnil, sang hơñôl pơgang jum dar hăng đơ đam rơbêh 5000 met karê laih anun lir hơbit hăng lu sang anŏ mơnuih ngă hmua ƀơi tơring kual Yên Thế pla, wai lăng laih anun hyu blơi abih gơnam añăm pơtam arăng sĭ glăi.

“Tơbiă rai mơ̆ng pran hor kơ bruă ngă hmua, dơ̆ng mơ̆ng anet kâo gir run laih hrăm khom thâo pioh mut sang hră gưl prong Đaị học Nông nghiệp I Hà Nội. Lơ̆m hrăm kâo pơmin tơdơi anai glăi pơ plơi pla hrom hăng mơnuih ƀôn sang ngă tui hơbô̆ phrâo ngă hmua pla pơjing pioh pơkra rai gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng đang hmua rơnoh yôm”.

Truh akŏ thun 2022, Lục Vân Anh ăt pok prong đơ đam pla boh čroh, laih dơ̆ng ngă hrom hăng lu ruăi sang bruă sĭ mơdrô mơnong ƀong huă rơgoh hơdjă hăng sang sĭ mơdrô ƀơi siêu thị hmư̆ hing pioh ba nao sĭ gơnam tam. Rơngiao kơ anun, ñu ăt hur har hyu pơtô pơblang, kah pơpha tơlơi thâo thăi amăng bruă ñu ngă kơ ƀing tơdăm dra hlăk ai amăng tơring glông hăng gah rơngiao tơring glông.

Ră anai, Lục Vân Anh hơmâo ngă hrom 3 čô tơdăm dra mut phung pok prong đơ đam hmua ngă sang hơñôl pơgang hăng sreh jum dar, hmua sang mơnil truh kơ 1,3 ha ƀơi să Tân Lập hăng tơring kual Yên Thế. Ayong Nguyễn Ngọc Khuyến, tơdăm mut phung plơi São, să Tân Lập, tơring glông Lục Yên brơi thâo:

“Giong nao ĕp lăng hăng hmư̆ tơlơi pơtô mơ̆ng ayong Lục Vân Anh djă tơngan pơčrâo bruă dơ̆ng mơ̆ng gơnam yua mă bruă, ruah pơjeh pla, truh pơ hơdră mă bruă, pla pơjing, pruai kmơ̆k, wai lăng răk rem… ră anai sang anŏ ƀuh mơak yơh kơ hơbô̆ bruă anai”.

Ngă tui hơdră phrâo ia rơgơi pla pơjing, ngă hmua, wai lăng răk rem, truh pĕ boh, pơhrui mă, mă yua boh thâo ia rơgơi soh pioh sĭ mơdrô pơđĭ tui rơnoh, rĭm thun đĭ tui na nao, Sang bruă ngă ƀong hrom Sáu Không Farm mơ̆ng ayong Lục Vân Anh hơmâo pơhrui glăi mơ̆ng 60-80 tơn añăm pơtam hơbơi pơtơi, boh čroh; prăk pơhrui glăi sa thun 1 klai 500 klăk; pơhlưh hĭ rơnoh prăk tuh pơ alin, prăk apah mă bruă dŏ kơmlai truh 500 klăk prăk. Tui hăng Khua git gai anom bruă tơdăm dra mut phung tơring glông Lục Yên, Nông Thanh Sơn, Sang bruă ngă ƀong hrom mơ̆ng ayong Lục Vân Anh hơmâo pơsir bruă mă kơ mơ̆ng 10-15 čô mơnuih hăng djru ba 15 boh sang anŏ ngă hrom hơmâo bruă mă hăng pơhrui glăi hơđong.

"Lục Vân Anh lĕ tơdăm hur har biă mă amăng bruă mă, tŭ añ, abih pran jua kơ bruă. Mơ̆ng tơlơi thâo thăi sang anŏ ñu, ñu iâu pơthưr ngă hrom, ƀing tơdăm dra mut phung, hlăk ai ngă hrom hơmâo sa tơlơi pơmin akŏ pơjing sang bruă ngă ƀong hrom. Hơbô̆ bruă mơ̆ng ñu ƀu kơnong ba kơ mơnuih blơi yua hơdôm boh čroh, gơnam đang hmua hơdjă rơgoh đôč ôh dŏ pơtrut bruă mă bơwih ƀong huă mơ̆ng hlăk ai tơdăm dra pơđĭ kyar amăng tơring glông Lục Yên”.

Dơ̆ng mơ̆ng tơlơi gir run pran jua ñu pô, lơ 4/11, ayong Lục Vân Anh hok mơak jing 1 amăng 32 čô mơnuih ba gru hlâo hlăk ai hur har tŭ mă pri apah bơni hăng anăn Lương Định Của yua kơ Anom bruă tơdăm dra mut phung dêh čar apah bơni.