Hơdôm hơbô̆ bruă pla pơjing, ngă hmua rah čem rông hlô mơnong rah, pla boh čroh rơgoh hơdjă soh, rông akan hơdang pơgang anih dŏ jum dar klă hiam, rông mơnŭ prưh lui hnong hnăi phiăn hơmâo ba glăi boh tŭ yua bơwih ƀong huă lu biă mă.

Thun 2019, ơi Bùi Quang Cần dŏ pơ să Vĩnh Thái, tơring glông Vĩnh Linh, tơring čar Quảng Trị dưi hơmâo mơnuih apăn bruă mơ̆ng Anom pơsur ngă hmua tơring čar Quảng Trị ngă hrom Anom pơsur ngă hmua tơring čar Thừa Thiên Huế anăp nao bruă rông hơdang añĕ ƀlak tơkai pioh ngă gơnam pơkra rai kmơ̆k hơbâo pruai jing mơnong tui hơbâo djah djâo. Rơnoh sĭ hơdang sa kg truh 150 rơbâo prăk, pơhlưh hĭ rơnoh tuh pơplai sang anŏ ơi Bùi Quang Cần hơmâo kơmlai truh 184 klăk prăk kơnong mơkrah ar jơlah ia rông hơdang. Ơi Bùi Quang Cần brơi thâo, hơbô̆ bruă rông hơdang dua črăn, mă yua djah djâo pơjing kmơ̆k pruai mơ̆ng djah djâo brŭ jing mơnong biă mă, rơgoh hơdjă, rơnuk rơnua:

“Pơkă hăng hơdră rông hơdang tơđar, hlâo adih rông hla tui hơdră pơjing kmơ̆k djah djâo tŭ yua biă mă, pơhrŏ rơnoh prăk tuh pơ alin, hơbôt hlo. Rông hơdang tui hơdră anai, kiăng pơgang kơ anŏ pơđĭ kyar hiam klă, ƀu hơmâo ba yua ia jrao kơnin pioh pơjrao mơnong rông ôh”.

Bruă rông akan hơdang ƀơi tơring čar Quảng Trị pơphun mơ̆ng thun 2000, phun ñu rông hơdang grông, hơdang añĕ ƀlak tơkai ia rơsĭ. Blung a, mơnuih ƀôn sang rông hơdang tŭ kơ hơmâo đôč amăng kual bah ia krông hăng ia rơsĭ, giong anun ba rông amăng ia rơsĭ anih dơlăm ƀiă. Kiăng kơ rông tŭ yua hloh, hơđong kjăp, mơnuih ƀôn sang ngă hmua pơblih hơdră rông tui hơdră ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo. Ơi Phan Văn Phương, Kơ-iăng Khua Anom bruă pơsur bruă ngă hmua tơring čar Quảng Trị brơi thâo, bruă ba yua boh thâo ia rơgơi amăng bruă rông hơdang añĕ ia rơsĭ, hơdang tơkai ƀlak pơhlôm hơdjă mơnong ƀong huă hăng huăi hơmâo klin ôh, lir hơbit kơplah wah mơnuih ngă hmua pla pơjing hăng anom bruă sĭ mơdrô, pơđĭ tui  rơnoh gơnam sĭ mơdrô. Ơi Phan Văn Phương brơi thâo, đơ đam tơring čar pok prong 50 ha anih rông hơdang pơjing gơnam sĭ mơdrô.

“Ƀing gơmơi pơphun pơtô hrăm pioh pơjao boh thâo ia rơgơi kơ djop sang anŏ rông, kiăng thâo tong ten hơdră rông laih anun tơlơi tơnap tap hloh amăng bruă ba yua boh thâo ia rơgơi. Tơring čar hơmâo pơtong rơđah, rông hơdang lĕ bruă ngă phun, ăt kah hăng bruă pơđĭ kyar hơbô̆ bruă rông hơdang 2 črăn anai kiăng pơhrŏ ƀiă tơlơi răm ƀăm truh amăng bruă rông hơdang”.

Djru kơ mơnuih ƀôn sang rông mơnong ba yua boh thâo ia rơgơi tŭ yua amăng bruă ngă hmua pla pơjing, thun 2022, Anom bruă pơsur ngă hmua dêh čar pok pơhai hơdră rông mơnŭ djuai dưi bong glăi hăng ayuh hyiăng pơblih sat ƀơi să Cam Chính, tơring glông Cam Lộ, tơring čar Quảng Trị. Pơkă hăng hăng bruă čem rông kah hăng tơđar, rông mơnŭ tui hơdră prưh phai lui ƀu tlâ̆o ia jrao lĕ ăt ba glăi boh tŭ yua mơ̆n, huăi klin ngă đơi ôh, pơhlôm hơdjă rơgoh, pơgang ayuh hyiăng klă. Mơ̆ng blung mơtam hơdôm sang anŏ ngă hrom, kah hăng sang anŏ ơi Vũ Văn Bắc, dŏ pơ plơi Đoàn Kết, să Cam Chính, tơring glông Cam Lộ tŭ mă tơlơi pơtô, ĕp lăng hur har biă mă mơ̆ng ƀing khua mua apăn bruă pơsur ngă hmua hăng nao hrăm pơ anih pơtô kơ bruă čem rông djơ̆ hnong pơkă VietGap.

“Anŏ kiăng lĕ djru ba dơ̆ng kơ hơdôm grup amăng kual ngă hrom, hrăm tui lu hơbô̆ bruă ngă hmua pla pơjing, rông mơnong klă hloh. Ngă gêh găl, kơtưn hloh djru ba kơ ta pơđĭ kyar, pok pơhư prong rông mơnŭ”.

Nai prin tha, Nguyễn Thị Hải, Khua anom pơsur bruă ngă hmua-rông hlô mơnong-pơjrao hlô mơnong, gah Sang bruă pơsur ngă hmua dêh čar brơi thâo, djuai mơnŭ dưi bong glăi hăng ayuh hyiăng pơblih sat lĕ djuai M18 rông djơ̆ găl biă mă hăng ayuh hyiăng ƀơi Quảng Trị. Tui hăng nai prin tha, Nguyễn Thị Hải, eh mơ-añă hlô mơnong rông lĕ pơsir hăng hơdră mă yua djah djâo tap ƀơi atur anun yoh ñu huăi ƀâo phong, laih anun hlong pơjing rai djah djâo anun ngă kmơ̆k hơbâo pruai huăi sat kah hăng kmơ̆k jrao ôh laih anun ba glăi boh tŭ yua lu.

“Yak ngă blung a lĕ rông mơnŭ pioh sĭ mơdrô kiăng ngă gêh găl dưi bong glăi hăng kual lŏn čư̆ siăng hiư̆m pă. Amăng thunm blan pơ anăp djru djop tơring čar pơmin lăng pơdjuai pơjeh mơnŭ phrâo pioh ba rông amăng lu kual phara. Ba yua boh thâo ia rơgơi amăng bruă čem rông hơđong ƀudah čem rông tui hơdră VietGap kiăng  pơhlôm anŏ tŭ yua”.

Ră anai, hơdôm hơbô̆ bruă ngă hmua rơgoh ƀơi tơring čar Quảng Trị yua kơ Sang bruă pơsur ngă hmua dêh čar pơtô ba hơmâo ngă tui hlâo, djơ̆ găl hăng lŏn mơnai pơ plơi pla. Hơdră rông phrâo, ba yua măi mok pơđĭ kyar kjăp hăng bruă ngă hmua rơgoh, pơkra ming gơnam sĭ mơdrô hơdjă ƀong huă. Ơi Lê Quốc Thanh, Khua anom bruă pơsur ngă hmua dêh čar brơi thâo, Anom bruă anai hlăk pok pơhai lu bruă mă djru mơnuih ngă hmua hơđong kjăp amăng djop bruă pla pơjing, rông hlô mơnong, akan hơdang:

“Abih bang gơnam pơkra ming sĭ mơdrô ră anai gơmơi čang rơmang ba pơmut lĕ bruă blung a khom anăp nao kơ tơlơi hơdjă rơnuk rơnua. Tơdah pơkra ming mơnong ƀong huă sĭ mơdrô ƀu hơdjă rơgoh hă arăng ƀu blơi ôh. Ƀu kơnong anih sĭ mơdrô pơ dêh čar tač rơngiao đôč ôh amăng dêh čar ta pô hai ăt kiăng blơi gơnam sĭ mơdrô hơdjă rơgoh”.

Mơnuih ngă hmua ƀơi tơring čar Quảng trị hlăk pơblih phrâo hơdră čem rông hlô mơnong kiăng ngă tui boh thâo ia rơgơi phrâo.