Hơdră pơhlôm pơgang klin ƀă kơ (un) bui
Thứ bảy, 01:05, 10/12/2022 VOV Tây Nguyên/Nay Jek pơblang VOV Tây Nguyên/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Hơdôm thun rơgao, klin kheng ƀă kơ (un) bui tơnap biă mă ƀơi lu tơring čar amăng dêh čar ta. Hơdră rông amăng drông un sir krep, tui hnong pơgang rơnuk rơnua mă yua atur hơmâo mơnong hơdip hơdjă rơgoh jing anăp ngă bruă hiam klă amăng bruă čem rông.

Hăng anŏ gêh găl phara kah hăng: wai lăng, pơgang hlâo thâo tong ten phun akha anih blơi djuai un rông hŭi hơmâo klin; hơdôm ia djah rô, ia yua ba čem hăng pơsir ia djah lêng kơ ngă tong ten soh hlâo kơ ba nao pơrơngiao ƀudah pơgiăng đuăi, pơmut nao. Črăn hơdră anai, pơtô brơi hơdră pơhlôm pơgang klin amăng (un) bui hăng hơdră hơdjă rơgoh rơnuk rơnua.

-Rơnuk rơnua hơdră rơgoh (ATSH) lĕ hơdră ngă pơgăn hlâo ƀudah juăt lăi pơhlôm hlâo hăng pơgăn ƀiă ƀă kman mơ̆ng anih hơmâo kman ƀă kơ hlô mơnong rông, ană mơnuih jĕ giăm hăng djop mơnong hơdip jum dar. Kiăng pơgang rông hlô mơnong rơgoh hơdjă ATSH, kiăng ngă tui klă hơdôm tơlơi pơkă tui anai:

1-Ngă tui hơdră pơčlah, pel ĕp hlâo:

Anih čem rông khom hơmâo drông war pơgang pơhlôm brơi dŏ pơčlah hăng plơi pla mơnuih ƀôn sang, jơlan nao rai khom rơhaih, brơi dŏ phara hăng anih rông un (bui) tơnô, un (bui) ania, un đai ƀudah ană bui, ană un pioh pơdjuai, un ngă añăm hăng lu djuai hlô mơnong rông pơkŏn.

Hlă pơnăng pơčrâo brơi jơlan nao, anih kom mut, tơlơi phiăn pơtô brơi rô nao rai amăng anih čem rông. Pel ĕp djop mơnuih mut tơbiă, amăng anih čem rông.

Pel ĕp djuai rông, ană un, bui ngă djuai: Khom blơi mơ̆ng anih pơdjuai rơđah rơđong sang dŏ anŏ đih, hơmâo tlâ̆o jraopơgang djop vaccine. Rông pơ anih dŏ pơčlah phara tui tơlơi pơtrun amăng 14 hrơi dŏ pơčlah phara, hlâo kơ pơmut hrom phung.

Pel ĕp rơdêh pơgiăng mut nao rai pơdŭ, pơgiăng, gơnam yua mă bruă ba nao pơ anih čem rông.

Pel ĕp mơnong ƀong čem rông hăng ia mơñum rơgoh hơdjă.

Pơgăn hlô mơnong amăng glai, arong aruač hăng hlô mơnong rông pơkŏn mut nao amăng anih čem rông rơgoh.

2-Ngă pơrơgoh, rơnăk anih čem rông

-Rơnăk rơgoh, atur drông, war rông, pơnăng, war pơga pơgang jum dar, gơnam yua mă bruă čem rông.

Rĭm rơwang hrơi pơkă khom nao pơrơgoh, rơnăk hĭ anih čem rông.

Rơnak, ngă rơgoh kman, lui drông hong soh sel tơdơi kơ sa hnơr, sa gưl un, bui tuh ană.

3-Pơdjai kman:

-Khom pruih ia jrao pơdjai kman rĭm rơwang pơkă amăng drông war rông hăng jum dar anih ngă drông 1 wơ̆t lơ̆m sa rơwang hrơi tơjuh. Tơdah hơmâo kman ƀă khom pruih ia jrao djơ̆ hăng tơlơi pơtô mơ̆ng sang bruă nai pơjrao hlô mơnong.

-Pruih ia jrao pơdjai kna gơnam yua, djă mă bruă, rơdêh đĭ, sum ao pơhlôm mă bruă hlâo hăng tơdơi kơ mă yua.

-Gơnam yua gah ia jrao pơjrao hlô mơnong khom ngă rơgoh mơ̆n djơ̆ hơdră hlâo hăng tơdơi kơ yua.

Pơhlôm djơ̆ rơnăk rơgoh hlâo kơ mă yua gơnam mă bruă. Mă yua ia jrao pơdjai kman djơ̆ găl, djơ̆ hơnong pơkă, djơ̆ bơyan črăn rông mơnong, djop hrơi blan.

Kiăng pơhlôm klin ruă kơ un (bui) kiăng ngă tui djơ̆ hơdră wai lăng rông ñu tui hluai djuai un, hnơr rông.

Khom ngă djơ̆ tơlơi pơtrun bruă čem rông rơnuk rơnua hơđong mơnong hơdip.

Ngă klă bruă tlâ̆o pơgang djop mơta ia jrao vaccine.

Kiăng pơhlôm pơgang kơ un pioh ngă añăm, hrơi blan pơkă tlâ̆o vaccine hăng pruih ia jrao pơdjai kman tui hăng tơlơi pơtô anai hŏ:

-Sit ană un (bui) tơdơi kơ tuh 3 hrơi, tlâ̆o jrao Sắt ia pơsơi (10%) 2 ml sa drơi pơgang hŭi ană bui kơƀah drah.

-Lơ̆m ană un (bui) truh 7 hrơi tlâ̆o sa arăt vaccine pơhlôm pơgang hŭi hơmâo tơlơi ruă tơnap suă pran: Ia jrao Res-Vac; tal 2 tlâ̆o pơñă glăi tơl un (bui) truh 21 hrơi pioh pơgang 5 mơta klin ngă ruă tơsô̆.

-Lơ̆m un prong 28 truh 32 hrơi tlâ̆o arăt tal 1 vaccine pơgang klin ruă kian pơtah čroh (HC-Vac); arăt tla 2 pơñă glăi lơ̆m un 50 truh 54 hrơi tlâ̆o ia jrao pơgang klin ngă kơčung tơƀông hlung čơkâo.

Kiăng pơhlôm pơgang tơlơi ruă kơ un, hrơi pơkă tlâ̆o vaccine pơhlôm tui anai:

-Un ania klaih mĕm: Tlâ̆o vaccine pơgang ruă kian pơtah čroh lơ̆m un 6 blan mơkrah truh 7 blan; vaccine pơgang kơčung tơƀông hlung čơkâo lơ̆m un 6 blan mơkrah truh 7 blan.

-Hăng un ania tuh ană hlăk ană mĕm: Tlâ̆o pơgang vaccine hŭi ruă kian pơtah čroh tơdơi kơ tuh ană mơ̆ng 12-14 hrơi; tlâ̆o vaccine pơgang kơčung tơƀông hlung čơkâo lơ̆m un ania tuh ană mơ̆ng 17-19 hrơi.

-Hăng un tơnô lơ̆m tlâ̆o vaccine pơgang klin amăng blan 3 hăng blan 9 rĭm thun.

Pơsir lơ̆m un(bui) djơ̆ klin: Lơ̆m un djơ̆ klin, ƀudah hlăk či ƀă, kiăng ngă tui bruă brơi dŏ pơčlah phara mơtam.

Sit ƀuh un djai hăng ƀă hyu khom lăi pơthâo anom bruă pơjrao hlô mơnong rông giăm plơi pla.

Duñ pơƀut abih eh, mơ-añă, drơi un djai, ba nao čuh pơrai, dor hĭ tui tơlơi pơtô mơ̆ng sang bruă pơjrao hlô mơnong. Ƀu dưi sĭ blơi, pơdŭ pơgiăng, čuh tă hơtŭk ƀong mơnong un djai ôh. Ƀu glŏm lui, phai tă tăn  un djai amăng anih hơdip jum dar.

Boh yôm phun hơdrôm hră pơhiăp pơtô kơ mơnuih ngă hmua yua Gong phun jua pơhiăp Việt Nam dŏ ƀơi kual Dap Kơdư pô pơtui hơmâo tơlơi djru ba mơ̆ng sang bruă pơsur tơlơi ngă hmua dêh čar.

 

VOV Tây Nguyên/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC