Hơdôm hrơi rơgao, sang anŏ amai Hoàng Thị Duyên dŏ pơ să Phúc Thọ, tơring glông Lâm Hà, Lâm Đồng pơtum ngă bruă wai lăng, pơpha djop ia yua mơ̆ng dơnao anet prong kiăng djop bruih kơ phun kơphê dưi blang bơnga, đôm boh, đĭ hiam. Amai Duyên brơi thâo:

“Hrơi blan anai lĕ yôm biă mă, khom pruai kmơ̆k, hơbâo laih anun bruih ia kơ phun pla dưi djop hnun kah truh blang bơnga, đôm adai boh mơda, phun pla đĭ hiam. Bơyan pĕ boh đah mơ̆ng hơmâo hmăi, sang anŏ pơhrui lu hloh hăng tơlơi hơdip mơda mơak klă hloh”.

Tui hăng ơi Vũ Bá Yêu, Kơ-iăng khua anom bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla tơring glông Lâm Hà, ră anai hlăk amăng bơyan pơsit kơ anŏ mơboh hăng asar boh kơphê bơyan pĕ thun 2023-2024 pơ anăp. Ha bơnah dơ̆ng, ayuh hyiăng lŏn adai bơyan không, krô krañ, yua kơ anun ăt đing nao kơ bruă pơhlôm, pơgang pơ-iă apui ƀong glai khom pơtrut kơtang:

“Hlăk wai lăng pơpha ia bruih tui akŏ bruă pơhlôm, pơgang apui ƀong glai ƀơi tơring glông. Ră anai, hlăk pơkong ia bruih hrip mă mơ̆ng djop dơnao, ring bruă pơđoh ia hăng djop dơnao anet prong bơwih brơi ia djop klă hloh”.

Kơphê lĕ sa amăng hơdôm phun pla lu ƀơi tơring čar Lâm Đồng, hăng đơ đam phun pla truh 170.000 ha, lu biă mă ƀơi tơring glông Lâm Hà, Di Linh, Đức Trọng hăng Bảo Lâm. Kiăng pơgang phun pla tŭ yua hloh, mơnuih ngă hmua hăng gong gai kơnuk kơna tơring čar pok pơhai lu hơdră pơhlôm pơgang djop ia kơ phun pla.

Ƀơi Kon Tum, ră anai hơmâo 178 ring bruă, amăng anun hơmâo 73 dơnao pơkong ia, 98 dơnao bư̆ hnoh ia hăng 7 boh anih dưm măi ƀôp ia dưi pơpha djop ia yua kơ rơbêh 16.600 ha phun djop mơta. Mah hnun, yua hơdôm ring bruă pơpha ia tui hluai hnong hnăi ia hơmâo amăng dơnao anun yơh hŭi mơ̆n kơƀah ia yua, ia bruih amăng bơyan phang či truh bơyan hơjan lĕ rah. Ơi Nguyễn Hữu Nghĩa, khua anom bruă sem lăng hơdră pơđoh ia mơ̆ng dơnao pơkong ia tơring čar Kon Tum brơi thâo, mơ̆ng ră anai truh rơnuč bơyan phang amăng tơring čar hơmâo 19 ring bruă pơkong ua hăng 250 ha phun pla, amăng anun 74 ha hmua pơdai hăng 176 ha phun pla pơkŏn amra kơƀah ia.

“Hăng ring bruă dơnao kong ia lĕ Khul khua mua wai lăng hơmâo kuai huet, rơnăk jơlan ia rô kiăng djop ia pơđoh nao pơ king hmua. Tơdah thu ia amăng hno ia rô khom yua măi ƀôp ia hrip mă ia mơ̆ng dơnao thu pioh bruih kơ hmua pơdai. Prăp lui djop măi ƀôp ia pling ia amăng hnoh, dơnao laih anun pơđoh ia pling nao amăng hmua na bơwih brơi kơ mơnuih ƀôn sang ngă hmua”.

Kơ ring bruă pơgang apui ƀong glai amăng bơyan phang, anom bruă wai lăng kyâo glai Kon Tum brơi thâo: ră anai hơmâo 7 amăng mrô kual glai hŭi apui ƀong kơtang hnong V, jing hnong hŭi rơhyưt biă mă. Amăng mrô abih bang đơ đam 610.600 ha glai rưng hlăk hơmâo amăng tơring čar ră anai, đơ đam lŏn glai hŭi biă mă apui ƀong lĕ năng ai 227.000 ha.

Kơnong 4 boh tơring čar gah yŭ kah hăng: Ngọc Hồi, Đak Tô, Sa Thầy hăng Ia H’Drai... hơmâo rơbêh 96.100 ha hŭi biă apui ƀong kơtang. Ơi Nguyễn Văn Nam, Kơ-iăng khua anom bruă khua tơhan pơgang glai klô tơring čar Kon Tum brơi thâo:

“Pô wai lăng glai rưng, gong gai kơnuk kơna hơmâo hơdră git gai tơhan djop sang bruă ngă hrom djru ba. Djop anom bruă pô wai lăng glai hơmâo pơdong anih dŏ gak, wai lăng, kơtưn pơhŭi hlâo mơnuih găn rơgao nao rai amăng kual gơñu wai lăng. Biă mă ñu, pơpha mơnuih dŏ mă bruă gak hrơi malm. Pơtô lăi mơnuih ƀôn sang hơmâo hmua jĕ giăm. Hăng khua mua pơ tơring čar anom bruă djru hrom sang bruă tơhan pơgang glai klô hyu sem ĕp na nao, gơmơi pơkra hơdră pơlir hơbit djru pơtô lăi, pơtrut pơsur mă bruă pơgang apui ƀong glai”.

Bơ ƀơi Lâm Đồng lĕ, tơring čar anih anom hơmâo lu đơ đam lŏn glai hăng lu đang kyâo pơtâo amuñ apui ƀong, đơ đam lŏn glai 513.000 ha. Phrâo amăng akŏ bơyan phang đôč hơmâo baih 3 wơ̆t apui ƀong glai. Yua hơmâo ƀuh tañ hăng hơprah hmao kru anun huăi răm ƀăm kơ lŏn glai. Ră anai,Lâm Đồng hlăk bơyan không phang pơ-iă kơtang, tơlơi či truh apui ƀong glai kơtang yơh. Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng hơmâo ngă lu hră pơtrun, git gai djop anom bruă anăm ngă amưng ôh, khom pơtum pok pơhai ngă hrom hăng djop sang bruă pok pơhai sa amăng plĕ ngă tui hơdră pơhlôm pơgang apui glai.