Ƀơi hmua, đang tơbâo lăng tơbung tơbang prong biă mă ƀơi tơring glông Kông Čro, tơring čar Gia Lai, bơyan anai djơ djrui kơ khul rơdêh pơgiăng gơnam tô tui čruai akŏ klôn, pơgiăng tơbâo bă glăi pơ sang măi kơ-uă, djet ia tơbâo. Anŏ ƀuh ƀơi anăp mơta “Djơ̆ bơyan nua trun”  hrup hlâo ƀu hơmâo dơ̆ng tah, pơhrua nao kơ anun lĕ, rơnoh sĭ tơbâo hơđong nua hăng anih blơi hơmâo pơhlôm laih. Ơi Nguyễn Hữu Phúc, sa čô mơnuih ngă hmua pla tơbâo plơi Bro, să An Trung, tơring glông Kông Čro lăi, hơdôm thun hăng anai pla 30 ha đang tơbâo na nao đôč. Ñu lăi, tơbâo hơmâo ba glăi boh tŭ yua lu hloh kơ phun pơkŏn rim thun amăng kual plơi pla gơñu:

“Pơblih pla tơbâo lĕ, ba glăi boh tŭ yua bơwih ƀong huă ƀu ƀiă ôh pơkă hăng phun pla pơkŏn. 1 hektar pla tơbâo hơmâo kơmlai mơ̆ng 30 truh 40 klăk prăk. Ngă tui bruă pla tơbâo tui đang sa hơnơ̆ng, ƀơi kual lŏn prong, hơmâo rơdêh trơ̆i pơhrua pran jua koh tơbâo gêh găl hloh, rơnoh prăk apah ƀiă tui mơ̆n”.

Ăt hrup ơi Phúc mơ̆n, lu mơnuih ngă hmua pơkŏn amăng kual Ngŏ Gia Lai, tŭ mă kơmlai mơ̆ng bruă pla tơbâo. Sang anŏ ơi Lê Việt Công, dŏ ƀơi să Kông Lơng Khơng, tơring glông Kơƀang, pla 10 hektar tơbâo, pơhrui glăi truh 800 tơn bơyan anai. Bơyan koh tơbâo anai, sang anŏ ñu koh abih 70% đơ đam laih. Ơi Công lăi, phun tơbâo yom biă, yua hơmâo abih blơi hơđong, hơdôm sang măi djet ia tơbâo rơkâo blơi abih pioh kơ-uă pơkra sik lu.

“Tơ tă anai rơngiao kơ phun tơbâo lĕ ƀu hơmâo phun pla pơpă ôh jing anŏ gơgrong ba, dưi prăp lui kah hăng ta kiăng hrup tơbâo lĕ, rơnoh sĭ ră anai plai ƀiă mơ̆n, mơnuih ngă hmua pla tơbâo hơmâo sang măi krăp blơi abih laih anun ta kơnang kơ rơdêh trơ̆i tơbâo tơl đang hăng pơdŭ pơgiăng mơ̆ng hmua ba glăi pơ sang măi, mơnuih ngă hmua hơmâo kơmlai lu mơ̆n”.

Djru hrŏm amăng boh tŭ yua gah bruă pla tơbâo pơkra sik pơ kual Ngŏ Gia Lai, hrŏm hăng tơlơi gir run mơ̆ng mơnuih ngă hmua lĕ tuh pơ alin djơ̆ găl mơ̆ng sang bruă sĭ mơdrô laih anun tơlơi djru ba mơ̆ng gong gai kơnuk kơna. Lu jơlan hơdră pơblih hmua, pioh pơtum sa anih ngă kual pla tơbâo đang prong, akŏ pơjing hmua đang hơbô̆ phrâo laih anun ba yua măi mok, boh thâo ia rơgơi dưi pok pơhai kơtang biă mă. Ơi Lê Thanh Sơn, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Kông Čro brơi thâo, đơ đam tơring glông hơmâo rơbêh 10.400 hektar đang tơbâo, amăng anun hơmâo rơbêh 3.000 ha đang tơbâo ba yua măi mok ngă hmua pla tơbâo, djru pơkrem prăk, pran jua, hrơi bruă mơnuih ngă hmua samơ̆ boh tŭ yua lu mơ̆n:

“Tơring glông hơmâo pok pơhai lu jơlan hơdră, akŏ bruă hăng ngă hrŏm sang măi pơkra sik An Khê pơphun jak iâu, pơtô ba mơnuih ngă hmua, sit pla tơbâo dưm truă măi mok ia rơgơi phrâo, ba yua rơdêh kai čuar lŏn, pla  hăng wai lăng đang tơbâo truh kơ trơ̆i ƀudah koh pơhrui tơbâo, yua kơ anun dưi pơkrem lu prăk tuh pơ alin, prăk kơmlai ba glăi kơ mơnuih ngă hmua hơmâo hmăi, dưi pơtrut đĭ tơlơi hơdip mơda ană plơi, yua rơnoh pơhrui glăi lu, anun pơsir tơlơi lui rơmŏn kŏn rin tañ”.

Bơyan koh tơbâo thun 2024-2025, đơ đam đang tơbâo ƀơi kual Ngŏ Gia Lai hơmâo 31.500 hektar, rơnoh tơbâo koh pơhrui hơmâo 2,4 klăk tơn. Ơi Nguyễn Hoàng Phước, Kơ-iăng Khua Sang măi djet ia tơbâo An Khê, plơi prong An Khê brơi thâo, hơmâo tơlơi djru mơ̆ng Kơnuk kơna anun bruă pla tơbâo pơkra sik dưi pơđĭ kyar hơđong kơjăp lu thun hăng anai.

“Mơ̆ng thun 2020 truh ră anai, Kơnuk kơna hơmâo ngă hră pơtrun, pơgăn sĭ mơdrô pơđĭ trun nua tă tăn, sĭ mơdrô sik ƀu duh jia, kiăng djru nua sik amăng dêh čar ta pô pơkra đưi đĭ ƀiă pơmă hloh mơ̆ng thun 2020 truh ră anai. Rơnoh blơi tơbâo pơkă dưm dưm sa tơn hơnơ̆ng sik 10 arăng pơkă ƀơi đang hmua lĕ, 1,1 klăk prăk. Anai yơh anŏ gêh găl prong djru mơnuih ngă hmua tŭ yua ƀiă hăng ba yua boh thâo ia rơgơi pla tơbâo ƀơi 4 boh tơring glông kual Ngŏ Gia Lai hơđong ƀiă pran jua pla tơbâo, pơblih pơjeh phun pla mơ̆ng djuai ƀu tŭ yua pla djuai pơjeh tŭ yua hloh kah hăng tơbâo anai”.

Hơdôm blah đang hmua prong ăt hlăk ngă gêh găl brơi anŏ pơblih phrâo ƀơi djop plơi pla kual gah Ngŏ Gia Lai. Hơmâo tơlơi gum hrŏm mơ̆ng sang bruă mơdrô, gong gai kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang, bruă akŏ pơjing đang hmua sa hơnơ̆ng prong ngă gêh găl pơtrut ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo djru mơnuih ƀôn sang ngă hmua pla tơbâo hyuk biă mă. Mơ̆ng anun, tơlơi bơwih ƀong huă amăng djop plơi pla jai hrơi dưi pơđĭ kyar hơđong kơjăp na nao.