Sa tơlơi ngă bơngŏt hloh lĕ rĭm bơyan pơdơi prong, ƀing čơđai pơdơi sang hră, ƀing gơñu pot glăi pơ plơi pla sang anŏ, bruă ƀlung ia ƀơi ƀing čơđai glăk ƀuh lu tui. Tơlơi pơhing mơ̆ ơi Đặng Hoa Nam, Khua anom bruă wai lăng čơđai, Ding jum bruă mă, tơhan rơkâo hăng mơnuih mơnam phrâo anai lăi pơthâo ngă lu mơnuih hning rơngŏt. Phrâo anai, lơ 20/5, ƀơi tơring glông Hàm Thuận Bắc, tơring čar Bình Thuận ƀuh čơđai ƀlung ia, ngă 4 čô čơđai đah kơmơi gưl I djai, yua ƀing gơñu trun pĕ mơnơi ƀơi čroh ia rô trun dơnao Sông Quao, ară rô găn nao dua boh să Hàm Phú hăng Thuận Minh, tơring glông Hàm Thuận Bắc. Anai lĕ kơnong sa amăng lu bruă ƀlung ia hăng ƀing čơđai amăng čơđai pơdơi prong.

Kiăng pơgang hŭi ƀlung ia, ră anai hơmâo 3 hơdră djru brơi ba glăi tŭ yua lĕ pơtô luai ia, črâo brơi ƀing čơđai thâo pơhlôm rơnuk rơnua lơ̆m trun amăng ia; pơhlôm anih dŏ hơdip rơnuk rơnua, pơgang hŭi ƀlung ia (kiăng hơmâo gơnam pơgăn, kơƀang pơhŭi hlâo ƀơi hơdôm anih hŭi rơhyưt amuñ ƀlung ia, kiăng hơmâo mơnuih djru brơi, grup mă mơnuih ia ƀlung ter hang ia rơsĭ; ring bruă man pơkra kiăng hơmâo gơnam pơgăn, kơnŏp klup sir, kơƀang pơhŭi); bruă pơtô pơblang, pơtô hrăm brơi sang anŏ, amĭ ama hăng monuih wai lăng thâo bruă pơgang hŭi ƀlung ia kiăng pok pơhai djop anih. Hơdôm hră pơ-ar pơtô hrăm luai ia, boh thâo pơgang drơi jăn lơ̆m trun amăng ia brơi ƀing čơđai hơmâo pơjing klă hloh. Samơ̆, kiăng hrŏ trun aset hloh bruă ƀlung ia ƀơi ƀing čơđai, ơi Đặng Hoa Nam, Khua anom bruă wai lăng čơđai brơi thâo:

“Tui ƀing gơmơi pơmĭn kiăng kơtưn amăng bruă pơgang pơgăn, ƀu djơ̆ kơnong lĕ tơlơi gơgrong amăng bruă pơsir hĭ đôč ôh mơ̆ ăt gơgrong amăng bruă pơgang pơgăn. Pơhmutu lĕ: Sa bruă čơđai ƀlung ia ƀuh rơngiao kơ bruă nao tơña bla, pơ alum pran jua sang anŏ kiăng hơ-ŭ hăng sang anŏ hơmâo ană bă djai, anai lĕ bruă mă kar hăng kiăng djru brơi sang anŏ đôč. Tơdah tui nao bưp tui tơlơi dưi, tơlơi gơgrong djơ̆ hăng tơlơi phiăn mơng gong gai ƀon lan, mơnuih ƀon sang, sang anŏ ƀơi anun kiăng pơsir hĭ hơdôm tơlơi ba truh čơđai djai yua ƀlung ia. Sit biă ñu kiăng kơtưn amăng bruă pơtô luai ia, boh thâo pơhlôm rơnuk rơnua, wai lăng glăi anih dŏ hơdip kiăng ngă hiưm pă hơdôm tơlơi truh sat amra ƀu ƀuh dong tah. Ƀing gơmơi kiăng lăi pơtong nao bruă pơgang, pơgăn, mah wŏt bruă kơtư̆ juă ƀing čơđai kah hăng pơgang pơgăn tơlơi truh sat brơi ƀing čơđai, pơgăn hŭi ƀlung ia”.

Ơi Đặng Hoa Nam, Khua anom bruă wai lăng čơđai ăt pơsit tong: Boh tŭ yua mơng bruă pơtô pơblang amăng pơgang, pơgăn ƀlung ia brơi ƀing čơđai hơmâo pơplih, djru brơi ƀing amĭ ama čơđai thâo hluh rơđah dong tơlơi hŭi rơhyưt kiăng hơmâo hơdră pơgang brơi ană bă. Mrô mơnuih djai yua ia ƀlung ƀơi Việt Nam glăk hrŏ trun, mơng 3.300 čô (thun 2010) dŏ 1.990 čô (thun 2021. Hrŏ trun dưm dưm mơng 3-5%/thun, giăm 100 čô/thun. Sit biă ñu brơi ƀuh hơdôm boh ƀon lan gơgrong kah pha ngăn dră hăng mơnuih djru kơ bruă anai, ƀơi anai ƀing čơđai ia ƀlung ƀuh aset tui mơn:

“Ƀing gơmơi ăt čang rơmang hơmâo rơnoh prăk tuh pơ alin mơng ƀon lan brơi lăp djơ̆ hloh kiăng dưi pơhlôm rơnuk rơnua brơi ƀing čơđai, sit biă ñu lĕ bruă ƀlung ia juăt ngă djai mơnuih. Mah ƀing ta dưi ngă pơhrŏ trun mrô mơnuih ƀlung ia amăng rĭm thun. Yua kơ ră anai rĭm thun dưi hrŏ trun giăm 100 čô čơđai djai yua ia ƀlung pơhmu hăng hlâo anun. Samơ̆, ƀing gơmơi ƀuh ƀon lan hơpă tơdah hơmâo tơlơi đing nao tuh pơ alin, pơhmtu lĕ: hơmâo dơnao mơnơi, pơphun hơdôm tal pơtô luai ia hăng pơhlôm rơnuk rơnua lơ̆m trun amăng ia, pơtô hrăm luai ia brơi ƀing čơđai…ƀơi anun mrô čơđai djai yua ia ƀlung amra hrŏ trun. Pơpă mơ̆ gong gai ƀon lan hrŏm hăng ană plơi pla mut hrŏm wai pơgang ƀơi hơdôm dơnao ia, pơhŭi hlâo tơlơi hŭi rơhyưt lơ̆m trun amăng ia brơi ƀing čơđai anun lĕ:ia bơmun, dơnao ia, laih dong hơdôm ring bruă man pơdong mơ̆ hơmâo dơnao pơkŏng ia, ƀin gơmơi ƀuh tơlơi truh sat ăt hrŏ trun kơtang mơn”./.