VOV4.Jarai - Hơdôm hrơi je# hăng anai [ơi hơdôm bôh tơring ]ar kual }ư\ Siăng, biă `u [ơi Daklak hmâo djuai phun pla phrâo, anun le\ phun đàn hương.

 

Djuai phun kyâu blơi mơng dêh ]ar India, dưi lăi pơhư\] le\ ba glăi bôh tơhnal bơwih [ong prong.

 

Amăng tơlơi noa tiu, kơ phê trun noa, mơnuih pla bưp lu tơlơi tơnap do\ng hnưh, bruă hmâo phun pla anai djru brơi kơ mơnuih ngă đang hmua pơplih prăk pơhrui glăi kơ sang ano#, [udah ngă gơ`u tơnap hloh dong.

           

Ano# pha ra mơng phun đàn hương le\ sa phun pla găm [ơi phun pơkon, akha găm kơja\p amăng akha phun pla pơkon hr^p mă mơnong bơbuă pioh bro# prong.

 

Yua anun phun đàn hương [u pla pha ra ha jăn `u ôh hăng phun kôl kơja\p kah hăng phun kơ phê, tiu.

 

Phun kơnong kơ hơd^p lom pla plah nao amăng đang kơ phê [udah phun bôh troh, biă `u hơdôm phun bôh troh hmâo ]rek.

 

Ơi Nguyễn Quang Toà, Khua Sang bruă pơ]ruh hrom prăk pơđ^ kyar pơlar phun đàn hương hăng phun pla [ia\ yôm [ơi kual }ư\ Siăng brơi thâo: Ră anai, phun đàn hương dưi pla lu [ơi dua bôh să Ea ~uôl hăng Ea Wer, tơring glông {ôn Đôn hăng lo\n prong giăm truh kơ 50 ektar.

           

“Kâo hrom hăng sa dua ]ô adơi ayong ba phun đàn hương rai pơ\ kual }ư\ Siăng pla hơdôm hơdră kơsem min, pel e\p hlâo.

 

Rơgao kơ 3, 4 thun phrâo rơgao le\ [uh phun đàn hương anai bluh đ^ hiam biă; rơnoh pơjing phun aliăng ăt ta` mơn, tơdơi kơ 3 thun `u jing aliăng laih.

 

Phun đàn hương yôm biă, tơdu\ hăng hla mơda `u ta amra ngă hla ]e mơ`um, do# glăi asar `u ta djăt mă ia rơmă, ngă ia rơmă [ong, pơkra ia pioh yua ngă ia phong.

 

Phun `u lom pơjing aliăng le\ aliăng `u yôm hloh.

 

Bơ\ gah tơlơi s^ phun anai hă, sa dua bôh sang ano# mơnuih ngă đang hmua pla pơlir hơbit, [udah hơdôm Sang bruă pla pơlir hơbit le\, gru\p amra blơi abih kơ neh wa pla `u hăng sang bruă pơlir hơbit bơwih [ong.”

Đang pơdjuai anah phun đàn hương [ơi tơring glông {ôn Đôn 

{ing gơmơi nao pơ\ đang kơ phê ơi Y Krih Hwing, djuai ania Êđê [ơi [ôn Niêng, să Ea ~uôl, tơring glông {ôn Đôn.

 

Ơi Y Krih Hwing brơi thâo: Đang kơ phê rơbêh kơ 1,5 ektar anai hmâo rơbêh kơ 20 thun laih, phun `u tha krên, rim bơyan pơhrui hmâo akă truh kơ 2 tơn kơ phê asar krô.

 

Thun 2016, ơi Y Krih Hwing pla plah 250 phun đàn hương amăng đang kơ phê. Ră anai phun đàn hương bluh đ^ klă biă.

 

Tơdơi kơ 4 thun rơnoh dlông mơng phun `u hmâo rơbêh kơ 3 met, păng prong 12 cm.

 

Phrâo tom dih anai, ơi Y Krih Hwing hmâo pơhrui glăi rơbêh kơ 100kg asar đàn hương.

 

S^ 1 kg asar `u hmâo noa 400 rơbâo prăk, pơhrui glăi abih bang hmâo 40 klăk prăk.

           

“Kâo pla phun anai mơng thun 2016, truh thun anai thun tal 4 laih. Blung a le\ pơhrui glăi hla mơdah, tơdu\ `u 1 kg hmâo 200 rơbâo prăk, bơ\ hla `u tha [ơ [ia\ le\ hmâo noa sa rơtuh rơma pluh rơbâo prăk.

 

Pơhrui glăi asar `u s^ hmâo 400.000 prăk, yap biă `u pơhrui hmâo rơbêh kơ sa tă asar laih.

 

Amăng thun anai kâo amra pơhư prong hmâo 6 ar dong [ơi lo\n kơdư, [ơi anai hmâo khoer ia bơmun giong laih.

 

{ơi lo\n anun kâo pla plah hăng phun bôh `ông gep than hăng phun đàn hương.

 

Phun đàn hương anai [u hmâo phun pioh găm djăp mă thơ [u bro# prong ôh, khom hmâo phun `u găm djăp, `u hluai tui phun pơkon kah mơng dưi hơd^p.”

           

Đang pơdjuai anah phun đàn hương [ơi tơring glông {ôn Đôn 

Yă Trần Thị Thuỷ, Kơ-iăng Khua Anom bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông {ôn Đôn brơi thâo: Anom bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông ăt hmâo pel e\p mơn bôh nik, [uh phun đàn hương bluh đ^ klă hiam.

 

Khă hnun hai anai kơnong kơ tơlơi pơplih phun pla hmâo tơhnal ngă mă ha jăn mơng mơnuih [ôn sang đo#].

 

Ră anai akă dưi ba phun đàn hương mut amăng hơdră pơkă pla ôh, yua kơ akă dưi pơsit, pel e\p lăng hmâo ako# tlôn ôh.

           

“Hăng phun đàn hương [ơi anai le\, ră anai glăk pla lông lăng. Khă hnun hai ră anai rơgao kơ pel e\p ăt kah hăng [ing gơmơi hmâo hyu ]ua\ lăng hơdôm hơdră ngă [ơi anai le\, gah bro# prong mơng phun pla klă mơn.

 

Bơ\ pơgi kơdih anai tơring glông ]ang rơmang le\ ba phun pla anai amăng bruă pel e\p lăng kiăng pơsit bôh tơhnal yak blung a, tơdơi kơ anun pơhư prong hơdră kiăng pơđ^ kyar pơlar `u.”

           

Ơi Toà hrom hăng [ing juăt bruă dêh ]ar ta] rơngiao [ơi phun đàn hương 5 thun pơ\ {ôn Đôn

Tui hăng ơi Nguyễn Quang Toà, Khua Sang bruă pơ]ruh prăk hrom bơwih [ong pơlar phun đàn hương hăng phun pla yôm [ia\ kual }ư\ Siăng le\, phun đàn hương amra dưi pơhrui glăi tơdơi kơ 12 thun pla.

 

Anun le\ gah phun hăng akha, bơ\ mơng thun tal 3 le\ hmâo pơhrui glăi hla, tơdu\ hăng asar bôh `u pioh pơkra ia phong.

           

Ră anai, [ơi đang pơdjuai anah phun pla mơng Sang bruă pơ]ruh prăk hrom bơwih [ong pơlar phun đàn hương hăng phun pla yôm [ia\ kual }ư\ Siăng [ơi tơring glông {ôn Đôn hmâo pơdjuai laih 100.000 phun đàn hương prăp lui s^ hyu, mrô phun anai djop pioh pla [ơi lo\n prong 300 ektar.

 

Anah phun đàn hương djơ\ hăng tơhnal pơkă, dưi hmâo sang bruă anai s^ hăng noa 80.000 prăk, kiăng pla sa ektar mrô prăk blơi anah phun pla mơng 30 klăk truh 36 klăk prăk.

           

Lu đang sang pơdjuai anah phun pla [ơi plơi prong {uôn Ama Thuo#t ăt pơdjuai mơn anah phun đàn hương s^ kơ ara\ng pla.

 

Hơdôm đang sang pơdjuai anai, kơnong s^ hăng noa 40 truh 50 rơbâo prăk lom sa phun.

 

{u hmâo hlơi pơhlôm phun pla anai ba hyu s^ đơr hơr dưi bluh đ^ klă, [udah pla trun phun `u gliu hăng djai tui [ơ [rư\.

 

Pla phun đàn hương, tơlơi ]ang ngă pơdrong ăt dưi ba tơbiă mơn samơ\ [u giăm hăng pô đơi ôh.

 

Anai le\ djuai phun pla phrâo blơi mơng dêh ]ar ta] rơngiao, lo\n pla, ayuh hyiăng [ơi anai amra djơ\ hăng `u mơn? Biă `u tơdah pla hyu đơr hơr, phun pơđ^ kyar klă, samơ\ lom pơhrui glăi, anih anom s^ mdrô mơng phun anai pơhlôm mơn?

 

{udah tơblut kah hăng phun kơ`^t [ơi Krông Pa] (Daklak), phun Ma-gich [ơi Đơn Dương, Lạc Dương (Lâm Đồng) anun, hăng phun mắc ca [ơi sa dua anih anom amăng kual }ư\ Siăng, yua anun kiăng biă gơnong bruă đang hmua hăng gong gai plơi pla hmâo tơlơi pel e\p, pơtô ba neh wa ngă đang hmua be\ tơlơi ngă mă ha jăn laih anun bưp tơlơi tơnap pla giong koh “lui le\ hơ-ưi, ngă le\ amra [u thâo hiưm hơpă ôh”./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang