VOV4.Jarai - Ngă tui pran jua kơnuih “Ling tơhan Wa Hồ” lom po\t glăi mơng tơdron blah, ling tơhan hơđăp Vũ Ngọc Nhanh [ơi să Quảng Hiệp, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak thâo yak rơgao tơlơi tơnap hrưn đ^ ngă pơdrong.

Dong mơng hơdôm hơdră pla kơ phê plah, rông rơmô hăng bơwih [ong s^ mdrô gơnam man pơdo\ng sang, rim thun `u dưi pơhrui glăi rơbêh kơ 1 klai prăk.

Ơi Nhanh gum hrom klă laih hơdôm bruă khul gru\p mơnuih mơnam, amra djru mơnuih pơkon hrưn đ^ amăng tơlơi hơd^p mơda hăng gum hơgo#p pran jua hăng prăk pơdo\ng plơi pla phrâo.

Thun 1990, tơdơi kơ ngă giong bruă jar kơmar mơng tơdron blah [ơi dêh ]ar Kur, ling tơhan hơđăp Vũ Ngọc Nhanh po\t glăi plơi pla pơ\ Thanh Hoá hăng san am rơka [ơi pal tơngan.

{u sui dong tah, `u do# bơnai laih anun đuăi nao do# pơ\ să Quảng Hiệp, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak bơwih [ong huă hơd^p mơda.

Blung a yua kơ [ia\ lon, kơ[ah prăk, laih anun akă hmâo tơlơi găn rơgao pla hơdôm phun pla kah hăng kơ phê, tiu, kơ su anun tơlơi hơd^p mơda bưp [u [ia\ tơlơi tơnap.

Hăng pran gơgrong hăng tơlơi pơmin kơja\p mơng ling tơhan, [u ku\p ako# [ơi anăp tơlơi tơnap, pô ling tơhan rơka ruă 1/4 Vũ Ngọc Nhanh hrom hăng bơnai `u bă blai kơ pran gơgrong, hur har mă bruă ngă đang hmua.

Kiăng hơđong tơlơi bơwih [ong, dua rơkơi bơnai `u nao mă bruă ara\ng apah mă prăk blơi dong lon; hrăm tui tơlơi găn rơgao pơplih djop mơta phun pla [ia\ hrơi hơdai nao pla kơ phê, tiu; pla rok rông rơmô; pơhư bruă bơwih [ong huă s^ mdrô gơnam man pơdo\ng sang.

Tơdơi kơ giăm hmâo 30 thun hrư\n đ^, mơng kơnong kơ hơdôm ar lon hmua, truh ră anai `u hmâo laih rơbêh kơ 4 ektar lon pla kơ phê plah nao phun tiu; sa blah đang rông rơmô hăng hơdôm pluh drơi rơmô ania; hrom hăng sa anih anom s^ gơnam man pơdo\ng abih bang prăk pơhrui glăi rim thun rơbêh  kơ 1 klai 500 klăk prăk. Ơi Nhanh lăi pơthâo:

“Blung a bưp tơlơi tơnap lu biă, samơ\ hăng pran hrưn đ^ mơng ling tơhan hăng tơlơi pơsit pran jua mơng dua rơkơi bơnai [ing gơmơi nao mă bruă ara\ng apah mă [ia\ rông sui.

Tơdơi kơ anun [ing gơmơi pơkrem hmâo 3 ektar lon, laih anun pla kơ phê, bôh `ông hăng pla rok rông rơmô.

Lom hmâo prăk pơhrui glăi lu [ia\ le\, rơkơi bơnai gơmơi mă yua 400 klăk prăk pơdo\ng anih s^ mdrô gơnam man pơdo\ng.

Truh ră anai prăk pơhrui glăi mơng kâo thun tơdơi lu hloh kơ thun hlâo, ană bă le\ dưi nao hrăm hră truh kih, ta#o klă”.

Ling tơhan hơđăp Vũ Ngọc Nhanh djru klă tơlơi hơđong mơnuih mơnam hăng djru pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi să.

Lom hmâo tơlơi hơd^p mơda đ^ đăi [iă hăng hơđong, ơi Nhanh hmâo laih tơlơi gal djru ba [ing go\p, lu sang ano# tơnap tap [ơi anai.

Truh mông anai, mơng anih s^ gơnam man pơdo\ng hăng rơmô pioh djuai, năng ai `u 30 bôh sang ano# dưi hmâo `u s^ tla tơdơi [u mă kơmlai pioh pơdo\ng sang do#; 12 bôh sang ano# dưi blơi rơmô pioh rông tla tui amăng 2 thun.

Rơngiao kơ anun, `u do# gơgrong mă pơdo\ng keh prăk “Djru mơnuih [un rin” hăng abih bang prăk đ^ truh rơbêh kơ 400 klăk prăk pioh brơi kơ 25 ]ô mơnuih amăng khul ]an bơwih [ong huă, rông hlô mơnong.

Ling tơhan hơđăp Tạ Văn Hùng, [ơi plơi Hiệp Hưng, să Quảng Hiệp, sa amăng hơdôm bôh sang ano# dưi djru prăk ]an, phun pla hlô rông brơi thâo: Gơnang kơ hmâo tơlơi gum djru mơng ơi Nhanh mơ\ ră anai tơlơi hơd^p mơda sang ano# hơđong lu biă.

“Lom phrâo rai pơ\ anai pơdo\ng bruă mă tơlơi hơd^p mơda tơnap tap biă. Ơi Nhanh hur har pran jua, `u brơi sang ano# kâo ]an 20 klăk prăk pioh tuh pơ plai blơi kơmok bơwih brơi kơ phun kơ phê.

Rơngiao kơ anun, yua kơ sang `u s^ mdrô rah hăng rông hlô, tơju\ pla anun `u thâo hơdră bơwih brơi, yua anun yơh `u rai pơ\ sang kâo pơtô brơi hơdră rông rơmô, rah than kơ phê, pruai kơmok pioh pơđ^ kyar bơwih [ong huă. Gơnang kơ anun mơ\ truh ră anai tơlơi bơwih [ong sang ano# kâo hơđong biă”.

Ơi Nhanh jing gru rơđah lom ngă tui klă phiăn juăt “Ling tơhan Wa Hồ” amăng rơnuk anai.

Ơi Bùi Thanh Bình, Khoa git gai Ping gah să Quảng Hiệp brơi thâo: {u djơ\ kơnong kơ pô ngă gru ba jơlan hlâo amăng bruă ngă đang hmua, s^ mdrô, djru [ing go\p ôh mơ\, hơdôm thun rơgao, ling tơhan Vũ Ngọc Nhanh do# hmâo hơdôm tơlơi gum hơgo#p klă biă kơ bruă pơdo\ng plơi pla phrâo mơng să.

Rơđah biă `u, 5 thun rơgao, sang ano# ơi Nhanh djru laih kơ Jơnum min m[s să Quảng Hiệp rơbêh kơ 40  tơn xi-măng, hơdôm pluh met khối bôh pơtâo pioh pơkra jơlan [ê tong [ơi plơi pla.

Rơngiao kơ anun lom s^ gơnam pioh pơkra jơlan, pơkra glăi sang hră anih hrăm kơ să, ơi Nhanh kơnong kơ yap djơ\ hăng noa pơkă phun `u hăng [u mă prăk du\ pơgiăng ôh…

Hơdôm bruă mă mơng ling tơhan hơđăp Vũ Ngọc Nhanh hmâo pơjing rai laih pran lar hyu kơtang amăng m[s, djru neh wa thâo rơđah hloh bruă mă hăng bruă gơgrong mơng pô amăng pơdo\ng plơi pla phrâo.

Mơng anun, djru klă kơ să Quảng Hiệp truh ako# bruă pơdo\ng plơi pla phrâo amăng rơnu] thun 2017. Ơi Bình pơsit:

“Hăng drơi pô ơi Nhanh le\ ăt hmâo gum hrom pơ]ruh lu mơn amăng jơlan hơdră pơdo\ng plơi pla phrâo, bơhmu tu `u: tơdah kiăng `u amra ngă gal brơi djru xi-măng, hơdôm gơnam man pơdo\ng pơkon lom hơdôm bôh plơi kiăng.

Dơng mơng anun lu jơlan nao rai hmâo pơkra giong, ngă gal brơi kiăng să truh ako# ta`.

Hăng m[s, Ping gah, Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam pơsit yôm tơlơi gum hơgo#p mơng `u, hăng `u lăp djơ\ pioh bơni, ]ih djă pioh”.

Hăng hơdôm bôh tơhnal dưi ngă amăng pơđ^ kyar bơwih [ong, djru hơđong tơlơi hơd^p mơda mơnuih mơnam hăng djru kơ plơi pla amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo, ling tơhan hơđăp Vũ Ngọc Nhanh dưi hmâo hơdôm gưl Ping gah [ơi tơring ]ar Daklak lu wot bơni apah pri.

Samơ\ hăng `u, pri bơni yôm phăn hloh le\ pran jua mơng sang ano#, [ing go\p, hăng neh wa să Quảng Hiệp pioh kơ sa ]ô ling tơhan rơka ruă samơ\ [u răm, gir run na nao abih pran jua hrưn đ^ pioh djơ\ hăng anăn “Ling tơhan Wa Hồ”./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr