VOV4.Jarai - Hrom hăng hơdră pơtrun gleng nao ngăn rơnoh kơ kual đang hmua, plơi pla, hơdôm jơlan hơdră, tơlơi pơsit rơđah đông mơng Kơnuk kơna kah hăng Tơlơi pơtrun pơkă mrô 41, Tơlơi pơsit mrô 68, jơlan hơdră brơi ]an pla glăi phun kơ phê… bruă ngă juăt hăng ngăn rơnoh mơng mơnuih [ôn sang (m[s) tơring ]ar Dalak hăng anom bơwih [ong gah đang hmua hmâo lu tơlơi gal laih.

            Ăt kăh hăng lu sang ano# ngă đang hmua pơkon [ơi Gru\p mrô 4, tơring kual Ea Kar, tơring glông Ea Kar hlâo dih, sang ano# ơi Huỳnh Minh Dương kơnong kơ pla kơ phê. Thun 2010, ơi Dương dưi hmâo Sang prak gah bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông Ea Kar brơi ]an bơwih [ong huă. Ơi Dương ju\ yap, [ơi kual lon 5 ar lon sang ano#, tơdah kơnong kơ pla kơ phê thơ prak pơhrui glăi [u hmâo đơi ôh. Yua anun, ơi Dương khin hơtai pơplih ha mơkrah kual lon hơdai nao pơkra sang mơnu\ rông mă bôh. Hăng tơlơi ]râo ba mơng mơnuih apăn bruă sang prak, ơi Dương pơjing jơlan hơdră rơđah đông, hăng rơnoh rông mơng 15-17 rơbâo drơi mơnu\ mă bôh, mơng anun ju\ yap hơdôm mơta kiăng tuh pơplai, tơlơi kiăng kơ ngăn rơnoh rơđah đông. Dơng mơng jơlan gah anai, Sang prak gah bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông Ea Kar pơsit kơ ơi Dương ]an 3 klai prak pioh đ^ kyar bruă bơwih [ong huă. Ơi Huỳnh Minh Dương brơi thâo: Hmâo kơmlai rah, ]an rah prak mơng sang prak hăng pơkrem tui [ơ [rư\, truh ră anai kâo kla laih hnưh sang prak năng ai `u 2 klai 500 klak prak hăng pơhư bruă rông mơnu\ đ^ truh 15 rơbâo drơi, hăng pơkă hlâo thun dơi amra pơhư dơng 5 rơbâo drơi mơnu\ mă bôh hăng gơgrong krom mă hăng măi le\ 10 rơbâo drơi mơnu\ ană dơng.

            Tui hăng anun, sang ano# ayong Lê Nhật Trường, [ơi să }ư\ Huê, tơring glông Ea Kar ăt pla hơnong kơ phê [ơi kual lon sa ektar ha mơkrah mơn. Tơdơi kơ dưi hmâo Sang prak gah bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông Ea Kar brơi ]an 600 klak prak, ayong Trường ba laih phun tiu pla plah amăng đang kơ phê. Ăt kah hăng ơi Dương, tơlơi mă yua ngăn rơnoh ]an khom ngă ayong Trường yap glăi, mă yua hơdôm jơlan gah bơwih [ong ba glăi bôh tơhnal, hơdư\ [ia\ ano# răm rai. Yua anun `u [u pơdơi hyu hơduah tơ`a, hrăm tui, mă yua hơdôm bôh thâo phrâo amăng bruă bơwih kơ đang tiu. Truh ră anai đang tiu ]a\t bluh đ^ hơđong laih, bơyan phrâo rơgao đang tiu mơng sang ano# `u pơhrui hmâo 4 tơn asar tiu, hăng noa rơbêh kơ 700 klak prak. Ayong Lê Nhật Trường brơi thâo: Ăt hmâo prak tuh pơ plai mơn, samơ\ [u djo\p anun khom ]an dơng pioh tuh pơ plai ano# phrâo. }an le\ gir run ngă yơh kiăng kơ tla hn^ thâo [u tla, tla yơh ho\.

            Tơlơi ơi Dương, ayong Trường kơnong kơ dua amăng mrô rơbêh kơ 6 rơbâo bôh sang ano# ]an prak mơng Sang prak gah đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan tơring glông Ea Kar tuh pơ plai đ^ kyar bơwih [ong huă. Ră anai prak brơi ]ar gah bruă đang hmua mơng sang prak anai hmâo 650 klai prak hăng hnưh akă dưi tla truh 10% gơnang kơ tơlơi kơja\p amăng bruă pel e\p rơwang bruă hăng glông bruă brơi ]an. Ayong Hà Anh Tuấn, mơnuih apăn bruă sang prak gah Bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar plơi pla tơring glông Ea Kar brơi thâo: Mơnuih apăn bruă sang prak khom lăi pơthâo kơ pô ]an kiăng thâo kơ bruă bơwih [ong, tơlơi kiăng dơng kơ prak mơng pô ]an ăt kah hăng hơdôm tơlơi tơnap mơng gơ`u lom mă yua ngăn rơnoh sang prak kiăng hmâo jơlan gah pơsir, amra đ^ tui ngăn rơnoh pioh pô ]an mă yua.

            Hơdôm hrơi rơgao, hrom hăng bruă hro\ trun kơmlai hrom, amăng abih bang hơdôm bruă, bruă đang hmua plơi pla do# hmâo lu tơlơi gum djru ha jan hloai tui Tơlơi pơtrun pơkă mrô 41 mơng Kơnuk kơna gah sang prak  djru đ^ kyar bruă đang hmua plơi pla hăng kơmlai kơnong kơ mơng 6,5-8%; Tơlơi pơsit mrô 68 gah prak djru hro# trun ano# răm rai tơdơi kơ pe\ pơhrui, yuă hơpoă hăng rơnoh kơmlai [ia\ hloh amăng hơdôm jơlan hơdră gum djru [ơ [ia\ hăng mơnuih ngă đang hmua [u kiăng tla kơmlai amăng 2 thun blung a. Hrom hăng anun le\ hơdôm anung prak ]an pơplih tơlơi pơkon mơng sa dua sang prak djru gah jơlan hơdră pla glăi phun kơ phê, po\k tơbiă laih hăng glăk po\k tơbiă tơhnal gal kơ mơnuih ngă đang hmua [ơi Daklak ngă juăt hăng ngăn rơnoh noa geh. Ơi Tăng Hải Châu, Kơ-iăng Khoa Sang prak Kơnuk kơna Việt Nam pơdo\ng [ơi tơring ]ar Daklak brơi thâo: Tơdah hlâo dih, kơnong kơ hmâo sang prak gah bruă đang hmua brơi ]an kơ bruă đang hmua, plơi pla thơ truh ră anai abih bang hơdôm sang prak [ơi anai leng kơ ngă tui bruă brơi ]an prak hăng lu sang prak gah bruă s^ mdrô glăk ba tơbiă jơlan gah anăp nao bruă đang hmua plơi pla hăng hơdră pơhư glông hơdră hăng pơtrut kơtang bruă brơi ]an kơ bruă anai, yua anun bôh tơhnal brơi ]an gah bruă đang hmua hơdôm thun je# hăng anai lu biă. Gơnong bruă sang prak ăt thâo rơđah mơn bruă anai le\, bruă glăk kiăng ngăn rơnoh yua nun hơdôm sang prak anăp nao laih bruă đang hmua plơi pla kiăng pơtrut ktang bruă brơi ]an gah bruă lu tơhnal gal anai, kiăng pơhư hơdră bruă mă.

            6 blan ako# thun anai, abih bang prak brơi ]an kơ bruă đang hmua plơi pla mơng hơdôm sang prak [ơi tơring ]ar Daklak hmâo rơbêh kơ 21 rơbâo klai prak, dưm dưm hăng 41% mrô prak brơi ]an hăng đ^ 13,3% bơhmu hăng thun hlâo hăng rơbêh kơ 328 rơbâo wot ]ô mơnuih ]an.

            Jơlan gah đ^ kyar bơwih [ong huă, hơdôm mơta hră pơ-ar kiăng ngă, kơmlai le\ hơdôm tơlơi bơngot mơng anom bơwih [ong, mơnuih ngă đang hmua [ơi Daklak ]an prak mơng sang prak. Khă hnun hai, hơdôm tơlơi bơngot anun [ơ [rư\ dưi pơtlaih lom jai hrơi jai hmâo lu mơnuih ngă đang hmua ]an prak mơng sang prak pioh tuh pơ plai đ^ kyar bơwih [ong huă, s^ mdrô, tơtlaih mơng [un rin hăng hrưn đ^ ngă pơdrong hăng hơdôm gơnam tam mă mơng đang hmua [ơi plơi pla pô. Prak ]an anai djru laih hăng glăk djru kơ bruă pơplih phrâo tơlơi bơwih [ong huă pơjing rai tơlơi đ^ kyar bơwih [ong klă [ơi kual plơi pla Daklak.

                                                                                    Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr