VOV4.Jarai-{ơi plơi prong Gia Nghĩa, Jơnum min mơnuih [on sang tơring c\ar Daknông phrâo pơphun Jơnum ‘’Pơlir hơbit ngă hro\m, djru đah kơmơi djuai ania [iă pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă mă yua boh thâo phrâo 4.0 amăng tơring c\ar Daknông thun 2019’’ yua kơ Jơlan hơdră pơđ^ kyar Sang gum hơbit djop dêh c\ar (iâu klah c\un le\ UNDP) djru.

Anai le\ kơc\ăo bruă ngă gêh gal brơi neh met wa djuai ania [iă tơring c\ar Daknông mă yua boh thâo phrâo, mut hro\m amăng pơđ^ kyar mơnuih mơnam, hrưn đ^ pơklaih mơng [un rin.

Tui hăng tơlơi lăi pơthâo mơng mông jơnum, [ơi tơring c\ar Daknông, mơnuih djuai anai [iă hơmâo 34%.

Tơlơi hơdip bơwih [ong huă kơ mơnuih djuai ania [iă le\ gơnong nao bruă ngă đang hmua tui tơlơi juăt, hluai tui ayuh hyiăng rơhuông adai.

Amăng thun blan laih rơgao sa, dua bruă mă sô hơđăp mơng djuai ania [iă hơmâo hơkru\ glăi samơ\ aka [u ba glăi prăk pơhrui hơđong.

Nao jơnum hro\m hơmâo amai H’Bình, Khoa gru\p rơwơi mơ`am Dak Nia, plơi prong Gia Nghĩa brơi thâo;

Tơlơi ngă tơnap hloh le\ mơng anom bruă ngă hro\m anai le\ aka hơmâo anih s^ mơdrô hơđong hăng adơi amai aka [u thâo lăi pơthâo gơnam tam amăng internet:

Sa blan r^m adơi amai dưi mơ`am 5 blah aban ao, ba s^ mơdrô 1 blah 1 klăk 700 rơbâo prăk. Ră anai c\ang rơmang hơmâo anih s^ mơdrô gơnam tam hơđong kiăng kơ adơi amai hơđong mă bruă.

Tơdơi anai ăt kiăng hrăm tui arăng s^ mơdrô amăng internet. Bruă rơ wơi mơ`am le\ gru grua djă pioh mơng ơi yă [ing ta hlâo adih, ră anai ană tơc\ô ăt hor hrăm tui, kiăng djru bơwih brơi tuai c\uă ngui, hơmâo lu tui tuai rai c\uă ngui [ing gơmơi ăt hur har pran jua lăi pơthâo gơnam tam mơng djuai ania pô mơn.

Jơnum hơmâo lăi pơthâo Kơc\ăo bruă ‘’Djru [ing đah kơmơi djuai ania [iă pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă mă yua boh thâo phrâo 4.0 amăng tơring c\ar; jơnum bơkơtoai kơ bruă mă yua boh thâo phrâo kiăng hrưn đ^ nua s^ mơdrô gơnam tam ngă hmua hăng gơnam tam mơng mơnuih djuai ania [iă;

Pơlir hơbit boh thâo ia rơgơi măi mok ‘’Hơdôm boh thâo ako\ phun mơng 4.0 hro\m hăng mơnuih djuai ania [iă pơtrut bruă s^ mơdrô, ngă tui tơlơi hơdră bruă pơklaih mơng [un rin’’.

Pơ anăp anai, Kơc\ăo bruă amra gum djru hăng ngă gêh gal brơi 450 c\ô đah kơmơi mơnuih djuai ania [iă [ơi tơirng c\ar Daknông dưi pok prong pơđ^ kyar tơlơi bơ wih [ong huă, s^ mơdrô.

Tui hăng ơi Ngô Trường Thi, Khoa anom pơphun bruă mă dêh c\ar amăng bruă pơklaih mơng [un rin – Ding jum bruă mă, tơhan rơka hăng mơnuih mơnam, pơlir hơbit hơdôm khul gru\p bơwih [ong huă hăng mơnuih blơi gơnam tam tui boh thâo phrâo le\ tơlơi kiăng hloh kiăng ba glăi boh tu\ yua amăng tơlơi bơ wih [ong huă kơ neh met wa djuai ania [iă:

Amăng hrơi blan pơplih phrâo tơlơi bơwih [ong huă r^m c\ô mơnuih [u dưi ngă mă pô, yua kơ gơnam tam pơkra pơjing ba s^ mơdrô kho\m pơhlôm lu, hiam klă, tơdah [u pơlir hơbit kơplah wah hơdôm khul gru\p ăt [u dưi ngă klă lơi.

{u djơ\ kơnong bruă [ing ta gum djru hơdôm khul gru\p hiưm pă kiăng pơkra pơjing gơnam tam tong ten anih pơkra, kiăng ab hơdôm gơnam tam hơdjă [udah ba nao hơdôm sang c\ơ s^ mơdrô gơnam tam hơdjă đôc\ ôh mơ ăt kiăng djru brơi [ing gơ`u dưi pơlir hơbit nao rai plang s^ mơdrô điện tử, anai le\ tơlơi [ing ta c\ang rơmang.

Yă Tôn Thị Ngọc Hạnh, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih [on sang tơring c\ar Daknông brơi thâo, pơlir hơbit ngă hro\m, djru [ing đah kơmơi djuai ania [iă pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă mă yua boh thâo phrâo 4.0 amăng tơring c\ar Daknông le\ tơlơi anăp nao phrâo, lăp djơ\, samơ\ tơnap tap biă mă.

Tơring c\ar amra pơsur abih bang anom bruă kơđi c\ar gum hro\m ngă pơgiong kơc\ăo bruă anai:

{ing gơmơi pơm^n anai le\ tơlơi lông prong biă mă amăng tơring c\ar, yua anun, kiăng hơmâo tơlơi gir run mơng djop gưl, djop gơnong bruă kiăng hơmâo hơdôm tơlơi anăp nao tong ten hăng hơmâo hơdră bruă kjăp djơ\ hăng r^m bruă anun le\ abih bang lêng kơ thâo hră, dưi tu\ mă, thâo yua internet ..

Anai le\ hơmâo lu mơta bruă tong ten ngă tui [ơ [rư\. Kâo pơm^n tơdah ngă amra dưi, [ing gơmơi amra kơsem min, hơmâo hơdră djru hiưm pă kiăng kơ jê| giăm, amu` hloh, dưi mă yua hloh brơi kơ [ing đah kơmơi djuai ania [iă amăng tơring c\ar Daknông’’.

Hăng tơlơi gir run mơng UNDP, tơdơi kơ tơring c\ar Bắc Kạn, Daknông le\ tơring c\ar tal 2 pơphun ngă tui Kơc\ăo bruă anai. Kơc\ăo bruă amra pưotrut tơlơi gơgrong, pơlir hơbit hơdôm gru\p đah kơmơi djuai ania [iă hăng hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô, kiăng ngă hro\m hăng pơđ^ kyar.

Tui hăng tơlơi pơkă mơng kơc\ăo bruă, anai le\ tơlơi dưi, ngă gêh gal brơi [ing đah kơmơi djuai ania [iă dưi pok prong pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă, s^ mơdrô hăng c\ang rơmang amra hơmâo hơdôm tơlơi yak nao prong prin amăng bruă pơklaih mơng [un rin, pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă.

Siu Đoan: Pơblang hăng pôr