VOV4.Jarai - Amăng hơdôm hrơi hơjan ia ling dăo, hơdôm boh tơring ]ar kual C|ư\ Siăng pơsit 10 c\ô mơnuih djai, jing tal hơjan ia ling dăo ngă răm rai lu hloh tal 2 amăng 10 thun rơgao, tơdơi kơ kơthel mrô 9, blan 9 thun 2019.

Hro\m hăng ngă sat kơ ană mơnuih, mơnuih [on sang rơngiă abih hơdôm rơtuh klai prăk yua pơdai kơtor răm abih, hlô rông hăng dram gơnam ia kor đuăi abih.

Biă mă `u, hơdôm tơlơi truh [ơi ring bruă dơnao ko\ng ia, sang măi apui lơtrik amăng tal hơjan ia ling dăo anai kah hăng boh pơtuh amăng ia pơhu\i kơ hơdôm rơbâo ako\ sang ano\, brơi [uh anai le\ tơlơi truh prong biă mă.

Bruă anai ngă [ing ta [u suk pit đih, tơdơi kơ sem lăng hăng lu tơlơi truh pơko\n hơmâo amăng hơdôm thun rơgao.

Sang măi drai ia apui lơtrik anet, biă mă `u le\ ring bruă glăk pơkra, lêng kơ amu` hơmâo tơlơi truh. Anun le\ tơlơi sit nik [uh [ơi kual C|ư\ Siăng mơng hrơi [ơi anai arăng man pơkra lu sang măi apui lơtrik.

Sang măi drai ia apui lơtrik đôm wal, kho\m pơđoh ia hăng đing pơgăn jua ia-rup anai mă mơng hră pơhing Daknông

Kơplah wah blan 6 thun 2011, sang măi drai ia apui lơtrik Dạm Bol, Lâm Đồng pơc\ah đing pơđoh ia, ngă ia – hlu\ tơluh đ^, djai 2 c\ô.

Thun tơdơi dong, sang măi apui lơtrik Dak Mek 3 [ơi Kontum pơc\ah h^. Bưng mơn [ơi anai [u hơmâo mơnuih do\ yua anun huăi răm rai kơtang ôh.

Răm kơtang hloh le\ sang măi drai ia apui lơtrik Ia Krel 2 [ơi Gialai, pơc\ah bơnư\ ko\ng 2 wơ\t amăng 2 thun 2013-2014.

Amăng thun 2014 mơn, rơgup sang măi drai ia apui lơtrik Dạ Dâng, Lâm Đồng tơhlo\m, ngă kơ 12 c\ô mơnuih [iă tra djai, hơmâo tơhan kông [inh mơng Ding jum ling tơhan nao djru mơn mơng dưi tơbiă gah rơngiao.

Bơnư\ ko\ng ia Quảng Điền pơc\ah mơguah lơ 12/8

Tơlơi truh dua, klâo wơ\t ta lăng lu yơh anun, samơ\ [ơi kual C|ư\ Siăng hơmâo 5 wơ\t bưp tơlơi truh amăng bơyan hơjan ia ling dăo, hăng tơlơi truh do\ đom wal pơđoh ia dăo [ơi Sang măi drai ia apui lơtrik Dak Kar, Daknông, ngă 5.700 c\ô mơnuih [on sang [ơi dơnung kho\m đuăi plơi.

Laih anun tơdơi kơ anun, [ơi gai rơ`an đ^ nao hăng ngo\ Dak Kar, sang măi drai ia apui lơtrik Dak Sin 1 ăt [u dưi pơgang glăi tơlơi truh lơi, tơ\i đing pơgang jua ia, kho\m pơđoh ia jec\.

Tui hăng ơi Lê Viết Thuận – Khoa anom git gao Pơgang tơlơi truh ayuh hyiăng ngă hăng djru mơnuih bưp tơlơi truh tơring ]ar Daknông lăi, [u hơmâo tơlơi kơđiăng lui [ơ\i mơng hơdôm tơlơi truh hlâo kơ anun.

Wơ\t pô tuh pơ alin hăng anom apăn bruă lêng kơ sư\ rơbư\, wi wư [u thâo pơsir:

‘’Anai le\ tal hơjan ia ling dăo [u thâo hlâo, amăng lu thun rơgao truh ră anai kah mơng [uh tui anun, ring bruă dơnao ko\ng ia sang măi apui lơtrik Dak Kar glăk man pơkra aka [u mă yua yua anun arăng aka [u prăp pre lui ôh.

Yua ia dăo rai [u hmao thâo, pô tuh pơ alin ăt aka [u kơđiăng kơ ayuh hyiăng, yua anun, ia tơluh rai ta` [u hơmâo pơgăn’’.

Hro\m hăng ano\ sư\ rơbư\, wi wư, bruă wai lăng tơlơi rơnuk rơnua [ơi hơdôm ring bruă pơkra sang măi apui lơtrik, wơ\t hăng bơyan hơjan kơthel ăt do\ hơmâo tơlơi kiăng tơ`a prong.

Tơlơi anai brơi [uh rơđah Sang măi drai ia apui lơtrik Ia Krel 2, lơ\m [ơi anai pơc\an bơnư\ ko\ng ia amăng thun hlâo yua ko\ng ia soh tơlơi phiăn, thun tơdơi ngă soh dong mơn jing ngă pơc\ah bơnư\ tal 2.

Laih dong [ơi Sang măi drai ia apui lơtrik Dak Kar phrâo anai, gong gai [on lan hăng anom apăn bruă 2 boh tơring ]ar Daknông hăng Bình Phước lêng [u gơgrong bruă wai lăng pioh hơmâo tơlơi truh, ơi Bùi Huy Thành, Khoa gơnong bruă tuh tia pơkra gơnam s^ mdrô Daknông lăi ‘’Sang măi drai ia apui lơtrik Dak Kar [ơi Bình Phước. Tơring ]ar Daknông kơnong djru pơsir đôc\’’.

Samơ\ ơi Nguyễn Thanh Bình, Khoa Jơnum min mơnuih [on sang tơring glông Bù Đăng (Bình Phước) lăi glăi, Sang măi drai ia apui lơtrik Dak Kar gah tơring ]ar Daknông, tơring ]ar Bình Phước [u dưi tek nao ôh.

Hrơi mông anai, hơdôm sang măi drai ia apui lơtrik Daknông jăng jai hơđong laih, samơ\ tui hăng Nai prin tha Đào Trọng Tứ, Khoa Anom pơđ^ kyar hơđong kjăp kông ngăn ia yua hăng dưi hơdip tom tơlơi pơplih ayuh hyiăng (Glông Ia krông, c\roh hnoh Việt Nam), anai kah hăng tơlơi truh blung a đôc\ amăng hơdôm tơlơi truh prong tơdơi anai dong:

‘’Ta dưi lăi le\, hăng dua tơlơi truh anai, [ing ta bưng mơn yua gir kơdong glăi, pơkra ming, samơ\ plai mơn yua dah tơdơi kơ anun hơjan aset tui.

Tơdah [u bưng amra hơmâo tơlơi truh prong laih. Samơ\ tơdah amăng bruă pơkra apui lơtrik hơmâo tơlơi truh tui anai na nao, amra ba truh tơlơi truh prong’’.

Hro\m hăng sang măi apui lơtrik, hơdôm boh dơnao ko\ng ia [ơi kual C|ư\ Siăng ăt hơmâo tơlơi pơhu\i yua tơlơi truh amăng tal hơjan ia dăo.

Kơnong [ơi Daklak hơmâo 3 boh dơnao ko\ng ia ia bă blai. Dơnao ko\ng ia mrô 6, să Ia Lốp, tơring glông Ea Súp phrâo hơmâo ia blai đ^, hơmâo lu amăng bluh, hu\i pơc\ah bơnư\ biă.

Kơtang biă mă `u le\ bơnư\ Quảng Điền, pơgang ba kual ngă pơdai rơbêh 3 rơbâo ektar ter hang ia Krông Ana. Tơdơi kơ hơmâo ia blai đ^ [ơi lu anih, mơng lơ 8 blan 8 truh lơ 12 blan 8 bơnư\ anai pơc\ah năng ai `u 7m.

Tơlơi ta lăi nao le\ bơnư\ ko\ng ia Quảng Điền hơmâo pơhu\i hlâo mơng thun adih laih. Gong phun pơtui jua pơhiăp Việt Nam hơmâo lu tơlơi c\ih pôr pơhing kơ bruă răm rai [ơi anai, samơ\ ăt [u pơsir klă lơi, tui ơi Mai Trọng Dũng, Kơ-iăng khoa Gơnong ngă hmua hăng pơđ^ kyar [on lan Daklak hơmâo lăi pơthâo tui anai:

‘’Kơ bruă pơkra ming bơnư\ anai le\ hro\ prăk biă mă, yua anun gơnong bruă pơtă hlâo kơ tơring glông kiăng ta` jak iâu, rơkâo anom bruă tuh pơ alin pơkra hơdôm anih phun, kho\m pơkra ming phrâo. Samơ\ tơring glông aka [u ngă ôh’’.

Amăng bơyan hơjan ia dăo phrâo rơgao, kual C|ư\ Siăng pơsit anai le\ tal hơjan aka [u hơmâo djơ\ ôh mơng hlâo, lu anih mrô ia mơng 400 truh 600 mm amăng rơbêh ha hrơi mlăm.

Hăng ia lu tui anun, glai rưng [u dưi pơgang, ia ling dăo jing tơlơi [u thâo be\ h^. samơ\, tui hăng tơlơi hơmâo lăi nao, tơlơi truh Sang măi drai ia apui lơtrik, dơnao ko\ng ia [uh laih, rơđah rơđông yơh, tơlơi truh anai yôm biă mă `u le\ mơng bruă wai lăng [u klă mơng ană mơnuih ta.

Ayuh hyiăng pơplih jao hrơi phara, glai rưng kual C|ư\ Siăng [u dưi pơplih klă lơi amăng sa, dua thun; bruă ngă hmua pla pơjing, pơdong plơi pla jing ngă soh tơlơi dưm dăp hlâo...jing ta kho\m tu\ ư tui anun yơh.

Sit nik brơi [uh, hơdôm boh tơring ]ar kual C|ư\ Siăng glăk prăp lui pơgang laih kơ tơlơi truh prong. Tơdah [u pơplih phrâo bruă wai lăng hăng tơlơi gơgrong bruă do\ tơdu tui hăng thun blan rơgao, tơlơi truh amra kơtang hloh.

Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr