Tơdơi kơ hrơi Ngă hơkrŭ blan čơpăn thun 1956, rơbêh 90% mrô mơnuih Việt Nam ƀu thâo hră ôh. Hơmâo ƀuh “sa djuai ania pơtô̆ lĕ sa djuai ania tơdu”, Khua mir sir Hồ Chí Minh hơmâo kĭ hră akŏ pơdong Nha bình dân học vụ - anai lĕ Anom bruă pơtô abih bang mơnuih hrăm hră hăng pơphun pơtô ba ƀing ƀu thâo hră, kiăng abih bang mơnuih lêng kơ thâo hră soh. Tơlơi anai pok pơphun brơi bruă hrăm hră aka ƀu hơmâo djơ̆ ôh mơ̆ng hlâo. Hơdôm klăk čô mơnuih ƀơi djŏp djang anih, ƀu thâo ruai kơ thun tha ƀudah čơđai, khul mơnuih ngă brưa hơget tŭ mơn lêng kơ dưi nao hrăm hră kah hăng sa bruă khăp kơ lŏn ia kơtang biă mă. Bruă abih bang mơnuih hrăm hră jing apui pơčrang jă bơngač tơlơi rơgơi, pơbă tui tơlơi pơmin rơngai hăng tơlơi kơtưn kiăng phuang brơi akŏ dlô mơ̆ng djuai ania ta, kiăng thâo hluh ƀiă. Yă Đỗ Thị Khà, dŏ pơ plơi Trần Thái Tông, Hà Nội, hơdor glăi hrơi blan mơ̆ tơhrơi nao mă bruă, mơmot djă ba apui kơđen nao pơ pra yang gah anăp plơi či hrăm hră:“Sang gơmơi ƀu hơmâo kơbao ôh, tơhrơi djă nao ačong či čoh hmua. mơmot lĕ nao hrăm hră pơ pra yang Hậu. Iâu pơthưr ƀing đah rơkơi čŏng phun tang pơprong trah ngă kơƀang kơ ƀing gơmơi hrăm hră, bơ grê lĕ ƀu hơmâo ôh, hyu koh mă kram ngă grê ding dŏ kơ 4 čô mơnuih hrăm. Hrăm lơ̆m anun kơnong kơ hơmâo ƀang kon čih čur, hăng gai rơyong, ƀơ ƀrư̆ thâo čih kah mơ̆ng brơi hră čih. Djă ba apui kơđen tŭi, 2 čô sa boh apui, Nai pơtô lĕ hơmâo apui kơđen prong či pơčrang kơƀang rơđah ƀiă”.

Čơđai sang hră hrăm ƀơi apui kơđen hăng hơdôm boh kơđen prong ƀiă atol giăm kơƀang, jing gru hiam ƀơi hơdôm boh sang hră bă kơ tơlơi gir kơtir lơ̆m anun ƀơi djŏp plơi pla. Ơi Nguyễn Phong Niên, ding kơna hơđăp djru bruă Jơnum min Dêh čar pơgăn glăi tơlơi ƀu thâo hră, nai pơtô brơi mơnuih ƀu thâo hră ƀơi Yên Bái hơđăp, ră anai lĕ tơring čar Lào Cai brơi thâo, hơdôm hrơi anun, bruă hrăm hră mơ-ak dik dak. Tui hăng tơlơi jak iâu mơ̆ng Khua mir sir Hồ Chí Minh: ƀing hlơi thâo hră lĕ pơtô brơi ƀing aka ƀu thâo”, mah glăk hrăm anih 4 đôč (năng ai 13 thun), ñu hơmâo pơtô ƀơi sang hră pơtô kiăng abih bang mơnuih thâo hră. Ñu ăt hơdor na nao mơn hrơi pơtô brơi ƀing anong ƀing wa, rim anih hrăm hơmâo năng ai 20 čô đôč, samơ̆ hlơi hlơi leng kơ gir hrăm, hơmâo pran jua yua ngă hơkrŭ dưi, laih anun ƀuh bruă hrăm hră anai tŭ yua biă. Ơi Nguyễn Phong Niên lăi:“Tơlơi ngă hur har mơ̆ng anih pơtô mơnuih ƀu thâo hră lĕ hơmâo lu mơnuih nao hrăm, abih bang nao hrăm, hrăm yua kơ tơlơi yâo mơak mơ̆ng ƀing ta ƀu djơ̆ kơ tơlơi prong yôm hơget či pơ-ang ôh. Bruă pơtô hai khŏm mơ-ak, boh hră u, ư ñu phara, yua dah ư ñu hơmâo anŏ kuĕm gah hnuă, hnun kah arăng mơ̆ng amuaih hrăm, bơ ta hrăm hai tañ hluh mơn. Yua dah ta pơtô brơi ƀing tha lĕ ta khŏm thâo pơhmu rup anai rup adih mơn arăng mơ̆ng thâo hluh”.

Bruă “Abih bang mơnuih hrăm hră - pơčrang bơngač tơlơi hơdip tơdơi anai” hơmâo pơdă giăm 160 pok rup, hră pơ-ar, gơnam tam hơmâo kah jing 3 bơnah: Prai abih tơlơi pơtŏ - bruă blah ayăt ƀu hơmao jua phao”; Apui pơčrang rơđah tơlơi rơgơi; Mơ̆ng pơtô kiăng thâo boh hră truh kơ hrăm na nao lui kơ djai ba. Biă ñu amăng hrơi pơdă prưng anai, hơmâo lu gơnam blung a ba pơƀuh kơ mơnuih ƀôn sang, hmư̆ hing kah hăng: Hră čih glăi tơlơi pơmin mơ̆ng ƀing khua hăng mơnuih thâo hră kơ bruă Pơtô brơi abih bang mơnuih ƀôn sang hrăm hră...Ơi Nguyễn Văn Đoàn, Khua sang djă pioh gru đưm dêh čar pơsit:“Bruă pơtô hră ƀu kơnong iâu pơthưr kiăng hrăm boh hră đôč ôh ăt jing tơlơi ngă brơi mơnuih ƀôn sang thâo pơmin hloh. Tơlơi pơmin hrưn đĭ hăng gum pơgôp djuai ania. Pơdă prưng jing pơdah glăi pran jua anun, pran jua hrăm hră kiăng mơnuih hrăm thâo gum djru Lŏn ia; laih dong jing tơlơi pơsit kơ anŏ yôm bruă pơtô hrăm dŏ hơnong anŏ yôm ñu, biă ñu amăng bruă đĭ kyar lŏn ia ta rơnuk anai”.

80 thun rơgao, bruă abih bang mơnuih hrăm hră ƀu kơnong jing bruă lŏm lui tơlơi ƀu thâo hră đôč ôh ăt dưm brơi atur kjăp kơ bruă pơtô hrăm re se laih anun jing pơhmu brơi kơ sa lŏn ia hrăm hră, hrăm lui kơ djai mơ̆ rơnuk anai ƀing ta ăt pơtă pơtăn na nao tui anun mơn. Pran jua anun glăk bang hyu kơtang biă amăng rơnuk mă yua boh thâo mrô hăng bruă “Abih bang mơnuih hrăm boh thâo mrô”, pơtô brơi abih bang mơnuih thâo mă yua boh thâo, ƀu lui hĭ pô hlơi ôh amăng hrơi mông dêh čar mă yua boh thâo mrô./.