Mông ngui ngor mơak biă mă amăng “Mlam atông čing suang arap găn rơgao amăng gru grua hiam” djop djuai ƀiă gah yŭ tơring čar Quảng Ngãi, hơmâo hơdôm rơtuh čô mơnuih ngui hrŏm, tơdăm dra, tha muai, čơđai hlăk djop plơi pla. Amăng mlam atông čing  suang arap, lu tuai rơnguai, mơnuih ƀôn sang ăt mơak hrŏm hơbit anih atông čing ring hơgor, suang arap hăng lu tơlơi adoh suang mơak pơkŏn tui gru đưm djuai ania ƀiă pơ anai.

 Hơmâo prăp lui tong ten, hơdôm jơlan hơdră : Atông čing, pĕ gông atông brô̆, ayup đing Tut djuai ania Jeh-Triêng, să Ngọc Hồi; atông tơrưng, đing djrao tơlơi adoh Čim Jil mơnơi ia krông mơ̆ng djuai ania Hơdang, să Đak Tô; atông čing suang arap bơni Ling tơhan glăi pơ plơi pla, djuai ania Bahnar Rơngao, phường Kon Tum….pioh glăi lu tơlơi mơak dlưh pran jua hăng mơnuih ƀôn sang laih anun ƀing tuai rơnguai. Biă mă ñu, grup atông čing suang arap plơi Kon Klôk, să Đak Mar hơmâo ba glăi amăng mlam adoh suang sa črăn pơdah hiam mơak biă mă anăn “Blan 10 hơpuă pơdai, djă bai gui rêu rô hyu mă akan, hyu lua pơnah hlô mơnong amăng glai”.

Jua čing hơgor, er ayun suang arap dik dăk, hơdok kơdor, ƀing dra djua ania Hơdang amăng hơbô̆ eng ao buh, tơngan hơdai tơkai yak tui er juang čing ayun suang, tơngan bơdjă nao rai suang arap drơi jăn tơpư̆ aneng anuang, yĭ yư̆, djring djring tơkai plĕ hrŏm lăng hiam biă, hrup akan hơkañ amăng ia dŏ luai wơ̆t aku, ƀing dra ƀơi kơ-iăng akă yôk đing djrao kah hăng rơbat nao pơ hmua, pla gơnam, rơbat amăng glai klô, hyu ĕp hlô mơnong, pơƀuh glăi tơlơi hơdip đưm đă mơ̆ng djuai ania Sedang, tơlơi phiăn juăt, gru grua hiam mơ̆ng đưm arăng pơhrôp glăi kah hăng tơlơi hơdip hơmâo glai klô kyâo pơtâo, ia čroh hnoh čư̆ siăng. Mơnuih kơhnăk ơi A Ruh, plơi Kon Klôk, să Đak Mar, brơi thâo, grup atông čing ƀing gơñu hơmâo rơbêh 40 čô ding kơna, lu hnưr thun phara soh. Kiăng dưi ngă djơ̆, pơdah thâo tum teč jơlan hơdră atông čing adoh suang anăn “Blan 10 nao hơpuă pơdai, djă bai, gui rêu rô, hyu mă akan hơdang amăng ia, glai klô”, kiăng biă mă hơmâo tơlơi hơdai gum hrŏm tong ten, djơ̆ hơdră plah wah ƀing atông čing, taih hơgor hăng ayun suang ƀing đah rơkơi hăng đah kơmơi tơdăm dra, tơngan hơdai tơkai yap tơdah ƀu hơmâo pơdjơ̆ hrŏm ăt tơnap tap mơ̆n ngă.

“Kâo ƀuh mơak biă mă duiw ba grup gơmơi rai ngui atông čing suang arap hrŏm. Ƀing adơi ayong, adơi amai amăng grup pơtum ngă hrŏm pơdah gru grua hiam đưm djuai ania hơmâo lu mơta. Kiăng dưi pơtô glăi kơ ƀing ană amon thâo khăp kơ gru ama grua amĭ mơ̆ng đưm, biă mă ñu ƀing tha rơma nao hlâo pô ngă gru. Dua lĕ at kiăng pơtô ba kơ ƀing ană amôn, ană tơčô thâo hyu ngui pơdah thâo hrăm tơdruă gơyut gơyâo. Lơ̆m anun, pioh kơ ƀing ană amôn hmư̆, ƀuh hăng pơđĭ tui tơlơi khăp kơ gru grua”.

Hrŏm hăng ƀing mơnuih kơhnâo kơhnăk tha rơma, lu thun, grup atông čing suang arap plơi Kon Klôk hơmâo lu ding kơna čơđai muai, kah hăng adơi Y Pên, Y Thuât….Anai lĕ tal blung a ƀing gơñu dưi hyu pơdah thâo ƀơi tơrưng prong anih pơdah tơlơi adoh suang brơi lu mơnuih lăng. Grup atông čing suang arap plơi Kon Klôk, brơi thâo, grup gơñu hlăk gir run pơtô hrăm kiăng hruaih, djop er atông čing hăng ayun suang kiăng ba glăi boh tŭ yua tal pơdah anai.

“Ngă hrŏm grup anai kâo mơak biă mă. Hnang blung kâo ăt mă tơlơi adoh đưm čih glăi hăng hrăm adoh. Kâo ƀuh ta kiăng hrăm đut tơlơi adoh, kiăng djă pioh er gru grua đưm mơ̆ng ñu. Rĭm wơ̆t hrăm glăi gơmơi hor biă mă hăng adoh abih pran jua. Kâo adoh tơlơi adoh đưm djuai ania, amĭ ama kâo brơi hrăm mơ̆n, kâo pơmin yau kơ gru grua hiam djuai ania pô khom dŏ djă pioh na nao đôč”.

Hăng tơlơi djru ba tong ten mơ̆ng ƀing mơnuih kơhnăk gru đưm kah hăng bơ Y Kha, grup atông čing suang arap plơi Kon Klôk, să Đak Mar, tơring čar Quảng Ngãi hơmâo pơƀuh glăi lu tơlơi ngă yang djuai ania Hơdang, amăng anun ƀuh rơđah ngă yang huă asơi hle, ngă yang pin ia, ngă yang đĭ yua sang rông phrâo…..Ƀu kơnong pioh glăi lu tơlơi mơak kơđŏm amăng pran jua đôč ôh, ƀing nao ĕp lăng, wơ̆t tuai amăng tơring čar hăng gah rơngiao kơ tơring čar, dŏ lăng dlưh pran jua yua ƀuh lu tơlơi suang hăng jua čing mơak, pơhưč pran jua, ba tơlơi kiăng yom pơphun glăi anih anom gru grua atông čing ring hơgor amăng tơlơi hơdip mơda mơ̆ng mơnuih ƀôn sang djuai ania Sedang.

Tơbiă đuăi mơ̆ng anih nao atông,đuăi laih mơ̆ng mlăm ngui ngor, mă tơngan glăi laih, Grup atông čing - ayun suang plơi Kon Klôk glăi pơ plơi pla gơñu pơ să Đăk Mar (tơring čar Quảng Ngãi). Tơlơi hơdip neh met wa djuai ania Sêdang pơ anai mơ̆ng hlâo laih juăt hăng bruă ngă hmua pla kơphê, pla añăm pơtăm, lui laih hyu đom bua lua pơnah tui đưm hlâo. Samơ̆ jua čing, tơlơi ayun suang, tơlơi adoh akhan ăt jing tơlơi ƀu kơƀah ôh amăng tơlơi hơdip mơda. Plơi Kon Klốc ăt dŏ pơphun ngă na nao mơn tơlơi ngă yang đĭ sang rung, ngă yang pin ia, ngă yang huă asơi hle...Biă ñu, plơi Kon Klôk hơmâo 5 čô mơnuih rơgơi kơhnăk bruă gru grua hơmâo Khua mir sir brơi hră pơpŭ Nghệ nhân Ưu tú. Djŏp djuai goong brô kah hăng: t’rưng, ting ning, klông put,...leng kơ yua ƀing kơhnăk soh pơkra, giong anun pơtô glăi kơ ană tơčô. Ƀu kơnong ƀing tha kar hăng ơi A Veng, A Lang đôč ôh, ăt hơmâo tom mơnuih hlăk ai kah hăng A Huy, hơmâo tŭ yap jing mơnuih kơhnăk rơgơi bruă gru grua. Ơi A Lang brơi thâo:

“Kâo lăng bruă mă mơ̆ng Grup čing - Adoh tŭ yua biă. Kâo čang rơmang Grup hơmâo pơbưp nao rai, hrăm tui tơdruă, ngă hiư̆m pă či djă pioh hăng pơtrut tui gru grua hiam mơ̆ng ơi yă ta đưm, hơmâo čing, hơmâo goong brô̆, tơlơi adoh hơ-čiếo, ha-ñông mơak phara. Pô kâo thâo pĕ atông hơdôm djuai goong brô̆ kah hăng ting ning, čing, hơgor...Phrâo anai, kâo pơto brơi ƀing čơđai taih đing tơrưng, atông čing, pĕ goong, kâo pơtô brơi ƀing ñu rơbêh 3 blan anai laih, hơmâo 9 čô čơđai tui hrăm, ƀing čơđai ñu thâo atông 3 yŭ čing laih”.

Lu thun rơgao, hăng tơlơi pơtô ba mơ̆ng ƀing tha, Grup atông čing - ayun suang plơi Kon Klôk jai hrơi kjăp kơtang, prong tui, hăng rơbêh 40 čô. Ƀing rơgơi kơhnăk thun tha yơh pô pơtrut pran hor kơ ƀing čơđai, rŭ glăi, pơđĭ tui tơlơi adoh akhan đưm. Lơ̆m nao pĕ atông, adoh suang amăng mông jơnum prong, kiăng pơƀut lu mơnuih, ƀing rơgơi kơhnăk dưi iâu thim hơdôm pluh čô hlăk ai tơdăm dra amăng plơi Kon Klôk gum hrŏm. Yŭ čing mơñi bang, tơlơi adoh mơak, rơnguă jao hrơi hmư̆ hing hloh, tơlơi suang hiam mơ̆ng djuai ania Sêdang djru ba gru grua boh thâo hiam kual Dap Kơdư pơƀuh kơ ƀing tuai amăng dêh čar ta wơ̆t hăng čar rơngiao.

Jing sa amăng hơdôm čô mơnuih rơgơi kơhnăk blung a hơmâo Kơnuk kơna pơpŭ anăn Nghệ nhân Ưu tú, yă Y Kha - Khua grup atông čing - ayun suang plơi Kon Klôk, lêng kơ pơmin ngă hiư̆m pă či djă pioh pơtô glăi gru grua hiam mơ̆ng djuai ania kơ ană tơčô. Hăng tơlơi gir mơ̆ng ñu hăng ƀing rơgơi kơhnăk pơkŏn amăng plơi, grup anai pơhưč jai hrơi lu mơnuih gum hrŏm, amăng anun hơmâo mơnuih 70 thun laih, pô čơđai hloh lĕ 10 thun. Yă Y Kha hok mơak: grup pĕ atông adoh suang mơ̆ng plơi juăt pơbưp ƀơi hơdôm mông jơnum prong, lăi pơthâo gru grua djuai ania Sêdang nao pơ djŏp kual lŏn plơi pla.

“Truh ră anai, kâo hơmâo ĕp, djă pioh, hăng pơčeh tui năng ai 10 tơlơi adoh đưm, ba nao adoh pơ lu anih. Gru lăp hơdor mơ̆ng Grup ƀing gơmơi lĕ tal nao adoh amăng hrơi ngă lơphet 1000 thun Thăng Long - Hà Nội thun 2010, Festival čing Dap Kơdư ƀơi Pleiku (Gia Lai) thun 2012, nao adoh pơ Long Xuyên thun 2013, Nghệ An thun 2014, Thanh Hóa thun 2015...Kơnong amăng tơring čar lĕ gơmơi nao pĕ atông adoh na nao yơh”.

Amăng rơnuč rơwang hrơi tơjuh, ƀudah lơ̆m amăng plơi hơmâo bruă, tơlơi khăp kơ gru grua mut amăng pran jua, hơtai boh rim čô mơnuih, anun jing ƀu thâo ruai kơ thun tha hăng čơđai dong tah. Bing tha, ƀing čơđai, tơdăm dra, đah rơkơi đah kơmơi...mut suang hrŏm, adoh tui tơlơi adoh ơi yă đưm. Ơi A Bôm, jing mơnuih pơkra goong brô̆ brơi thâo, ƀu kơnong pơtô glăi kơ ană tơčô amăng plơi Kom Klôk đôč ôh, ñu amra djru neh met wa pơ plơi pơkŏn dong djă pioh gru hiam adoh suang:

“Tơdah čing ƀơi thơ răm, yŭ mơñi ñu djơ̆ lĕ kâo yơh pô pơkra, tul brơi. goong brô̆ pơkŏn kah hăng đing t’rưng ăt yua kâo mơn pơkra hăng ƀư̆ ming, đing klông put tơdah yŭ mơñi aka ƀu mơak ăt yua kâo mơn pơkra brơi. Lơ̆m pơkra, kâo pơtô brơi ană tơčô ƀuh, kiăng gơñu hrăm, thâo pơkra, ƀrư̆ ming. Ră anai, amăng plơi hơmâo laih hơdôm čô mơnuih thâo pơkra goong brô̆”.

Yua thâo djă pioh, pơtrut ngă lu tơlơi ngă yang, tơlơi ngui, adoh suang đưm amăng tơlơi hơdip rim hrơi, plơi Kon Klôk, să Đăk Mar (tơring čar Quảng Ngãi) ră anai jing anih mơ̆ ƀing tuai amăng čar wơ̆t hăng mơ̆ng čar rơngiao amuaih nao ngui. Rơngiao kơ bruă phun lĕ ngă hmua, neh wa plơi Kon Klôk leng kơ pioh mông pơkra djuai goong brô̆, mơñam mrai, mơñam bung bai...kiăng djơ̆ tui pran hor, laih dong hơmâo thim prăk mơn. Grup atông čing, ayun suang mơ̆ng plơi nao pơƀuh brơi arăng lăng, wơ̆t pơ kual Dơnung, gah Kơdư, mông jơnum prong gưl dêh čar hăng jar kmar leng kơ nao soh yơh.