Gru grua hiam djuai ania K'Ho plơi tuai čuă ngui Klong Trao
Thứ tư, 08:18, 22/10/2025 VOV Tây Nguyên/Siu Đoan-Nay Jek pơblang hăng pôr VOV Tây Nguyên/Siu Đoan-Nay Jek pơblang hăng pôr
VOV.Jarai- Hăng rơnoh tuh pơ alin mơng kơnuk kơna, plơi gru grua Klong Trao 1, să Di Linh, tơring čar Lâm Đồng, jing anih pơƀuh brơi gru grua phara, anih gru grua djuai ania K’ho glăk djă pioh, tŏ tui, jing anih bơwih bơwang djru brơi neh met wa djuai ania ƀiă pơđĭ kyar bơwih brơi tuai čuă ngui amăng plơi pla, hrưn đĭ tơlơi hơdip mơda. Anai lĕ anih ngui ngor mơ-ak brơi kơ tuai čuă ngui, ăt lĕ anih hơduah ĕp, kơsem min sit nik kơ gru grua djuai ania hơmâo lu anih pơtô pơjuăt ruah.

 Plơi gru grua djuai ania K’Ho, Klong Trao 1, să Di Linh, tơring čar Lâm Đồng ƀuh phara biă mă hơmâo 5 boh sang gru đưm, pơdong sa ƀut ƀơi lan rơhaih prong. Anai lĕ ƀu djơ̆ kơnong ngă anih jơnum, ngui ngor mơak gru grua đôč ôh, dŏ pơphun lu tơlơi ngă yang amăng plơi, hơmâo mơ̆ng đưm laih anun pơdă gơnam gru grua pơƀuh glăi gơnam yua, bruă mă, tơlơi hơdip mơda, dŏ dong ƀong huă tui tơlơi phiăn đưm djuai ania Jring-K’Ho. Anai lĕ, anih ngui ngor mơak, kiăng ƀing tuai nao ngui hrŏm, ĕp lăng ƀuh tơlơi phiăn juăt đưm djuai ania K’Ho.

 Jơnum ngui anai, bă hăng tơlơi đăo kơnang djop mơta khul yang rơbang, jing gru grua hiam phara biă mă mơ̆ng djuai ania ƀiă pơ anai.Tui hăng bruă juăt ngă sit ngă hmua pla pơdai, pơdjuai tơrong pơhăng, giong hơpuă yuă pơdai, koh kơtor, mơnuih ƀôn sang amăng kual Dap Kơdư pơphun ngă yang ƀong mơñum yơh, ngă yang huă asơi hle. Ngă yang anai kiăng bơni kơ khul yang rơbang hơmâo djru ba ană plơi pla kiăng hlim rơnang phang mơak, tơlơi hơdip mơda trơi pơđao, ngă pưk brơi rơnang ngă sang brơi kơjăp, mông ngă yang anai mơ̆n anŏ gêh găl kơ ană plơi pla pơtum jơngum hrŏm mơak, huă ƀong ngui ngor mơñum tơpai čeh, atông čing ring hơgor. Giong ngă yang arăng iâu lăi, pơtrum kơbao, iâu mơñum tơpai, iâu lăi brơi yang rơbang, atâo ơi yă đưm đă glăi ngui hăng ană plơi pla, hăng tuai rơnguai laih anun ik ăk atông rah čing ƀong mơñum yơh.

Mông anai, ană plơi pla mut ngui ngor ƀong mơñum, atông čing suang arap, hlơi adoh, adoh kơ ñu, hlơi suang suang kơ ñu, ƀing atông čing atông čing yơh; ƀing dra djuai ania K’Ho suang jum dar gong drai kut klao. Mông anai mơ̆n ngui ngor hrŏm ƀing tuai, djă tơngan hơdai, tơkai yak hrŏm tui ayun suang kiăo tui jua čing hơgor, mơñum tơpai suang jai kraih prán, rơbat thêng rêng hai sa tơlơi pơƀuh kơ yŭ suang tơlơi hing ang glai klô Dap Kơdư.

Ngă yang huă asơi hle yơh mông jơngum hloh, ngă prong lu mơnuih pơtum hrŏm, tha muai čơđai hlăk, ƀing tơdăm dra, wơ̆t tuai rơnguai. Lu plơi pla ba nao khul atông čing mut ngui hrŏm. Amôn Tâm Bộ Thùy, dŏ ƀơi plơi Kong Trao 1, hok mơak lăi: ñu suang hrŏm ayun suang tal ngă yang anai ñu mơak biă mă. Tơlơi anai pơtrut pran jau ñu hor hrăm hră hloh, djru djă pioh gru grua hiam djuai ania pô, ñu lăi:

 “Kâo ƀuh mơak biă mă lơ̆m hơmâo pơdah thâo ayun suang hăng kiăo tui jua čing hơgor ƀơi plơi pla. Sa čô ană bă mơ̆ng plơi pla, kâo kiăng lu mơnuih thâo gru grua tơlơi phiăn đưm djuai ania K’Ho gơmơi, Tơdơi anai, ta kiăng ană bă ăt hnun mơ̆n djă pioh gru ama grua amĭ ta, ăt thâo atông čing, ayuh suang, djă pioh anŏ hiam amăng gru grua djuai ania ta”.

Tha plơi ơi K’Keo plơi Hàng Làng, să Di Linh brơi thâo, hơdôm thun laih rơgao, Ping gah hăng Kơnuk kơn ngă gêh găl brơi kơ mơnuih ƀôn sang rŭ glăi, djă pioh gru grua amĭ đưm. Ƀu kơnong plơi anai đôč ôh dŏ djă pioh ba pơtô pơ sang hră, atông čing hăng hơmâo lu khul atông čing, hrăm gru grua đưm. Yua kơ anun, jai hrơi hơmâo lu, biă mă ñu tơdăm ngek dra muai hrăm atông čing. Tui hăng tha plơi ơi K’Keo lăi, bruă pơphun ngă ngui ngor ngă yang huă asơi hle pơphun yom biă mông gêh găl kơ ană tơčô tŭ mă,  ƀuh bruă ngă yang tơlơi phiăn đưm djuai ania kiăng djă pioh, ñu lăi :

“Anai lĕ mông ngă yang prong biă mă, mơak mơai, Kâo pô tha rơma laih, mơnuih arăng đăo kơnang amăng plơi pla djuai ƀiă gơmơi anun kiăng rŭ glăi tơlơi ngă yang, ngui ngor đưm amăng plơi, pơtô glăi kơ ană tơčô dŏ djă pioh gru grua hiam, pơhrăm brơi gơñu. Tơdah hơmâo anŏ gêh găl hloh, akŏ pơdong hăng pơphun glăi gru grua hiam čing hơgor djuai ania pô, mut hrŏm gru grua lu djuai ania adơi ayong pơkŏn”.

Lir hơbit hăng bruă dŏ djă pioh rơnoh yom gru ama grua amĭ mơ̆ng djop djuai ania, khul atông čing ƀơi Di Linh, tơring čar Lâm Đồng hơmâo hyu pơdah thâo, bơwih brơi kơ ƀing tuai ĕp lăng. Anai lĕ hơdră bơwih bơwăng phrâo čơkă tuai, djru pơtrut hrŏm tơlơi bơwih ƀong huă kơ mơnuih mơnam amăng plơi pla laih anun pơđĭ kyar hơđong kơjăp.

Plơi gru grua djuai ania K’Ho ƀơi plơi Klong Trao 1, să Di Linh, tơring čar Lâm Đồng dưi mă yua mơ̆ng blan 9 thun hlâo, rơnoh prăk akŏ pơdong plơi abih 12 klai. Anai lĕ ring bruă gru grua ba gru hiam biă mă, amăng kơčăo bruă 6 jơlan hơdră pơtrun mơ̆ng dêh čar brơi djă pioh, pơđĭ tui gru grua hiam đưm djuai ania  ƀiă lir hơbit hăng bruă čơkă tuai hyu ngui hơđong kơjăp ƀơi tơring čar Lâm Đồng.

Pơ anai, neh met wa pơphun tơlơi ngă yang Ñô̆ lir bong, huă asơi hle djuai ania K’Ho Srê. Tha plơi ơi K’Breo ƀơi să Di Linh brơi thâo, ngă yang Ñô̆ lir bong huă asơi hle lĕ đưm adih kiăng ană plơi pla djă pioh gru grua hiam djuai ania laih anun ră anai pơhưč ƀing tuai mut nao ngui amăng plơi, tuai mơ̆ng ataih.

“Plơi gru grua djuai ania K’Ho lĕ anih dŏ djă pioh, pơdong đĭ, pơphun ngui ngor ngă yang tui tơlơi phiăn juăt đưm djuai ania K’Ho, kah hăng atông čing hơgor, ngă yang pơpŭ drơi jăn, ngă yang bơngăt pơdai lăi yang Hri, ngă yang iâu hơjan, biă mă ñu ngă yang huă asơi hle, sa amăng hơdôm tơlơi ngă yang prong, phara biă mă mơ̆ng djuai ania K’Ho hơmâo mơnong ngă yang hăng kơbao laih anun iâu lăi kiăng hlim rơnang phang mơak, ngă hmua pơdai jor, kơtor lu, plơi pla rơnôm, hiam drơi jăn pran jua. Anai lĕ gru grua hiam mơ̆ng đưm djuai ania K’Ho kiăng djă pioh hăng pơtô glăi kơ ană tơčô rơnuk tơdơi ăt thâo, răk lui na nao”.

Ƀơi plơi gru grua djuai ania K’Ho hơmâo na nao ƀing kơhnăk gru đưm, ƀing tha plơi, mơnuih thâo hluh tơlơi phiăn, kơđi, gru grua djuai ania, djru kơ ƀing tuai kiăng tơña hơduah, kơsem min. Boh nik ñu, pơ anai hơmâo Khul grup atông čing să Di Linh hăng 14 čô ding kơna, lêng kơ hlăk ai. Amai Tam Bộ Thơ, thun tơkeng 1990-Khua khul ngă hrŏm lăi: hrŏm hăng bruă bơwih brơi kơ ƀing tuai ƀơi plơi Gru grua, khul grup juăt pơdah brơi ƀing tuai ĕp lăng ƀơi anih pơphun tơlơi ngui ngor hrŏm tuai rơnguai amăng plơi pla kah hăng ƀơi drai ia Bôbla, drai ia Li Liang, anih tuai nao ngui ƀơi dơnao pơkong ia Kala....kiăng pơdah thâo gru grua hiam đưm, hiam phara mơ̆ng djuai ania K’Ho.

“Ƀing ding kơna amăng khul pơgôp hrŏm ƀiă bruă djă pioh gru ama grua amĭ djuai ania pô, lăi pơthâo anŏ hiam, tơlơi klă amăng gru grua čing hơgor, djă tơngan ayun suang hrŏm gah djuai ania K’Ho kiăng ƀing tuai ĕp lăng laih anun ĕp prăk pơhrui glăi kơ sang anŏ amăng mông wăn. Rơngiao kơ hơdôm anih tuai juăt ngui, lu anih pơkŏn sang bruă gru grua ƀơi plơi pla jak nao, Khul gru grua nao pơdah thâo mơ̆n, kiăng pôr pơthâo, čih pơdah amăng plang facebook, tiktok....Hơdră ngă tui anai, djru kơ khul grup ƀing gơmơi ƀing tuai hyu ngui thâo rai tañ hloh”.

Plơi gru grua đưm djuai ania K’Ho anăn plơi Klong Trao 1, să Di Linh, tơring čar Lâm Đồng, dưi pơphun mă bruă, mă yua hăng anăn bruă phrâo mơ̆ng blan 9 thun hlâo, rơnoh prăk tuh pơ alin man pơdong glăi lĕ 12 klai prăk. Anai lĕ ring bruă djă pioh gru grua hiam đưm amăng Kơčăo bruă 6 Jơlan hơdră dêh čar pơkă brơi djă pioh hăng pơđĭ tui rơnoh yom gru grua hiam đưm djuai ƀiă lir hơbit hăng pơđĭ kyar bruă tuai čuă ngui hơđong kơjăp ƀơi tơring čar Lâm Đồng.

Să Di Linh, anih hơmâo jơlan dêh čar mrô 28 hăng jơlan 20 găn nao, jing anih pơtruh nao rai plah wah mơ̆ng Gia Nghĩa nao pơ Phan Thiết, Đà Lạt hlong truh pơ ƀôn prong Hồ Chí Minh. Pơ anai, hơmâo lŏn mơnai glai klô, kyâo pơtâo čư̆ siăng hiam biă mă, glai kyâo hơngô, dơnao pơkong ia prong, drai ia Li Liang....hrŏm hăng lu mơta ia iom gru grua hiam đưm djuai ania K’Ho kah hăng anŏ gêh găl pioh kơ tuai hyu ngui dŏ glăi, ĕplăng pơdơi pơdă, ngui hrŏm lăng gru grua hiam. Ơi K’Brợt, Kơ-iăng Khua khul wai lăng plơi pla gru grua K’Ho brơi thâo.

“Mơ̆ng hrơi ngă giong, man pơdong glăi plơi gru grua anai hơmâo pơphun lu bruă mă jơnum ngui ngor mơak, kah hăng jơnum pơčrong sai bruă amăng plơi, čơkă lu tuai hyu lăng, mut ngui, tơña kơ gru grua hiam đưm rai mơ̆ng miền Tây, mơ̆ng kual pơkŏn amăng Di Linh. Hơmâo laih mơ̆n 6 anih hrăm, wơ̆t ƀing nai pơtô hăng abih bang čơđai sang hră hrăm tơlơi K’Ho mut ĕp, tơña kơ gru grua đưm, pơdong sang, bruă mă pơkra ming, hơdră tơnă asơi anih tơkŏng tơpai, truh pơ bruă tăp pơdai tơpơi braih hroh akuăi mơ̆ng djuai ania K’Ho đưm. Ƀing kơhnăk gru đưm lăi pơthâo, pơčrâo ba kiăng ƀing hrăm, tuai thâo hluh tong ten gru grua đưm djuai ania, pioh gơñu čih tơlơi pơhing pôr kơ gru grua hăng čih pơgiong sa tơlơi hrăm ƀing gơñu. Pơ anăp anai, blan 10, plơi gru grua amra pơphun lu tơlơi ngă yang iâu bơngăt pơdai ñô̆ wer, tơlơi ngă yang hmua ia djuai ania K’Ho Sre, kiăng lăi pơthâo kơ ƀing tuai rơnguai hyu ĕp lăng thâo tơlơi phiăn, gru grua hiam mơ̆ng đưm plơi pla anai”.

Plơi gru grua Klong Trao 1, să Di Linh, tơring čar Lâm Đồng, anih djă pioh hăng rŭ glăi rơnoh yom gru ama, grua amĭ hiam klă glog mơ̆ng djuai ania K’Ho Sre amăng tơlơi hơdip rơnuk anai. Mơ̆ng lan sang, plơi pla, pơphun anih ngă yang, ngui ngor truh kơ pơdah tơlơi atông čing ƀing čơđai pô atông hur har biă mă, abih bang hlăk pơgôp hrŏm hơbit djă lui gru grua đưm hiam klă, pơtruh nao rai rơnoh hiam đưm hăng rơnuk phrâo, bang bơngač tơlơi pơ-ư ang djuai ania, laih dơ̆ng pok brơi anăp ngă bruă hơđong pơđĭ kyar čơkă tuai hyu ngui ĕp lăng gru grua hiam djuai ania ƀiă.

                             

VOV Tây Nguyên/Siu Đoan-Nay Jek pơblang hăng pôr

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC