Hrơi ngui ngor mơ-ak hrơi blah dưi mơ̆ng djuai ania Bahnar hơmâo ngă ƀơi sang rung - sang jơnum plơi pla. Hrơi ngă yang hơmâo tha plơi pơphun ngă, kơbao jing gơnam pơyơr kơ yang rơbang. Tha plơi Y Thành, dŏ pơ plơi K’Dung, să H’Ra, tơring čar Gia Lai brơi thâo:“Hrơi ngă yang mơ-ak hrơi blah dưi hơmâo pơphun lơ̆m blah prai ayăt roh. Mơnuih ƀôn sang yang pơtrum kơbao či pơpŭ bơni kơ yang adai, yang lŏn, čang rơmang yang brơi pran kơtang pơgang ba ană plơi pla. Kơbao ngă yang khŏm ruah kơbao jŭ, prong rơmŏng, hơmâo tơki glông rơbêh ha tơgam, kơbao ngă yang lĕ ƀu dưi mă kơbao tha ƀudah kơbao kô̆ ôh”.

Lơ̆m pơphun ngă yang, kiăo tui tơlơi pơpha bruă mơ̆ng ƀing tha plơi, sa khul đah rơkơi abih hơmâo sang anŏ hơmâo bơnai, hơmâo ană bă laih, hyu ĕp blơi kơbao. Sa khul hlăk ai tơdăm kjăp pran nao pơ glai koh phun kyâo, phun huai ba glăi pơ plơi; ƀing tha plơi hăng ƀing tha rơma pơkra hrĕ rơmô, pơdong, pơhrup gong hơdrai ƀơi anăp sang rung.

Tơdơi kơ prăp rơmet ƀhiao mơtăm, truh yang hrơi tlam hơhuñ, ƀing tơdăm mă hrĕ akă kơbao ƀơi gong hơdrai. Lơ̆m anun arăng atông čing ring hơgor ok or mơtăm yơh, lăi hmư̆ ngui ngor Blah dưi. Ƀing tha nao hlâo ba jơlan ƀing djă khiol suang kiăo tui jua čing, suang jum dar phun hơdrai. Truh mlăm, ƀing tơdăm atông čing ayun suang na nao, ƀu brơi kơbao drum ôh, pơdah pran kơtang, kơdrưh mơ̆ng pô dưi.

Mơguah hrơi tơdơi, lơ̆m yang hrơi ƀlĕ đĭ pơ kơčŏng čư̆, sa amăng hơdôm čô tha plơi pơphun ngă yang:“Ơ Yang, Yang čư̆, Yang ia...Hrơi anai ană plơi gơmơi iâu Yang trun rai pơ anai ƀong kơbao, mơñum tơpai hăng ană plơi. Kiăng yang lăng ba ană plơi, brơi ană đah rơkơi kjăp tơkai, ană đah bơnai triang kơtang, ngă hmua pla pơjing rơgơi, găn rơgao abih tơlơi sat răm, dưi pơgang ayuh hyiăng lŏn adai ƀu lăp, dưi blah prai ayăt...Ơ Yang!".

Lơ̆m tha plơi phai yang giong, arăng ayup đing tơki kơbao, atông čing ring hơgor mơñi tơ-oa djŏp glai čư̆. Sa čô hlăk ai hơmâo pran jua, prong glông, drơi jăn kơdil, djă đao suang jum dar gong hơdrai, pơphun pơtrum kơbao amăng jua mơñi dik dak, ƀơi kơtang ƀơi rơnang mơ̆ng jua čing mơak hrơi blah dưi...Tơdơi kơ pơtrum kơbao giong, akŏ kơbao arăng trơ̆i hĭ, pioh ƀơi gong hơdrai či ngă yang. Drơi kơbao lĕ arăng sĭ tă čuh ŏm kiăng abih bang mơnuih ƀong.

Yang hrơi jai tlam jai mơak hloh. Tui jua čing, ƀing tha plơi djă khiol suang jum dar gong hơdrai hơmâo dưm akŏ kơbao, laih anun mă tơbak ƀudah đao tlâ̆o lê̆ trun akŏ kơbao 3 wơ̆t. Ngă tui anun či đao lăng tơlơi hơdip tơdơi anai mơ̆ng ană plơi, djru neh wa prăp rơmet hlâo kơ tơlơi hơdip pơ anăp anai.

Tơdơi kơ ngă yang giong, gah anăp lan sang rung, ƀing tơdăm dra buh eng ao đưm hiam biă mă, ayun suang, apăn tơngan, jak iâu abih bang mơnuih suang tom. Hăng djuai ania Bahnar “Ngă yang mơak hrơi blah dưi” jing hrơi ngui prong biă mơ̆ng ană plơi. Ayong Đinh Pơr, plơi Pông, să Čư̆ A Thai, tơring čar Gai Lai hok mơ-ak:“Amăng hrơi ngui ngor mơak hrơi blah dưi, ană plơi pơƀut pơ sang rung či mơñum ƀong, ngă yang hăng kơbao. Tha čơđai, tơdăm dra gum ngui hrŏm. Abih bang gum djru hơtuk rơyă tơnă hơbai, ngui ngor amăng hrơi anai mơ-ak biă mă”.

Ƀu kơnong jing tơlơi ngă yang đôč ôh, ngui ngor mơ-ak hrơi blah dưi ăt jing hrơi mông plơi pla hơdor glăi rơnuk đưm hing ang, ră ruai glăi tơlơi gum pơgôp mơ̆ng ơi yă đưm, ƀing tơhan khin hơtai sông kơtang amăng plơi. Yua hnun mơn, ƀing hlăk ai hơdor pioh, hơmâo pran jua pơ-ư pơ-ang, thâo hluh pơgang gru grua djuai ania. Ơi Đinh Chích, dŏ pơ plơi Pông, să Čư̆ A Thai, tơring čar Gia Lai hok mơ-ak lăi:“Lơ̆m ƀing tơhan glăi mơ̆ng blah ayăt. Ană plơi čơkă, pơphun ngui ngor čơkă gơñu glăi pơ sang rung. Ngă yang kơbao, kiăng gơñu hiam drơi jăn, hơdip mơ-ak na nao. Anai jing tơlơi mơ̆ ană plơi gơmơi pơtă pơtăn kơ ană tơčô kiăng djă pioh gru grua hiam kơ rơnuk tơdơi anai thâo”.

Rơnuk anai, lơ̆m tơlơi hơdip pơplih tui, lŏn ia rơngai baih, tơlơi Ngă yang mơ-ak hrơi blah dưi ăt hơmâo ngă na nao mơn, kah hăng ha bơnah gru grua hiam mơ̆ng plơi pla. Ƀu bơdjơ̆ nao bruă blah wang ôh, tơlơi ngui anai jing tơlơi ngă yang pơpŭ bơni, mơak plơi pla rơnuk rơnua, ƀudah čơkă bơyan hơmâo ƀong hơmâo huă. Amăng jua čing đik đak ok or, tha plơi A Yó, plơi Piơm, să Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo: "Ngă yang mơak hrơi blah dưi jing tơlơi ngui ngor hiam mơ̆ng djuai ania Bahnar gơmơi. Tơlơi ngă yang anai čang rơmang ană tơčô thâo hluh gru grua đưm hăng djă pioh gru hiam, neh met wa amăng plơi thâo gum pơgôp, hiam drơi jăn pran jua, bơwih ƀong đĭ kyar...”

Ngă yang mơak hrơi blah dưi mơ̆ng djuai ania Bahnar ƀu kơnong jing bruă gru grua - ngă yang đôč ôh, ăt jing pran jua pơtruh brơi rơnuk đưm - rơnuk anai - rơnuk tơdơi. Anun jing anih pơpŭ kơ tơhan sông kơtang, anih pơlir hơbit mơnuih mơnam, ăt jing pơsit brơi tơlơi hơdip kjăp kơtang mơ̆ng gru grua djuai ania Bahnar ƀơi kual lŏn Dap Kơdư anai./.