Hrơi anai, po\k pơhai tal jơnum lok 8, Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang tal 13. Prăp lui tal jơnum lok 8, Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang tal 13, h’dôm hrơi rơgao, [ơi h’dôm tring ]ar kual }ư\ Siăng, h’dôm gru\p khoa pơ ala m’nuih [ôn sang pơ phun bư\p laih m’nuih [ôn sang. Lu tơlơi gum pơhiăp s^t n^k mơng pran joa m’nuih [ôn sang kual }ư\ Siăng mơ^t truh kơ tal jơnum anai mơng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta tal 13:

            {ơi tring ]ar Lâm Đồng, Gru\p Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta tal 13 gah tring ]ar Lâm Đồng bư\p laih m’nuih [ôn sang plơi prong Bảo Lộc, tring glông Di Linh, Dă Hoai… Tơdơi kơ hmư\ jơlan h’dră bôh yôm tal jơnum lok 8 mơng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta tal 13, laih anun lăi pơthâo tơlơi bơvih [o\ng – m’nuih m’nam mơng đơ đam lon ia hăng tring ]ar Lâm Đồng amăng 9 blan ako# thun 2014, m’nuih [ôn sang hmâo lu tơlơi gum pơhiăp rơkâo đ^ h’dôm tơlơi bơdjơ\ nao bôh n^k đ^ kyar bơvih [o\ng – m’nuih m’nam hăng tơlơi h’d^p m’da mơng m’nuih [ôn sang [ơi anai. Amăng anun, h’dôm tơlơi dưi gleng nao, kah hăng: pơkra jơlan nao rai [ơi plơi pla do# kaih; m’nuih [ôn sang bư\p tơnap hăng bruă pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă gah hră pơgang ia jrao; bruă pơsir tơlơi jao lon, jao dlai kơ anom bơvih [o\ng kiăng pla kyâu samơ\ pung kơ pla kơ phê, lom anun m’nuih [ôn sang do# k’[ah lon ngă đang hmua; khom ngă tui klă h’dră pơkă, h’dră bruă pioh kơ m’nuih djru ngă h’kru\ đưm hăng [ing djơ\ jrao dioxin…

            {ơi tring ]ar Dak Lak, amăng h’dôm mông bư\p m’nuih [ôn sang, hăng bôh n^k `u mơng tring ]ar, tring ]ar Dak Lak lăi le\, Phiăn lon m’nai thun 2013 pơkă h’dôm rơ-wang bruă tuh pơ plai khom bơjoă noa mă yoa lon samơ\ hăng h’dôm rơ-wang bruă [ơi kual asue\k kual ataih le\ tơlơi pơkă anai tơnap ngă tui biă, Kơnuk kơna khom ta` hmâo tơlơi pơkă rơđah h’dôm m’ta tơlơi [u kiăng  bơjoa\ noa.

            Amăng bruă lon m’nai, ră anai lu sang ano# [u hmâo prăk kiăng mă hră pơs^t dưi mă yoa lon. Mrô prăk ]ih do\ng hnưh đ^ truh rơbeh kơ 560 klai prăk hăng amra yap k’mlai tơdah hnưh do\ng rơgao hrơi pơkă. Tring ]ar Dak Lak lăi le\ tơlơi pơkă yap k’mlai anai le\ [u dưi ngă tui ôh, rơkâo Kơnuk kơna lui h^, kơnong kơ yap noa lon lom m’nuih [ôn sang no#p prăk mă hră pơs^t mă yoa lon. Bruă ngă tui h’dôm rơ-wang bruă [ơi lon pla kyâu mơng tring ]ar ăt glăk bư\p tơlơi tơnap mơn yoa kơ tơlơi ]râo ba mrô 1685 mơng Khoa deh ]ar, bơ\ tơlơi k’tưn g^t gai ngă tui h’dôm bruă pơgang dlai klô, pơgăn tơlơi phă dlai klô. Ơi Bùi Thanh Lam, Khoa Gơnong bruă wai lăng kông ngăn dlai klô hăng rơhuông adai lon m’nai tring ]ar Dak Lak lăi đ^ tơlơi gum pơhiăp: “Tơlơi ]râo ba mơng Kơnuk kơna hăng lon pla kyâu hă pơdơi abih bang h’dôm ano# bơdjơ\ nao, yap wo\t h’dră ngă kiăng djơ\ phiăn, yap wo\t pơplih bôh than mă yoa. Yoa anun yơh h’dôm rơ-wang bruă ră anai tring ]ar glăk iâu pơthưr tuh pơ plai samơ\ tui hăng tơlơi ]râo ba mrô 1685 mơng Khoa deh ]ar le\ [u dưi pơ phun ôh. Ră anai Phiăn lon m’nai thun 2013 mă yoa laih, h’dôm Tơlơi pơtrun pơkă mơng Kơnuk kơna mă yoa kiăng ngă tui Phiăn laih, tui anun rơkâo Khoa deh ]ar pel e\p glăi Tơlơi ]râo ba 1685 anai kiăng hmâo tơlơi pơtlaih kơ h’dôm anih anom, amăng anun hmâo tring ]ar Dak Lak mơ\, biă `u h’dôm anih anom hmâo lu lon pla kyâu kah hăng tring ]ar Dak Lak”.

            Khă ring bruă Drai apui lơtr^k Đồng Nai 3 [ơi kơplah 2 bôh tring ]ar Lâm Đồng hăng Dak Nông hmâo pơke\ apui lơtr^k laih rơbeh kơ 4 thun rơgao, samơ\ bruă pơ ala glăi kơ h’dôm bôh sang ano# m’nuih [ôn sang kual hlung ia [ơi să Đinh Trang Thượng, tring glông Di Linh, tring ]ar Lâm Đồng ăt akă dưi pơs^t đu\t mơn. M’nuih [ôn sang K Brền, [ơi thôn 4, să Đinh Trang Thượng, lu đang sang, đang hmua m’nuih [ôn sang ia l^p  akă dưi pơ ala glăi, anun tơlơi h’d^p m’da tơnap tap. Neh wa lu wo\t laih [om đ^ hăng go\ng gai h’dôm gưl, samơ\ [u ba glăi bôh tơhnal ôh. M’nuih [ôn sang K’ Brền rơkâo đ^ hăng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang khom hmâo bruă mă k’jăp kiăng pơsir, pơgang bôh tu\ yoa lăp djơ\ mơng m’nuih [ôn sang: “Rơkâo Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang ngă hiưm h’pă ta` pơ phun pel e\p, lăng glăi ta` hloh ta#u hloh kiăng m’nuih [ôn sang dưi gơnang. Tơdah Kơnuk kơna pơ ala glăi hăng prăk le\ neh wa prai abih prăk mơ\ lon ngă đang hmua [u hmâo, lon ngă đang hmua [u hmâo thơ neh wa h’dai nao phă dlai dơng hăng ngă soh phiăn pơgang dlai klô dơng. }ang rơmang Kơnuk kơna ta` pơsir kiăng neh wa hmâo lon h’đong ngă đang hmua, tơtlaih hyu mă bruă ara\ng apăh kah hăng amăng h’dôm hrơi blan rơgao”.

            Amăng bruă pơtô juăt, lu m’nuih [ôn sang lăi le\, tơlơi ]ơđai sang hră, [ing hrăm đại học, cao đẳng tơdơi kơ tơbiă mơng sang hră [u hmâo bruă mă ngă rơngiă đo#] prăk pran hăng m’nuih mă bruă kơ m’nuih m’nam. Ră anai, h’dôm bôh sang hră wai lăng pơtô ]ơđai ane\t, sang hră pơtô mơng anih 1-5 [ơi kual }ư\ Siăng abih bang akă djơ\ hăng hơnong kiăng mă yoa pioh kơ ]ơđai ôh, lom anun prăk apăh hrăm [ơi h’dôm bôh sang hră m’nuih [ôn sang le\ lu biă. Lu tơlơi gum pơhiăp mơng m’nuih [ôn sang ăt do# sư\ rơbư\ mơn hăng tơlơi pơplih h’drôm hră hrăm mơng {irô ding jum wai lăng bruă pơtô juăt. Ơi Trần Thư Tuyên [ơi să Ea Riêng, tring glông M’drak, tring ]ar Dak Lak lăi: “{ing gơmơi ăt hmư\ laih mơn {irô ding jum pơtô juăt prăp lui pơplih h’drôm hră hrăm phrâo, samơ\ kâo [uh [ing ]ơđai moai amăng kual să [ing gơmơi tơnap tap biă. [ing ]ơđai juăt hăng h’drôm hră hrăm h’đăp laih, ră anai pơplih dơng ngă tơnap kơ [ing ]ơđai biă, bơdjơ\ nao bôh thâo mơng [ing ]ơđai. Dua le\ pơplih h’drôm hră khom hmâo prăk, sa dua h’drôm hră [u djơ\ [ia\ prăk ôh, juăt `u hrim thun, yak mu\t thun hrăm phrâo le\ am^ ama ]ơđai khom bơvih boang sa dua m’ta mrô prăk dleh tơnap biă kơ ană bă hrăm hră. Tơdah pơplih h’drôm hră thơ kơnuk kơna khom gum djru hăng kual asuek, kual ataih hăng h’dôm [ing ]ơđai tơnap tap”.

            Hrom hăng anun, m’nuih [ôn sang rơkâo Kơnuk kơna pơtru\t ta` rơnoh bruă pơplih phrâo anom bơvih [o\ng Kơnuk kơna, bia\ `u hăng h’dôm sang bruă kơ phê [ơi tring ]ar Dak Lak lăi ha jan, kual }ư\ Siăng lăi hrom. Bơ\ tơlơi lăi pơthâo hăng ngă tui tơlơi phiăn, m’nuih [ôn sang Nguyễn Văn Mai [ơi phường Tân Thành, [ôn prong Buôn Ma Thuột, tring ]ar Dak Lak lăi đ^ tơlơi gum pơhiăp: “Phiăh phiăn mơng Kơnuk kơna djo\p m’nuih dưm k’nar Việt Nam Khoa Khoa g^t gai wai lăng pơ ala m’nuih [ôn sang deh ]ar ta ơi Nguyễn Sinh Hùng po\k pơhai ngă hiưm h’pă m’nuih [ôn sang dưi hrăm tui k’jăp kiăng ngă tui Phiăh phiăn samơ\ kâo [uh bruă ngă tui [u pơhlôm k’jăp ôh. Phiăn mă yoa lu rơgao đơi samơ\ bruă ngă tui, lăi pơthâo akă tơpă ôh anun hmâo tơlơi [om kiơng yoa kơ m’nuih [ôn sang [u thâo hluh phiăn ba truh bruă ngă soh h^. Tơlơi gum pơhiăp mơng kâo pơ ala kơ m’nuih [ôn sang le\ Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang mơng m’nuih [ôn sang, yoa kơ m’nuih [ôn sang, yoa m’nuih [ôn sang le\ ngă hiưm h’pă s^t ba tơbiă phiăn laih, khom ngă tui tơpă”.

            M’nuih [ôn sang kual }ư\ Siăng ba tơbiă lu tơlơi ]ang rơmang kơ tal jơnum lok 8 mơng Khoa pơ ala m’nuih [ôn sang tal 13, h’dôm tơlơi gleng nao lu mơng lon ia amra dưi pel e\p to\ng ten./.

            }ih pơblang hăng pôr : Siu H’Prăk