VOV4.Jarai - Thu\n 2014, bia\ ma\ thu\n mă bruă  hok hor kơ khul khua g^t gai wai lăng  pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta. Anai le\ thu\n [ing ta ngă tui bruă nga\ hlăk anai ]ar kmar, ha\ng [ơi kual hơmâo lu tơlơi truh tơnăp tăp. Dui lăi tui anai, hlâo kơ tơlơi rơkâo s^t nik kơ lo\n ia ta, [ơi tơlơi jơnum khul khua g^t gai  wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang ta, tơlơi pơhiăp đ^, tơlơi ]ang rơmang mơng mơnuih [ôn sang ta, gah tơlơi do\ bơngơ\t bơnga`, gah jơlan hdră pro\ng ama\ng bruă man pơdơng, pơđ^ kyar, wai lăng lo\n ia...Dưi hơmâo mơng khul khua g^t gai  wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang ta pioh lu mông tơlơi pơmin, thâo rơgơi, ]rông lô dơlăm hloh, brơi rai jơlan hdră nga ưtui khu\t khăt hloh, hro\m tơđar. Hơdôm jơlan hdră mơng khul khua g^t gai  wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang ta, hơmâo hơgum gôp yôm pơ phăn brơi kơ lo\n ia, ngă tui djơ\ tơlơi ]ang rơmang mơng mơnuih [ôn sang ta, laih anu\n khul khua g^t gai  wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang ta, hơgum gôp, ako\ pơdơng tơlơi đăo gơnang, laih anu\n tơlơi gir kơtưn mơng ping gah, abih ba\ng mơnuih [ôn sang, laih anu\n abih băng khul tơhan ta, ama\ng bruă pơblih phrâo lon ia, wai lăng kơjăp lon ia pơđ^ kyar.

            Ako\ pơjing mơng lơ 20/10 – lơ 28/11, tơdơi kơ sa blan ma\ bruă dik dăk, gơgro\ng ba pô, tơlơi jơnum lok 8, khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta tal XIII gio\ng ha\ng ba glăi tu\ yua hiam klă, hơmâo pơhư] lu mơnuih [ôn sang tar [ar dêh [ar ta tui la\ng hmư\. Tơlơi jơnum anai pioh glăi lu tơlơi kiăng hơdơr, laih anu\n tơlơi ]ang rơmang mơng mơnuih ]ôn sang dêh ]ar ta, ama\ng hơdôm tơlơi pơs^t jơlan hdră pro\ng, samơ\ ba\ ha\ng tơlơi s^t, `u pơdjơ\ truh pơ\ abih ba\ng mơnuih [ôn sang ta.

            Ngă rơđah [ơi mông jơnum khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, hơdôpm tơlơi pơhing mơng lu gah bơnah, djơ\ kho\p, hơmâo lu tơlơi “ Bơnga]”, [ơi abih ba\ng bruă ma\ dưi hơmâo mơnuih [ôn sang ta dsja\ pioh, pơdah rai pran jua do\ng yua mơng mơnuih [ôn sang ta, laih anu\n bôh tơhơnal g^t gai khu\t khăt mơng kơnuk kơna ta, ama\ng bruă ngă tui hơdôm tơlơi pơtru\n mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta.

            Ama\ng rơnuk anai: “ Tơlơi bơvih [o\ng huă ]ar kmar ako\ pơdơng glăi sui hloh tui ha\ng tơlơi lăi lui hlâo”, [ơi ano\ `u lu anih tơlơi răm [a\m ăt do\ lup la] kơtang, [ing ta hmâo nga\ tui gio\ng laih anu\n rơgao 13/14 tơlơi pơka\ brơi mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, ama\ng thu\n anai, bia\ ma\ `u tơlơi pơđ^ kyar GDP gir đ^ truh 5,8%, mrô pơka\ tơlơi blơi yua gơnam tam đ% rơbeh 2%, [ia\ hloh tơlơi pơkă ama\ng rơnuk thu\n laih rơgao. Hdôm mrô klă bia\ ma\, hro\m ha\ng bruă tuh pơ alin [ơ [rư\ rơhaih rơhuông laih, bruă kơđi ]ar lo\n ia, mơnuih mơnam hơđo\ng kơja\p, lon ia ta wai lăng kơja\p, hơmâo pơdah rai pran jua đăo gơnang, ama\ng tơlơi pơmin, bruă ma\ kơ mơnuih [ôn sang dêh ]ar Việt Nam ta. Wơt dah [u [ia\ ôh tơlơi do\ pơmin, hdôm tơlơi do\ glăi, tơlơi tơdu rơmon ama\ng pơđ^ kyar bơvih [o\ng huă mơnuih mơnam ta.

            Năng ai aka hơmâo ôh hdôm hrơi blan hlâo, laih anu\n ama\ng tal tơlơi jơnum, hơmâo lu khul mơnuih kơhnâu kơhnăk gah tơlơi bơvih [o\ng huă. Laih anu\n lu mơnuih [ôn sang ta ăt do\ pơmin kah ha\ng tơlơi jơnum tal anai, kơ tơlơi đo\m hơnưh do\ lu bia\ ma\. Samơ\ [ơi mông jơnum lăi rơđah, [ơi mông jơnum mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, ăt đ^ lăi pơthâo bia\ ma\ 6 mta jơlan hdră mơng kơnuk kơna ta, kiăng pơtru\n h^ tơlơi đom hơnưh kơnuk kna ta hua\i lu, rơnuk rơnua, ama\ng hdôm thu\n to\ tui, pơsir h^ tơlơi đo\m hơnưh sat do\ lăi 3%, ama\ng rơnu] thu\n pơ\ ana\p anai, kah ha\ng tơlơi [ua\n rơđah rơđong, pơtru\n kơtang tơlơi gơgro\ng ma\ pô , hơmâo pơsir h^ tơlơi bơngơt bơnga` mơnga bih băng mơnuih [ôn sang tar [ar dêh ]ar ta.

            {u djơ\ kơno\ng tơlơi hiam klă hdôm mrô tơlơi bơvih [o\ng hua\ đô] ôh, mơnuih [ôn sang tar [ar dêh ]ar ta ăt tui  hmư\ ha\ng lăng tơlơi ple\ hră đăo gơnang tal 2 kơ mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta. Lu mơnuih lăi anai le\ tal ]ơ\m puăng dua mta bruă, mơng mơnuih [ôn sang ta, găn gao mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, pơdah rai tơlơi dưi mơng mơnuih [ôn sang, ama\ng bruă tui lăng su\ glông hloh, laih anu\n tơlơi ngă tui dưi hloh mơng kơnuk kơna. Bôh tơhnal ple\ hră đăo gơnang ngă tui rơđah rơđong, hmâo tơlơi gleng nao mơng pran jua mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, ]ơm puăng lu, djơh ha\ng hơdôm khua mua g^t gai, ba glăi tu\ yua s^t nik, tơlơi tu\ ư hro\m. Anai le\ kiăng kơ abih ba\ng mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, pơkă lăng tơlơi mă bruă thâo rơgơi mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, laih anu\n ]ang rơmang hrơi blan pơ\ ana\p anai, rim ]ô khua mua, rim [irô, amra nga\ tui bruă ma\ hiam hloh dơng kơ pô.

            Kiăng lăi, tơlơi jơnum ]rông lô mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, hơmâo pơdah rai rơđah rơđong bia\ ma\, nga\ tui rơđah laih anu\n hơmao hloh tơlơi kiăng mơng mơnuih [ôn sang ta. {ơi mông jơnum tal anai, hdôm tơlơi do\ pơm^n, tơlơi kiăng mơng mơnuih [ôn sang ta, hơmâo gleng nao [ơi bul plao ia rơs^ dêh ]ar ta, ama\ng hdôm hrơi laih rơgao, hơmâo pơdah rai hdôm rơtuh tơlơi hgum pơhiăp mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta. Hdôm tơlơi hgum pơhiăp, [u djơ\ hơja\n do\ng yua jơlan hdră ha\ng dêh ]ar ta] rơngiao djơ\ bia\ ma\ mơng ping gah, kơnuk kna ta, jing djru brơi hdôm jơlan hdră, pơdah rai tơlơi ]ang rơmang, tơlơi gir run khu% khăt, laih anu\n pran jua hgum gôp mơng mơnuih [ôn sang ta ama\ng bruă pơgăng wai lăng kual ia rơs^, bul, plao ia rơs^ ta. Tui ha\ng jơlan hdră “ Ngă hro\m trah, kdơng glăi rah” pơdah rai pran jua tơdu rơun, samơ\ khu\t khăt mơng dêh ]ar Việt Nam. Tơdang pơsir bruă ia rơs^ Ngo\, dưi hơmâo ]ar kmar do\ng yua, laih anu\n lăi pơyôm.

            Hdôm tal ia rơs^ pah pu\ng ktang kt^t, [ơi ia rơs^ Ngo\ ta, amra hơmâo lu tơlơi tơnăp tăp [u hơmao thâo hlâo ôh, samơ\ pran jua mơnuih [ôn sang ta đăo nao tơlơi djơ\ s^t, jơlsn hdsre ta] rơngiao thâo rơgơi mơng ping gah ta, laih anu\n tơlơi ]ang rơmang s^t nik wai lăng kơja\p tơlơi rơnuk rơnua, hơđo\ng kơjăp, pơđ^ kyar hro\m hb^t.

            Hasa kiăng hơdơr na nao [u thâo wở. Anai le\ tơlơi jơnum tal blung a mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, [ơi [irô pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta pởhâo man pơdơng phrâo, hmâo 2 boh anih jơnum pro\ng, dja\ ana\n Diên Hồng ha\ng tân Trào. Dua boh ana\n anai djă ana\n đưm kơ djuai ania ta, kiăng pơtă pơtăn brơi khul khua pơ\ ala brơi mơnuih [on sang gir run hloh dơng, hơmâo pran jua ktang hloh dơng. Anai le\ tơlơi pơ ư pơ ang, samơ\ ha\ng tơlơi gơgro\ng ba tơtra\o mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, hơmâo tơlơi jao brơi mơng mơnuih [ôn sang ta, jao brơi ]rông lô, pơs^t hdôm tơlơi hơd^p mda  mơnuih [ôn sang ta.

            Mơnuih [ôn sang tar [ar dêh [ar ta, amra ăt do\ tui lăng hmư\ đô], hdôm bruă ma\ mơng mơng khul khua g^t gai wai lăng pơ\ ala brơi mơnuih [ôn sang dêh ]ar ta, hơmâo tơlơi đăo gơnang s^t, ama\ng tơlơi pơđ^ kyar lo\n ia ta tui ha\ng jơlan hdră  ma\ bruă ha\ng măy mok, pơblih phrâo lon ia ta. Tơlơi hrăm găn gaoi thâo thăi mơng đưm truh ră anai. Abih ba\ng jơlan hdră  tơlơi kiăng mơng mơnuih [ôn sang ta, bơvih tơlơi tu\ yua kơ mơnuih [ôn sang ta, dưi hơmâo mơnuih [ôn sang hmư\ tui, wơt dah hiưm pă tu\ mơn, wơt dah tơlơi tơnăp tăp, tơlơi lông lăng, truh [ơi hơpă leng nga\ tui gio\ng soh./.

                                                                        Rơluch Xuân : Pô ]ih hăng Pôr