VOV4.Jarai - {ơi să Ea Ô, tơring glông Ea Kar, tơring ]ar Daklak hmâo sa hơdră wai lăng tơlơi rơnuk rơnoa – hơđong klă biă: anun le\ “Jua teng rơnuk rơnoa”. Jua teng jing laih tơlơi pơkôl, phiăn hơd^p mơda ta#o yâu, pơtă djop mơnuih kơ tơlơi djă pioh rơnuk rơnoa hơđong plơi pla.

            Kah hăng tơđar, lom 10 mông mơmot jua teng lăi pơthâo hơđong glăi tơtar đ^ mơng lan sang ayong Nguyễn Văn Đại, thôn 14, să Ea Ô, tơring glông Ea Kar laih anun tơtar hyu ataih tơbiă truh tơl hơdôm sang jum dar. Hmư\ jua teng, sang hlơi glăk po\k tivi prong jua thơ tơdu trun, sang s^ mlia hơpă glăk do# tum pơ[u\t lu mơnuih mơ`um tơpai ngă nga` rơba` thơ ăt khom pơdơi mă pô mơn. Tui tơlơi pơkôl mơng să “Jua teng rơnuk rơnoa” kiăng pơtă hrim ]ô mơnuih, hrim sang ano# pơđ^ tui tơlơi pơmin wai lăng rơnuk rơnoa – hơđong plơi pla hăng hơd^p hmâo tơlơi gơgrong hăng ană plơi. Ayong Nguyễn Văn Đại lăi pơthâo: “Kâo gum hrom hơdră jua teng anai sui laih. 7 mông mơmot le\ jua teng pơsur bruă hrăm hră, 10 mông mlăm le\ jua teng lăi pơthâo mông pơdơi hơđong, 5 mông mơguah jua teng râu pơdưh hăng hmâo jua teng lăi pơthâo tơlơi kiăng je\\]. Hơdră jua teng rơnuk rơnoa m[s do\ng yua biă. Lom sa bôh thôn dưm sa bôh teng [ơi kual krah plơi. Taih teng ataih 2 km ăt hmư\ mơn. Hlâo dih tơlơi rơnuk rơnoa hơđong [u pơhlôm ôh mơng 7 mông truh kơ 9 mông m[s juăt adôh karaoke ană amon hrăm hră [u hơđong ôh, ră anai hmâo jua teng gơ`u thâo [ia\ truh mông anun [u hmâo adôh hơge\t dong tah pioh ană amon hrăm hră, năng ai `u mơng 10-11 mông hlăk ai dơnong kơ tum pơ[u\t [ơi hơdôm jơlan ]ơlah 3 ]ơlah 4 do# ngui dong mơng hrơi hmâo hơdră jua teng 10 mông taih teng hlăk ai thâo le\ glăi yơh, ngă plai [ia\ nga` rơba`.”

            Să Ea Ô jing anih anom kual krah să gah Dơnung tơring glông Ea Kar, giăm hăng tơring glông Krông Pa], jơlan nao rai geh gal, bruă s^ mdrô mơnong [ong mơ`um, ngui ngor pơdơi pơdă đ^ kyar. Hrom hăng anun, tơlơi rơnuk rơnoa – hơđong [ơi anai ăt ngă dleh tơnap tui mơn. Tơlơi kle\ do\p, plư ple\\], pơtaih nao rai, ngă rung răng amăng [ôn lan na nao.  Thun 2011 să Ea Ô să sa amăng hơdôm anih anom phun dleh tơnap kơ tơlơi rơnuk rơnoa - hơđong plơi pla [ơi tơring ]ar Daklak. {ơi anăp tơlơi anun, Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam dêh ]ar să gum hrom hăng Kông ang pơ phun jơnum m[s, rơkâo Ping gah să pioh pơdo\ng hơdră “Jua teng rơnuk rơnoa”.

Tơdơi kơ 5 thun po\k pơhai, tơlơi hơđong – rơnuk rơnoa hmâo lu tơlơi pơplih klă. Tơdah kah hăng thun 2012 đơ đam să hmâo 31 mơta tơlơi ngă soh phiăn le\ thun hlâo hro\ trun laih rơbêh kơ ha mơkrah, [u ba truh tơlơi truh prong hăng biă `u kơđi tơlơi dleh tơnap. Ơi Bùi Trọng Lực, Khoa Kông ang să Ea Ô, tơring glông Ea Kar brơi thâo: “Tơdơi kơ hmâo tơlơi pơkă kơ mông pơdơi pơdă mơng m[s amăng mlăm mơmot le\ hơdôm sang ano# ăt thâo mơn tơlơi pơkă tơdơi kơ 10 mông mlăm hơdôm bruă nao rai hơdư\ h^. Dua le\, lom hmâo jua teng tơlơi pơmin m[s amăng bruă kơđiăng pơhlôm hlâo hu^ hmâo mơnuih kle\ do\p hmâo laih hơdôm tơlơi pơplih klă, mơng anun hơdư\ [ia\ [ing hyu kle\ do\p. 3 le\, bơdjơ\ nao tơlơi hơđong mơnuih mơnam kah hăng [ing hlăk ai hyu ngui truh krah mlăm, mơ`um tơpai, hyu pơsuh phă ngă rung răng amăng sang ano# plơi pla ăt plai [ia\ mơn. Biă `u le\ hơdôm sang ano# hmâo tơlơi pơdo# rơkơi bơnai sit truh 10 mông mlăm lom hmâo jua teng le\ ara\ng pơdơi pe\ gông tông bro# mơtam, hlăk ai pha drơi pha glăi pơ\ sang pô, mơng anun dưi ngă hơđong plơi pla huăi hmâo lu kơđi tơlơi ba truh.”

            Truh ră anai, [u djơ\ kơnong kơ hơdôm plơi pla mơng să Ea Ô ôh ngă tui hơdră “Jua teng rơnuk rơnoa”, hơdră anai do# dưi hmâo ara\ng pơhư prong pơ\ hơdôm bôh să pơkon amăng tơring glông Ea Kar. “Jua teng rơnuk rơnoa” djru yôm phăn biă amăng bruă “Abih bang m[s pơgang rơnuk rơnoa Lon ia”. Ơi Nguyễn Đức Ba, Kơ-iăng Khoa Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam tơring glông Ea Kar brơi thâo, truh kih prong hloh mơng hơdră anai le\ tơlơi thâo mă pô, bruă gơgrong mơng hrim ]ô mơnuih dưi pơđ^ tui: “Tơdơi kơ hơdră jua teng anai dưi pơdo\ng hăng mă yua [ơi să Ea Ô jing să ngă gru hlâo amăng bruă pơgang rơnuk rơnoa lon ia, hmâo laih lu kual m[s do# juăt h^ amăng bruă ngă tui hơdră jua teng hăng amăng bruă ngă tui truh ră anai lu kual m[s do# hlâo dih le\ anih anom juăt [u hơđong kle\ do\p ră anai jing laih tơlơi pơhlôm [u hmâo mơnuih kle\ do\p, dưi pơgăn laih tơlơi kle\ do\p hăng sa mơta tơlơi dong le\ pran jua plơi pla ăt dưi ngă tui mơn kah hăng gum djru nao rai tơdroă amăng bruă ngă tui abih bang m[s gum hrom pơgang lon ia hăng pel e\p [uh bôh tơhnal mơng hơdră anun le\ ră anai Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam tơring glông gum hrom hăng kông ang po\k pơhai pơhư prong hyu lu anih anom amăng tơring glông kah hăng să Ea Pal, }ư\ Ni… dưi pơhư prong hơdră anai hăng mă yua ba glăi bôh tơhnal.”

            Rơnu] blan 8 anai, să Ea Ô, tơring glông Ea Kar amra dưi hmâo Jơnum min m[s tơring ]ar Daklak tu\ yap “Să djơ\ hăng pơkă plơi pla phrâo”. Bôh tơhnal anai hmâo tơlơi gum hơgo#p klă mơng hơdră “Jua teng rơnuk rơnoa” kiăng ngă giong 19 tơhnal pơkă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi să.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr