VOV4.Jarai - Rơwang hrơi tơjuh rơgao, [ơi Ninh Bình, Khoa dêh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc nao c\uă lăng hơbô| bruă pơkra gơnam ba s^ pơ dêh ]ar tac\ rơngiao mơng Kông ti pơc\ruh prăk pơkra gơnam s^ pơ dêh ]ar tac\ rơngiao Đồng Giao, hmư\ mông ngă lơphet ba s^ a`ăm pơtăm boh troh blung a pơ dêh ]ar Japan mơng Kông ti.

Pơsit yôm bruă Kông ti ta` pơwơ\t glăi ba s^ gơnam tơdơi hrơi pơdơi Tê|t, Khoa dêh ]ar ta rơkâo đ^ hơdôm anom bruă amăng dêh ]ar ta pơphun mă bruă mơtăm, pơhlôm bruă s^ mdrô hơđong tui hơđăo, pơsir bruă mă, pơđ^ prăk pơhrui, djru ngă bruă amăng quí 1 hăng abih thun 2019 mơng lo\n ia ta.

Khoa dêh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc nao c\uă sang măi pơkra a`ăm boh troh ba s^ pơ dêh ]ar tac\ rơngiao mơng Kông ti pơc\ruh prăk pơkra gơnam [ong Đồng Giao.

Djo\p mơta djuai a`ăm pơtăm jek amăng [uăt hăng a`ăm boh troh săt mơng Kông ti [u kơnong s^ amăng lo\n ia ta đôc\ ôh mơ\ ba s^ pơ dêh ]ar tac\ rơngiao hăng giăm 40 boh dêh ]ar, amăng anun hơmâo ba s^ nao pơ dêh ]ar Mi, kual Mi kô|, Japan.

Khoa dêh ]ar ta ăt nao c\uă kual pla a`ăm pơtăm mơng Kông ti, c\uă jơmư, tơ`a bla, pơ alum pran jua [ing do\ mă bruă pơ hmua. Hăng đơ đam lo\n ngă hmua rơbêh 4.500 ektar, Kông ti pla lu djuai a`ăm boh troh kah hăng c\ik, boh kam, kuit, boh pơneh, vải nhãn, boh rơmah, hăng, lạc tiên…

Pơhiăp hăng [ing khoa, mơnuih mă bruă mơng kông ti, Khoa dêh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc pơsit, Kông ti pơplih tu\ yua mơng hơbô| bruă kual ngă hmua jing Kông ti pơc\ruh ngăn, pơhrui lu mơnuih pơc\ruh hro\m c\i đ^ kyar.

Hro\m hăng anun le\, mă yua boh thâo phrâo mơng bruă pla truh pơkra gơnam. Ngă klă bruă ngă hro\m hăng hơdôm boh sang ano\ bơwih [ong, pơke\ hro\m hăng hơdôm boh tơring ]ar, plơi prong amăng dêh ]ar ta c\i pơđ^ kyar gơnam jing tơlơi gal prong mơng bruă ngă hmua dêh ]ar ta, amăng anun hơmâo kual C|ư\ Siăng.

Khoa dêh ]ar ta pơsit yôm Kông ti amra ako\ pơdong sa boh sang măi pơkra gơnam prong [ơi Gialai.

Rơngiao kơ anun dong, Kông ti pơ[ut lo\n tui hơbô| bruă phrâo tu\ yua, mơnuih ngă hmua hơmâo dưi wai lăng, mă yua lo\n djơ\ lăp [ơi lu plơi pla.

{ơi mông pơhiăp tom, Khoa dêh ]ar ta lăi gơ`ăm nao tơlơi gơgrong bruă yôm mơng bruă ngă hmua Việt Nam hăng bruă bơwih [ong, mơnuih mơnam dêh ]ar ta.

Khoa dêh ]ar ta lăi, hro\m hăng bơwih [ong huă hăng boh thâo măi mok, bruă ngă hmua dêh ]ar ta amra ngă anih kjă yôm pơtrut đ^ kyar, kiăng Việt Nam ngă giong dua mơta bruă: jing dêh ]ar bơwih [ong hơmâo prăk pơhrui glăi lu hlâo thun 2035 hăng sa kơnuk kơna dưm knar, hơmâo gru grua boh thâo phara, hơđong kjăp anih anom do\ amăng plơi pla ala [on.

Khoa dêh ]ar ta lăi pơtong, Kơnuk kơna pơsit bruă ngă hmua, mơnuih ngă hmua hăng plơi pla jing bruă prong, bơdjơ\ nao prong biă hăng tơlơi hơđong kjăp kơđi ]ar, bơwih [ong; jing atur kjă yôm biă mơng lo\n ia, bơdjơ\ nao pran jua đăo gơnam mơng mơnuih [on sang hăng tơlơi git gai mơng Ping gah.

Lăi gơ`ăm nao bruă ba s^ gơnam mơng Việt Nam khă mơng lu, samơ\ ăt s^ gơnam aka [u pơkra, gơnam pơkra hlâo aset biă, Khoa dêh ]ar ta lăi, anai le\ tơlơi tơdu samơ\ ăt jing tơlơi gêh gal c\i pơđ^ tui gơnam tam mơng Việt Nam:

‘’Yua hơget Kông Ti Đồng Giao pơkra dlăm hăng ba s^ gơnam hơđong, laih anun nua đ^, sit yua bruă pơkra gơnam. Tơlơi ta kơđiăng le\, mơng bruă ngă hmua hơdai nao pơkra le\ bruă [ing ta kho\m pơmin ju\ yap hiư\m pă kiăng pơđ^ kyar bruă ngă hmua Việt Nam.

Yua hnun, ngă hmua pla pơjing le\ tơlơi gêh gal dưi pơkơtưn mơng dêh ]ar Việt Nam. Yua anun, kiăng pơđ^ kyar ngă hmua hơđong, pơkra ming anih anom, lo\n adai kơ bruă ngă hmua Việt Nam, ia yua, gơnam ngă brô| đ^ phun pla, lo\n tơnah. Laih anun yôm hloh le\ đang hmua Việt Nam pơlir hăng bruă pơkra gơnam klă, yôm’’.

Kiăng hơmâo gơnam pơhrui glăi lu, Khoa dêh ]ar ta lăi, đang hmua Việt Nam kho\m mă yua 5 tơlơi gơ`ăm nao prong kơ boh thâo măi mok:

‘’Kâo rơkâo đ^ anom bruă ngă hmua Việt nam kho\m mă yua kơtang: sa le\ măi mok kơdah ta`, dua le\ robot kơdah mă hơjăn, rơdêh por [u hơmâo pô mơgat; klâo le\ mrô ju\ yap prong, điện toán đám mây, tal pă le\ măi intơglit 3D; tal 5 le\ internet. Kâo git gai anom bruă ngă hmua Việt Nam kho\m kiăo tui hơdră mă yua boh thâo phrâo.

Khoa dêh ]ar ta ăt lăi gơ`ăm nao, ngă hmua mă yua boh thâo [u kơnong amăng bruă ngă hmua, pơkra gơnam đôc\ ôh mơ\, ta kho\m mă yua măi mok wai lăng kiăng tu\ yua hloh.

Hok mơak yua [uh lu grup bơwih [ong mă hơjăn prong tuh pơ alin ngă hmua mă yua boh thâo phrâo. Khoa dêh ]ar ta jao kơ khoa moa, anom bruă rơkâo đ^ jơlan hơdră pơklaih tơlơi gun, [u kơnong pơhlôm brơi mơnuih blơi yua mơng Việt Nam đôc\ ôh mơ\ amra ba s^ pơ dêh ]ar tac\ rơngiao hăng lu djuai gơnam phara.

Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr