KON TUM MƠNUIH {ÔN SANG HO|K MƠAK ANĂ BĂ DƯI HRĂM TƠLƠI PƠHIĂP, BOH HRĂ DJUAI ANIA PÔ

          Dơ\ng mơ\ng thun hrăm thun 2014-2015, tring ]ar Kon Tum hlo\ng ngă tui sit nik bruă pơtô boh pơhiăp boh hră tơlơi Bahnar hăng Jarai kơ ]ơđai sang hră gưl sa, jing ]ơđai   sang hră mơnuih djuai [iă [ơi tring ]ar. Dưi hrăm boh pơhiăp, boh hră djuai ania ta pô  sa tơlơi mơak hro\m mơ\ng abih bang [ing adơi đeh ]ơđai sang hră, nai pơtô hăng  am^ ama ]ơđai sang hră.

Sa tơlơi hrăm do\ tơguan mơ\ng sui laih, 4 mông hrăm  tơlơi Jarai lơm sa wo\t hrơi tơjuh [ơi anih 5A, sang hră gưl sa Lê Văn Tám, să Sa Bình,  tring glông Sa Thầy lêng kơ hmư\ mơak soh, kơdo\k kơdor mơtam. Hrăm hro\m hơmâo rơbeh 30 ]ô ]ơđai sang hră, mut hrăm pha ra mông hrăm, samơ\ ăt hơmâo mơn mơnuih do\ sư\ rơbư\, juăt `u [uh kơ [ing ]ơđai sang hră Jarai djơh hăng anun. Hrăm, laih anun thâo pơđok, thâo ]ih boh hră djuai ania ta pô, jing sa tơlơi lăp pơ –ư pơ-ang kơ r^m ]ô ]ơđai sang hră [ơi anai. Adơi Y Phan, sang `u pơ plơi Bình Loong  brơi thâo:

            Pơ sang gơmơi, hơmâo am^ ama hăng amai [u thâo pơđok tơlơi Jarai ôh. Lơm dưi hơmâo hrăm tơlơi Jarai kâo ho\k mơak biă mă, am^ ama ăt mơak hro\m mơn. Ama kâo lăi, kâo gir hrăm yơh kiăng thâo boh hră tơlơi Jarai mơ\ng ơi yă pioh glăi.

Amăng thun hrăm blung a, pơtô hrăm tơlơi Bahnar hăng tơlơ Jarai amăng sang hră gưl sa , ano\m bruă Pơtô pơ hrăm tring ]ar Kon Tum pok pơhai ră anai [ơi klâo boh tring glông hăng [ôn prong, anun le\ tring glông Kon Braih, tring glông Sa Thầy hăng [ôn prong Kon Tum. Amăng anun, hơmâo 10 boh sang hră pơtô tơlơi Bahnar, 5 boh sang hră pơtô tơlơi Jarai hăng abih bang le\ 50 boh anih hrăm, rơbeh kơ 1000 ]ô ]ơđai hrăm. Bruă pơphun pơtô tơlơi Bahnar hăng tơlơi Jarai hơmâo tơlơi do\ng yua mơ\ng ]ơđai sang hră, khua mua sang hră , gong gai kơnuk kơna djo\p plơi pla, biă mă `u [ing am^ ama ]ơđai sang hră. Ayong A Gô, plơi Khuk Na, să Sa Bình, tring glông Sa Thầy brơi thâo, anai le\ sa tơlơi lăp mơak biă mă yua dah lu mơnuih [ôn sang Jarai [u thâo ]ih pơđok boh hră djuai ania pô ôh:

{ing gơmơi kơnong thâo pơhiăp, [u thâo pơđok boh hră djuai ania pô ôh anun yơh lu mơta kah hăng gru grua thâo thăi đưm rơngiă h^, yua kơ gơmơi [u thâo hră djă pioh. Samơ\ ră anai, hơmâo Ping gah, Kơnuk kơna ta gleng nao djru brơi djă pioh pơtô glăi boh hră, hơmâo  hrăm tơlơi Jarai anai jing sa tơlơi djă pioh hơge\t ano\ gru yom kơ gru grua djuai ania, gơmơi  ho\k mơak biă mă.

{uh rơđah biă `u [ơi hơdôm boh sang hră, tơlơi hrăm tơlơi Bahnar hăng tơlơi Jarai hlăk ba glăi tơlơi ho\k mơak kơ mơnuih pơtô hăng pô hrăm. Sang hră gưl sa Võ Thị Sáu, phường Thống Nhất, [ôn prong Kon Tum hơmâo 460 ]ô ]ơđai sang hră lêng kơ djuai ania Bahnar soh, tơlơi hrăm mơak biă mă amăng 4 mông hrăm tơlơi hrăm Bahnar lơm sa wo\t hrơi tơjuh jing yom pơphăn kơ bruă pơtô hrăm tar [ar amăng sang hră mut thun hrăm phrâo anai. Nai pơtô Nguyễn Trọng Khanh, Khua sang hră brơi thâo:

Bruă ba tơlơi Bahnar pơtô amăng sang hră jing sa tơlơi mơak kơ ]ơđai sang hră, yua dah dưi hrăm tơlơi pơhiăp am^ [ă yă pơjing kơ ta, juăt puăi r^m hrơi, samơ\ boh hră le\ [u hơmâo. Laih hrăm tơlơi Bahnar anai, [ing ]ơđai thâo pơđok, thâo ]ih mơtam. Tơlơi Bahnar amra djru kơ gơ`u hrăm thâo hloh kơ tơlơi hrăm pơko\n. {ing nai pơtô [ơi ano\ kơnong pơhiăp hăng tơlơi Yuăn [ing ]ơđai [u thâo hluh abih ôh. Dơ\ng mơ\ng tơlơi Banhar anai, kah hăng pơtô dua tơlơi mơtam gơ`u thâo hluh laih anun djă pioh kjăp hloh. Kâo [uh [ing ]ơđai hrăm hmar hloh, hơ-^n pran jua [iă.

Ngă djơ\ tui hăng ano\ kiăng mơ\ng mơnuih [ôn sang tring ]ar, hrom hăng djă  bo\ng kjăp bruă pơtô klă, hrăm hră rơgơi hăng tơlơi Bahnar laih anun Jarai dơ\ng mơ\ng anih 3  truh kơ anih 5 [ơi 15 boh sang hră gưl sa amăng thun hrăm thun 2014-2015, ano\m bruă pơtô hrăm tring ]ar Kon Tum hlăk ngă tui  hur har hloh, prăp rơmet tơlơi gêh găl pok prong tui bruă pơtô tơlơi Bahnar hăng tơlơi Jarai kơ djo\p sang hră gưl sa hơmâo lu ]ơđai sang hră djuai [iă pơ anăp anai:

Kiăng kơ pok prong, pơtô lu hloh hơdră pơtô dua mơta tơlơi pơhiăp anai, ăt kho\m ruah mă hăng pơtô ba [ing nai pơtô thâo hroaih tơlơi pơhiăp djuai [iă kiăng pơđ^ tui tơlơi thâo thăi. Mơ\ng anun, lơm pơtô hrăm amra thâo lu, hrăm  nao rai  tơdroă laih anun pok pơlar tui djo\p pô hrăm. Tơdah djo\p nai pơtô pơ anăp anai ]ang rơmang hơdră pơtô tơlơi Bahnar hăng tơlơi Jarai jai hrơi pơđ^ kyar klă tui .

Jing dua amăng 6 djuai ania [iă [ơi tring ]ar Kon Tum, djuai ania Bahnar hăng Jarai hơmâo abih bang 80 rơbâo ]ô mơnuih, do\ lu biă `u [ơi pă boh tring glông, [ôn prong, hơmâo tring glông Kon Braih, Sa Thầy, Đak Hà hăng [ôn prong Kon Tum. Bruă tring ]ar Kon Tum ba pơtô sit nik tơlơi Bahnar hăng  tơlơi Jarai kơ ]ơđai sang hră mơnuih djuai [iă, ngă djơ\ hăng tơlơi kiăng, tơlơi ]ang rơmang mơ\ng dua djuai ania anai, amăng bruă pơtô hrăm [ơi tring ]ar Kon Tum. Bruă mă anai, jing sa bruă mă lăp djơ\ biă mă, tu\ yua kơ bruă djă pioh tơlơi pơhiăp, boh hră, gru grua boh thâo mơ\ng mơnuih [ôn sang djuai [iă, laih dơ\ng pơdah rai bruă mă gleng nao mơ\ng Ping gah, Kơnuk kơna ta hăng mơnuih [ôn sang djuai [iă kuăl }ư\ siăng Dap kơdư  ./.