Hăng mrô sang ano\ [un rin truh  42%, Tu Mrong le\ tring glông hơmâo  mơnuih [un rin  lu hloh tring ]ar Kon Tum laih anun sa amăng 62 boh tring glông [un rin amăng dêh ]ar. Phun `u yom biă ngă kơ rơbeh 2000 boh sang ano\ mơnuih [ôn sang do\ [un rin, lu biă mă `u mơnuih [ôn sang djuai ania Hơdang [ơi anai ăt  wir wir do\ amăng tơlơi [un rin hin tơnap le\, yua [u hơmâo jơlan nao rai klă hiam. Mơnuih [ôn sang ]ang rơmang Kơnuk kơna pơtrut tui bruă tuh pơplai prăk kăk ]uk pơkra pơđ^ kyar jơlan glông nao rai, kiăng kơ mơnuih [ôn sang [ơi anai ta` pơklaih mơng tơlơi ư\ rơpa .

Plơi Năng Lơn 3, să Đak Sao, tring glông Tu Mrong, hơmâo 68 boh sang le\, 50 boh sang ano\ yap [un rin. Khua plơi, ơi A Ngi] lăi: Mơnuih [ôn sang ăt gir run laih kơ tơlơi bơvih [ong huă. Wo\t tơdah aka [u lu, samơ\ djo\p sang lêng kơ hơmâo đang hơbơi plum, hmua pơdai, hmua ia soh. Gong gai kơnuk kơna, khul mơnuih mơnam amăng kuăl plơi pla hơmâo lu bruă mă djru kơ ană plơi pla mă bruă kiăng ta` pơklaih mơng tơlơi ư\ rơpa samơ\ ăt tơnap đô] !

Bơ ơi A Phun, Khua wai lăng gah bruă djo\p djuai ania mơnuih mơnam plơi brơi thâo:  Mơnuih [ôn sang ngă hmua pơdai, tơdah bưng băi kơnong kơ djo\p huă đô] mơn. Ano\ pơplai kơ mơnong yua amăng sang ano\ kơnang kơ hơbơi plum samơ\ ba s^ mơdrô tơnap biă mă, yua kơ hmua ataih đơi. Bơ sang măi kuă hơbơi plum hă [liah pơ tring glông Đak Tô, arăng blơi sa kg 2000 prăk hơbơi asăt, mơnuih [ôn sang pơ să Đak Sao le\ arăng blơi mă 1000 prăk lơm sa kg. S^ abih hơbơi amăng hmua sa ar, khom hua] bruă hrơi bruă mơng 6 ]ô mơnuih kah djo\p, yua apah nao gui, nao hơdui rơdeh pơgiăng hơbơi pơ hmua, dua hrơi kah mơng truh pơ sang, ba nao pơ jơlan prong pioh s^ mơdrô.

Mơ\ng ako\ plơi, nao pơ hmua ba glăi hơbơi [lang truh pơ jơlan kiăng s^ truh 15 km ataih. Jơlan [ơi ano\ găn hnoh ia, dơlut, boh pơtâo  tơ rơkă tơ rơkưng, [ơi ano\ jơlan bưp boh tâo prong đơi, khom hơdui, đoh rơdeh, gui mă  hnun kah mơng truh pơ rơdeh pơgiăng 

Yua anih anom ]ư\ siăng, [lung hu\p, jơlan nao rai tơnap tap, tơ\i đưn, laih dơ\ng tu\ tơlơi răm [ăm yua kơ ia ling dăo kơtang ngă thun 2009,  djo\p jơlan  nao pơ hmua mơng mơnuih [ôn sang tring glông Tu Mrong truh ră anai ăt aka [u ming pơkra glăi ôh. {u hơmâo jơlan nao rai, gơna tam đang hmua mơnuih [ôn sang pơjing rai s^ mơdrô tơnap tap biă mă, mơnuih [ôn sang [u hơmâo ai hơtai pơtrut pơsur pran jua mă bruă ôh.

Kơ-iang Khua Jơnum min mơnuih [ôn sang să Đak Na, ơi A Dũng, brơi thâo: Să hơmâo 13 boh plơi pla le\, ha mơkrah laih bơyan hơjan, ia ling dăo kuang dar h^, rơdeh prong, rơdeh thut [u dưi nao truh ôh. Tăp năng tơl amăng bơyan phang baih, rơdeh thut nao truh pơ plơi Lê Văng, Đak Rê 1, Đak Rê 2, Ba Ham Long Tum…ăt tơnap laih, hiư\m dưi lăi nao kơ tơlơi rô nao rai amu`, pơdu\ pơgiăng gơnam tam đang hmua. Tơlơi anai yơh, ngă kơ  mrô sang ano\ mơnuih [ôn sang [un rin amăng sa tơl truh 49%. Tui anun, tơlơi ]ang rơmang mơng gong gai Kơnuk kơna ăt kah hăng mơnuih [ôn sang amăng să mơn, kiăng hơmâo jơlan nao rai klă hiam:

Mơnuih [ôn sang kiăng biă mă djop anom bruă  kơnuk kơna gleng nao djru tuh pơplai kơ bruă ]uk pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla, kiăng kơ djru ană plơi pla gêh găl [iă pơdu\ pơgiăng gơnam tam, s^ mơdrô gơnam tam boh troh mơng đang hmua pô. Kiăng  dưi ba nao rơdeh prong, kai hma, ru\ glăi 17 ektar đang hmua răm [ăm yua kơthel hơtal 9 hlâo adih ngă rai, mơnuih [ôn sang [u anăm ru\ hăng pran jua, tơkai tơngan ôh, khom hơmâo rơdeh kah dưi.

Thâo rơđah laih, jơlan glông nao rai yơh yom biă mă kiăng pơklaih mơng tơlơi rin [un, hrom hăng djru hlâo kơ hloh kơ tơlơi tuh pơplai, gong gai kơnuk kơna tring glông Tu Mrong r^m thun  ăt hơmâo pơtum hơdôm rơbâo hrơi bruă mơng mơnuih [ôn sang pioh nao ]oh koai, pơkra jơlan nao rai amăng să, amăng plơi pla, laih anun pơkra jơlan truh pơ anih ngă hmua. Samơ\ yua lo\n ]ư\ siăng, tơnap tap, anih anom rơhaih prong, bơyan hlim hơjan lu anun bruă mă do\ gleh glar biă mă. Do\ lu plơi pla amăng tring glông sit bơyan hơjan duiư truh nao rai ôh, bruă pok pơhai ngă tui jơlan hơdră Kơnuk kơna, kơ]ăo bruă djru ană plơi pla lui rơmon ako\n rin tơnap biă dưi ngă tui djơ\ kah hăng ano\ kiăng. Ơi A Phun, Kơ-iang anom bruă pơtô hăng pơ hrăm tring glông Tu Mrong rơkâo đ^ :

Kiăng kơ lui rơmon ako\n rin [ơi tring glông Tu Mrong jơlan glông nao rai yơh ano\ yom phun `u kơ mơnuih [ôn sang. Mơta sa le\, ngă gêh găl kơ ană bă, ]ơđai ]ơđeh nao sang hră. Mơta dua le,\ mơnuih [ôn sang nao ngă hmua tơdah hơmâo dram gơnam boh troh đang hmua amu` mơn pơdu\ pơgiăng. }ang rơmang Ping gah, Kơnuk kơna gleng nao kơ bruă  ]uk pơkra jolan glông nao rai truh pơ plơi pla, truh pơ anih ngă hmua kiăng kơ mơnuih [ôn sang amu` [iă pơđ^ kyar tơlơi bơvih [ong huă.

Hăng tơlơi gir run lu,hơdôm thun je\ giăm anai mrô mơnuih [un rin amăng tring glông Tu Mrong, tring ]ar Kon Tum hro\ ta` biă mă amăng r^m thun. Tơdah thun 2011, mrô sang ano\ [un rin truh kơ 65% le\, truh thun 2013 hro\ trun do\ 42%. Hơnong hro\ trun rơbeh 10% jing dưm dưm hăng 500 boh bơbung sang [un rin amăng r^m thun. Samơ\  [uh rơđah, tơdah [u pơsir ôh tơlơi tơnap jơlan glông nao rai hă, hơnong pơ hro\ tơlơi [un rin amăng tring glông amra rơnang glăi, yua kơ 2000 boh sang ano\ [un rin ăt do\ amăng kuăl ataih, tơnap tap, mơnuih [ôn sang kơnong kơnang kơ bruă ngă hmua pla pơjing samơ\ anih anom ba s^ mơdrô le\ ataih, jơlan nao rai tơnap tap.  Bruă phun pơtrun mơng 8 truh kơ10% mrô sang ano\  [un rin r^m thun mơ tring glông Tu Mrong pơkă hơnong kiăng ngă pơgiong sit năng ai `u sa tơlơi lông lăng prong biă mă   ./.

  }ih pơblang hăng pôr :  Nay Jek