VOV4.Jarai - Amăng rơwang hrơi tơjuh rơgao, [ơi mông jơnum lok 6, bơkơtuai kơ tơlơi pơđ^ kyar bơwih [ong – mơnuih mơnam thun 2018, lu khoa pơ ala Khoa git gai wai lăng pơ ala m[s dêh ]ar lăng [uh “Jơlan rơđah”  mơng bruă bơwih [ong lom pơsit yôm hơdôm bôh tơhnal amăng mă yua pơhrui ngăn drăp pơke\ hăng pơhlôm kơja\p hnưh do\ng hrom.

Gơnong bruă đang hmua hmâo po\t glăi glông đ^ kyar rơbêh kơ 3% rim thun, djru prong biă kơ bruă s^ gơnam kơ dêh ]ar ta] rơngiao, bruă mă hăng tơlơi hơđong mơnuih mơnam, dăp glăi bruă bơwih [ong nao djơ\ jơlan…

Hơdôm tơlơi gum pơhiăp bơkơtuai [ơi gru\p kơ kơ]a\o bruă pơđ^ kyar bơwih [ong, mơnuih mơnam pơsit, rơnoh đ^ kyar thun 2016 – 2018 lu hloh mơng thun 2010 – 2015.

Hăng bôh tơhnal dưi hmâo mơng thun 2018, tơlơi [ơi lon ia amăng hơdôm bruă bơwih [ong, bôh thâo, mơnuih mơnam, rơhuông adai lon mơnai, pơgang lon ia, rơnuk rơnua plơi pla, pơtom hiăp amăng 3 thun mơng thun 2016 – 2018 pơđ^ kyar djơ\ jơlan gah, pơkă bơwih [ong huă lu truh 1,3 wot, GDP hơnong `u lom sa ako# mơnuih đ^ 440 dolar Mi bơhmu hăng ako# rơwang bruă; tơlơi hơd^p mơda m[s [u pơdơi pơplih phrâo.

Hluai tui anun brơi [uh hmâo lu gru nam klă pioh hmâo hơdôm tơhnal pơkă kơ\]a\o bruă 5 thun 2016 – 2020, amăng anun truh ră anai hmâo laih 11 tơhnal pơkă ngă djơ\ hăng hloh kơ tơhnal pơkă.

Khă hnun hai sa, dua tơlơi gum pơhiăp rơkâo đ^, Kơnuk kơna khom đing nao git gai pơtlaih dong hơdôm tơlơi tơnap kơ bruă bơwih [ong huă, s^ mdrô, dăp glăi bruă bơwih [ong, pơhlôm pơđ^ kyar kơja\p phik. Khoa pơ ala Lại Xuân Môn, gru\p tơring ]ar Cao Bằng lăi rơđah:

“Khă hro\ trun lu hơdôm mơta hră pơ-ar, kâo rơkâo khom hro\ trun dong. Hro\ trun hră pơ-ar jing pran pơtrut kơ pơđ^ kyar, tơring ]ar, [ôn prong ăt do# lu mơn hră pơ-ar ngă gun.

Sa tơlơi dong le\ khom pơ pha gưl kơtang kơ tơring ]ar, [ôn prong, pơke\ tơlơi pơtrun pơsit Ping gah mrô 6, Ping gah mrô 7 kơ dưm dăp glăi glông bruă, bruă mơnuih apăn bruă. Ră anai khom hơdai nao bruă gơgrong kơ mơnuih apăn ako#”.

Tui hăng Khoa pơ ala Tô Văn Tám, gru\p tơring ]ar Kontum, 12 tơhnal pơkă leng kơ brơi [uh jơlan bơwih [ong thun 2018 klă, lu tơhnal pơkă hloh kơ hơnong pơkă, kah hăng s^ gơnam kơ dêh ]ar ta] rơngiao kơ]a\o bruă 7-8% samơ\ hmâo laih 11,2%. Pơsit yôm tơlơi gir run mơng Kơnuk kơna. Khă hnun hai, khoa pơ ala Tô Văn Tám lăi le\:

“Tơhal ba tơbiă le\ mrô anom bruă ngă rai gơnam/hrơi blan hăng prăk mă yua apah anom hrơi blan/gơnam tam. Wot dua tơlơi anai khom pơblang dơlăm.

Lu tơlơi pơplih phrâo pơ]eh phrâo, mă yua bôh thâo phrâo klă samơ\ mă yua bôh thâo phrâo le\ akă djơ\ ôh. Hmâo lu pri yôm [ơi tal pơplông gah jar kơmar hăng bôh thâo mă bruă ASEAN samơ\ akă pơjing gru\p mơnuih mă bruă kơja\p. Anun le\ tơlơi akă dưi kiăng pơblang dong”.

Pơhiăp amăng mông bơkơtuai, Khoa dêh ]ar ta ơi Nguyễn Xuân Phúc pơsit yôm bruă Khoa pơ ala m[s dêh ]ar bơkơtuai dơlăm kơ pơhrui, mă yua ngăn drăp Kơnuk kơna.

Hrom hăng anun, Khoa dêh ]ar ta lăi rơđah tơlơi pơmin, djă hnong dưm kơnar, yap wot hnưh do\ng hrom. Tơdah nao ]an mă hyu đơr hơr kơ tuh pơ plai pơđ^ kyar amra ba truh lu tơlơi [u klă.

Mơng tơlơi hluai tui m[s, pơsir hơdôm tơlơi do# gun mơ\ m[s khom glăm ba, Khoa dêh ]ar ta ]ang rơmang glông bruă Kơnuk kơna, mơnuih apăn bruă khom ngă hiưm hơpă đơ đam lon ia, djuai ania 100 klăk ]ô mơnuih khom gum hrom sa pran pơsit pioh pơplih kơtang.

Kơnuk kơna amra hmư\ tu\ mă hơdôm tơlơi gum pơhiăp mơng khoa pơ ala m[s, mơnuih pơ ala đơ đam lon ia kiăng bruă mă kơja\p thun 2019 klăk hloh, pioh m[s [uh Khoa pơ ala m[s, Kơnuk kơna sit nik bơwih brơi kơ m[s.

Lom anun, Kơ-iăng Khoa dêh ]ar ơi Vương Đình Huệ le\ lăi, hrom hăng hơdôm bôh than le\ hơdôm tơlơi akă dưi ngă, tơdu muan mơng bruă bơwih [ong dưi ]râo tơbiă djơ\ hăng bôh nik mơng lon ia, kiăng thâo hăng ngă hrom mơng glông bruă Kơnuk kơna, khul mơnuih bơwih [ong hăng abih bang mơnuih mơnam pơ\ apăn anai.

Kơ-iăng Khoa dêh ]ar brơi thâo, Kơnuk kơna hmâo gir run laih kiăng hro\ trun mrô hnưh do\ng hrom.

Pơblang yua hơge\t hăng jơlan đ^ kyar kah hăng ră anai, samơ\ Kơnuk kơna lăi pơthâo [ơi anăp Khoa pơ ala m[s tơhnal pơkă đ^ kyar mơng 6,6%, Kơ-iăng Khoa dêh ]ar pơsit:

“Amăng mông kah hăng ră anai [ing ta khom yap nao kơđiăng akă thâo ôh hơdôm tơlơi hơge\t amra hmâo pơ\ anăp anai, biă `u amăng thun anai.

Lu tơlơi gum pơhiăp pơsit tơnap kơ s^ mdrô kơplah wah Mi hăng Kha] pơ phun hmâo [u djơ\ mơng tơlơi s^ mdrô ôh mơ\, nao hrom hăng tơhnal pơkă s^ gơnam kơ dêh ]ar ta] rơngiao [ing ta ăt khom yap nao kơđiăng mơn, anai le\ hơdôm tơlơi bơkơnar prong tơdah [ing ta ba tơbiă tơhnal pơkă dlông thơ amra [u dưi ngă yua kơ abih bang bơdjơ\ nao tơlơi bơkơnar prong truh bruă bơwih [ong amăng lon ia”.

Gah pơhrui ngăn drăp Kơnuk kơna amra rơkâo Khoa pơ ala m[s pơplih pơkra tơlơi pia anom bơwih [ong kơnuk kơna. Kơnuk kơna amra yap glăi prăk pơkă pơhrui, mă yua, mơta pơkon pok pơhai kho\p hloh hơdôm jơlan pơgăn [u dưi pơhrui ngăn drăp, biă `u amăng bruă bơwih [ong m[s./.

Siu H’ Prăk: Pô c\ih hăng pôr