VOV4.Jarai - Plơi prong Đà Lạt (Lâm Đồng) ră anai hơmâo rơbêh 5.900 ektar bơnga djop djuai, pơhrui hơmâo rơbêh 2 klai 400 klăk [e\ phun amăng ha thun. Khă bơnga Đà Lạt hmư\ hing mơng đưm laih laih anun hơmâo s^ pơ djop anih amăng dêh ]ar wơ\t hăng dêh ]ar tac\ rơngiao, samơ\ yua anih ba s^ [u hơđong yua hnun lu mơnuih pơhrui prăk mơng bơnga [u hơđong ôh.

Kiăng pơsir tơlơi anai, lu hơbô| bruă pơtruh nao rai pơkra  hăng blơi bơnga Đà Lạt glăk hơmâo hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô hăng mơnuih [on sang pơ plơi prong hla tui. Amăng anun, nao hlâo ngă hơbô| bruă anai le\ ta kho\m yap nao kông ti DaLat Hasfarm .

3 thun hăng anai, ơi Huỳnh Đình Phước, do\ [ơi phường 8, plơi prong Đà Lạt (Lâm Đồng) huăi bơngơ\t kơ anih ba s^ 3.000m2 đang bơnga pla amăng sang mơnil dong tah. {u kơnong huăi kiăo tui nua [ing hyu mơdrô blơi đôc\ ôh mơ\ mrô bơnga hăng ano\ hiam mơng bơnga ăt pơplih mơn, ba glăi prăk lu hăng hơđong hloh pơhmu hăng mơng hlâo.

Ơi Huỳnh Đình Phước brơi thâo, dưi ngă tui anai le\ yua mut hro\m hơbô| bruă pơkra bơnga hăng kông ti Dalat Hasfarm:

“Hlâo kơ anun kâo pla bơnga hăng ba s^ gah rơngiao yua hnun [u hơđong ôh, yua nua `u đ^ trun biă mă. Bơ hơdôm boh kông ti le\ kâo lăng nua ba s^ `u hơđong hloh yua hnun kâo ngă hro\m hăng [ing gơ`u, yua dah ta ngă hro\m hăng kông ti le\ gơ`u hơmâo anih ba s^ laih, ta kơnong jao bơnga kơ [ing gơ\ đôc\ yơh, prăk pơhrui ăt lui mơn pơhmu hăng s^ mă pô”.

Ăt tui hăng ơi Phước hăng lu mơnuih ngă hmua pơko\n mơn, ơi Nguyễn Hữu Tiến, do\ [ơi phường 7, plơi prong Đà Lạt gum hro\m hơbô| bruă ngă bơnga hăng kông ti Dalat Hasfarm amăng lu thun laih.

Mơng 1.000m2 đang bơnga klum mơnil blung a, truh ră anai sang ano\ `u pơđ^ tui laih lon ngă bơnga hăng kông ti anai truh kơ 5.000m2, amăng anun pla dua djuai bơnga c\ơkăp than le\ bơnga cúc hăng cẩm chướng.

Mơng hrơi ngă hro\m, sang ano\ `u huăi ruă ako\ dlô ju\ yap, pơmin pla bơnga hơget kiăng djơ\, s^ kơ hlơi, ră anai kơnong pơ[ut ngă bơnga tui hăng tơlơi arăng kiăng đôc\ yơh, hăng mrô prăk pơhrui hơđong rơbêh 600 klăk prăk/thun.

Tui hăng ơi Nguyễn Hữu Tiến, hơmâo kông ti Dalat Hasfarm pơtô brơi hơdră pla bơnga, wai lăng, buc\ bơnga hăng pioh bơnga kiăng săt, neh met wa pla bơnga kơjăp tơngan laih, pơđ^ tui ano\ klă mơng bruă pơkra gơnam hơđong:

“Kơ pơjeh phun pla le\ hơmâo blơi pơjeh klă, huăi hơmâo hlăt kman, bơ boh thâo pla bơnga le\ rim wơ\t hrơi tơjuh kông ti lêng brơi mơnuih nao tơl đang djru neh met wa wai lăng hlăt kman [ơi phun pla laih anun hơmâo hơdjă pơdjai hlăt kman. Ră anai, hlăt kman [ơi phun bơnga [ơi Đà Lạt lu biă mă, yua hnun kiăng pơđ^ tui ano\ tu\ yua le\ kiăng hơmâo mơnuih rơgơi ngă hmua pla pơjing tui hăng kông ti anai djru ba mơnuih ngă hmua”.

Truh mông anai hơmâo rơbêh kơ 100 boh sang ano\ ngă hmua [ơi plơi prong Đà Lạt ngă hro\m hăng Kông ti Dalat Hasfarm tu\ ư hơbô| bruă ngă hro\m pla djop djuai bơnga, hăng đang pla bơnga prong rơbêh 30 ektar. Nua bơnga hơmâo k^ hră rơđah rơđông ngă gêh gal kơ mơnuih ngă hmua.

Tui hăng yă Trương Thị Minh Tuyết, Khua anom bruă ngă hro\m bơwih [ong, kông ti Dalat Hasfarm lăi, kiăng djru ta` kơ mơnuih ngă hmua hơmâo prăk tuh pơ alin pla bơnga, anom bơwih [ong hơmâo pơdong keh prăk djru mơnuih ngă hmua hăng mrô prăk rơbêh kơ 2 klai prăk. Tui anun, sang ano\ hlơi kiăng prăk ngă hmua le\ dưi c\an mă mơng 100 truh 150 klăk prăk/bơyan bơnga mơ\ [u kiăng tla kơmlai ôh.

“Kiăng ngă hro\m hăng mơnuih ngă hmua klă le\ gah kông ti ăt hơmâo tơlơi djru mơn. rơngiao kơ djru prăk c\an, pơjeh phun pla yua kông ti brơi kơ mơnuih ngă hmua le\ [ing ta kho\m ruah mă djuai phun pla klă, dưi ba s^ kơ dêh ]ar tac\ rơngiao. Kông ti ăt hơmâo lu tơlơi pơkă kơ ano\ kla\ mơng rim djuai bơnga kiăng mơnuih [on sang sem lăng, thâo hlâo lơ\m pla le\ kho\m ngă tui hiư\m pă đah mơng djơ\ hăng tơlơi kông ti kiăng. Ră anai, mrô gơnam ba s^ mơng bruă ngă hro\m anai jai hrơi lu tui, biă mă `u le\ bơnga cẩm chướng”.

Hơdôm tơlơi dưi ngă mơng hơbô| bruă ngă hro\m pla bơnga kơplah wah mơnuih ngă hmua Đà Lạt hăng kông ti Dalat Hasfarm brơi [uh, ngă hro\m kơplah wah anom bơwih [ong hăng mơnuih ngă hmua jing tơlơi kiăng biă mă ră anai, kiăng pơsur abih bang hla tui hăng pok prong.

Tui anun kah mơng hơmâo kual ngă hmua pơlir hăng anih s^ mơdrô, pơsir h^ tơlơi gum ‘’Djơ\ bơyan samơ\ nua [u đ^, aset le\ kơ[ah, lu đơi le\ rơbêh’’ [ơi lu anih ngă hmua amăng lu thun rơgao.

Hơbô| bruă pơlir hơbit ngă hmua hăng gơgrong blơi gơnam tam đang hmua mơng mơnuih [on sang hăng hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô le\ tơlơi yak nao ba glăi tu\ yua amăng thun blan mut hro\m amăng bruă bơwih [ong s^ mơdrô.

Le\ tơring c\ar gêh gal amăng ngă hmua mă yua boh thâo phrâo, Lâm Đồng amra đing nao hơdôm hơdră bruă djru hiưm pă kiăng kơ to\ tui ngă gêh gal brơi hơdôm anom bruă ngă đang hmua dưi tuh pơ alin, pok prong hăng ako\ pơjing lu hơbô| bruă pơlir hơbit amăng ngă hmua hăng mơnuih [on sang pơ anăp anai ?

Mông tơ`a hăng ơi Phạm S, Kơ-iăng Khua jơnum min mơnuih [on sang tơring c\ar Lâm Đồng amra lăi nao rơđah dong kơ bruă anun.

- Ơ ơi Phạm S, Kơ-iăng khua jơnum min mơnuih [on sang tơring c\ar Lâm Đồng! Lâm Đồng le\ tơring c\ar ba jơlan hlâo pơhmu hăng hơdôm tơring c\ar pơko\n amăng đơ đam dêh c\ar amăng pơđ^ kyar ngă hmua, amăng anun hơmâo ngă hmua mă yua boh thâo phrâo. Yua anun hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô tuh pơ alin ngă hmua [ơi tơring c\ar ră anai ba glăi tu\ yua mơn, ơ ơi ?

- Ơi Phạm S: Sit biă yơh, Lâm Đồng le\ tơring c\ar hơmâo lu tơlơi gêh gal anun le\ lo\n mơnai, ayuh hyiăng hăng lu anom bơwih [ong s^ mơdrô yua anun ră anai Lâm Đồng hơmâo giăm 6.400 boh anom bơwih [ong s^ mơdrô, hăng rơnoh prăk tuh pơ alin 37.600 klai prăk, amăng anun giăm 1.500 boh anom bruă tuh pơ alin gah bruă ngă hmua hăng pơkra pơjing gơnam tam đang hmua.

Amăng hơdôm anom bruă tuh pơ alin ngă hmua hơmâo 77 boh anom bruă FDI hăng rơnoh prăk tuh pơ alin 276 klăk đôlar Mi. Yua kơ hơdôm anom bruă tuh pơ alin anai kah mơng gum pơgôp pơđ^ kyar bruă pơlir hơbit.

Hro\m hăng hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô ră anai amăng tơring c\ar hơmâo rơbêh 180 anom bơwih [ong hro\m hăng 250 grup ngă hro\m laih dong 949 blah đang hmua pla pơjing.

Năng ai `u, hơdôm kơc\ăo bruă tuh pơ alin amăng ngă hmua hơmâo gum pơgôp pơđ^ kyar mă yua boh thâo phrâo, pơtrut pơsur pơplih phrâo bruă tuh tia pơkra pơjing hăng ngă hmua, ba tơring c\ar Lâm Đồng jing tơring c\ar ba jơlan hlâo amăng đơ đam dêh c\ar ta amăng pơđ^ kyar ngă hmua mă yua boh thâo phrâo.

- Tơlơi bơwih [ong huă sang ano\ glăk ngă tơnap tap lơ\m pơjing gơnong bruă ngă hmua pơplih phrâo pơlir hơbit hăng s^ mơdrô gơnam tam nua yôm. Bruă pơjing hơdôm anom bruă ngă hmua, pơhưc\ laih dong pơlir hơbit hăng mơnuih [on sang amra pok jơlan pơsir kơ bruă anai. Yua anun bruă anai glăk pơphun hiưm pă [ơi tơring c\ar ră anai, ơ ơi ?

- Ơi Phạm S: Tơring c\ar Lâm Đồng ră anai hơmâo giăm 300.000 ektar lo\n ngă hmua, pơhmu hăng hơdôm tơring c\ar pơko\n lo\n mơnai pioh ngă hmua prong biă mă samơ\ ju\ yap tui hăng ako\ mơnuih hăng kual lo\n mơnai pioh ngă hmua ăt do\ anet, biă mă `u le\ [ơi plơi prong Đà Lạt hăng hơdôm kual jum dar.

Yua anun, bruă tuh pơ alin mă yua măi mok amăng ngă hmua, kual lo\n ngă hmua prong raih daih bưp tơnap tap. Yua anun, mơng hơdôm đang hmua đơ anet djop sang ano\ glăk pơlir hơbit hro\m hăng anom bơwih [ong s^ mơdrô, anom bơwih [ong hro\m glăk kiăng pơđ^ kyar tui.

Mơng anun, ră anai tơring c\ar Lâm Đồng hơmâo giăm 120 [ut pơlir hơbit ngă hmua hăng blơi gơnam tam kơplah wah anom bơwih [ong s^ mơdrô hăng hơdôm gru\p mơnuih ngă hmua, mơnuih [on sang le\ giăm 12.500 boh sang ano\.

Biă mă `u, mơng thun 2012 truh ră anai tơring c\ar Lâm Đồng hơmâo git gai khut khăt amăng pơplih anom bơwih [ong hro\m sô hơđăp hơdai nao anom bơwih [ong hro\m pơplih phrâo yua kơ ngă tui klă bruă pơlir hơbit kơplah wah mơnuih [on sang hăng anom bơwih [ong s^ mơdrô laih dong hơdôm anom bơwih [ong hro\m.

Laih dong, amăng thun blan laih rơgao tơring c\ar Lâm Đồng hơmâo pơtrun kơc\ăo bruă ngă hro\m bơwih [ong huă truh thun 2020 mơng tơlơi pơsit mrô 961 kiăng ako\ pơjing hơdôm anom bơwih [ong hro\m, hro\m hăng anun ngă tui hơdôm hơdră bruă kiăng pơtrut pơlir hơbit ngă hmua.

Mơng pơđ^ kyar ngă hmua tui anun hơmâo gum pơgôp ba tơring c\ar Lâm Đồng hơmâo lu dong anom bơwih [ong hro\m mă bruă klă hloh.

- Bơ gah hơdră bruă, anom bruă ngă hmua amăng tơring c\ar Lâm Đồng bưp tơnap tap hăng gêh gal hiưm pă lơ\m abih bang mơnuih lăi hro\m, gơnong bruă ngă hmua lăi phara glăk kiăng [ing gơ`u biă mă ?

- Ơi Phạm S: Sit biă `u tui hăng tơlơi gêh gal le\ tơring c\ar hơmâo lu tơlơi dưi amăng ngă hmua, tơring c\ar glăk to\ ngă tui hơdôm hơdră bruă kiăng pơsur hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô tuh pơ alin ngă hmua hluai tui tơlơi pơsit mrô 57 lơ 17/4/2018 hăng tơlơi pơsit mrô 98 lơ 5/7/2018 kơ hơdră pơplih phrâo kiăng pơlir hơbit bruă blơi gơnam tam đang hmua amăng tơring c\ar Lâm Đồng.

Tui hăng kâo pơm^n, lơ\m ngă tui hơdră bruă anai amra pơsur kiăng pơđ^ kyar anom bơwih [ong s^ mơdrô laih anun pơlir hơbit hăng mơnuih [on sang kiăng blơi gơnam tam, pơsur ako\ pơjing bruă pơlir hơbit amăng ngă hmua hăng ngă tui kơc\ăo bruă ako\ pơjing 15.000 boh anom bơwih [ong hro\m pơ anăp anai, tơring c\ar him lăng amra hơmâo 155 boh anom bơwih [ong hro\m ako\\ pơjing phrâo mơng thun 2018-2020.

- Hai, bơni kơ ih ho\!

Siu H’Mai – Siu Đoan: Pơblang hăng pôr