VOV4.Jarai-Khul mơnuih ngă hmua Việt Nam hơmâo pơphun hơdor glăi tal 90 thun hrơi ako\ pơjing Khul mơnuih ngă hmua Việt Nam lơ 14/10/1930-14/10/2020, laih anun Jơnum pơkơtưn khăp kơ lo\n ia tal 5 mơ\ng thun 2015-2020.

Hơdôm thun rơgao, djop gưl Khul mơnuih ngă hmua Việt Nam hơmâo pơphun bruă mă hăng ngă tui klă hơdôm bruă pơkơtưn khăp kơ lo\n ia, kah hăng:

 Bruă ngă hrom mơnuih ngă hmua pơkơtưn  mă bruă, s^ mơdrô rơgơi, gum pơgôp djru nao rai tơdruă ngă pơdrong laih anun pơhro\ [un rin hơđong kjăp’’ hăng ‘’Bruă ngă hrom mơnuih ngă hmua pơkơtưn man pơdong plơi pla phrâo, plơi prong thâo rơgơi’’.

Hăng tơlơi gơgrong phun rơbêh hơdôm klăk ]ô mơnuih ngă hmua, hơdôm bruă mă pơkơtưn nao rai hơmâo pơtrut đ^ jua angin pran jua khăp kơ lo\n ia pioh kơ mơnuih [ôn sang ngă hmua [u pơdơi ôh kơtưn, hrưn đ^ ngă pơdrong djơ\ lăp, man pơdong plơi pla phrâo hăng djru pơđ^ kyar lo\n ia.

Jơlan glăi pơ plơi [ut 1, să Mỹ Long, tơring glông Cao Lãnh, tơring ]ar Đồng Tháp lăng hyu dua bơnah hyơ hyơr kơ phun boh troh hla mơtah mơda.

Đang boh sầu riêng prong 10 rơbâo met karê mơ\ng amai Phan Thị Ngọc Hương, mơnuih ngă hmua pơ să Mỹ Long, hmua đang boh `u glăk mơboh brung brăng kơniă than, sang ano\ `u pơhrui glăi sa thun truh kơ 500 klăk prăk.

Ră anai, hăng tơlơi gơgrong jing Khua grup ngă hrom hơdôm sang ano\ pla boh sầu riêng mơ\ng să Mỹ Long, amai Ngọc Hương hrom hăng mơnuih [ôn sang ieo gah ngă hrom hơbit, man pơdong sa boh kual pla boh sầu riêng rơgoh huăi yua kmơ\k jrao, kơnong dưm kmơ\k djah djâo eh rơmô kơbao pơđam bru\, tu\ yua biă mă:

‘’Ră anai ta kiăng bơwih [ong huă đ^ kyar le\ khom ngă hrom yơh. {ing gơmơi ngă hrom hơbit hyu e\p lăng, hrom hơbit kah pơpha tơlơi thâo thăi ngă pơdrong.

Hơmâo boh troh amăng grup amra hơduah e\p kông ty Đại Thuận Thiên arăng blơi abih boh troh ta. Pla boh troh ngă tui hơdră dưm kmơ\k rơgoh gơ`u blơi nua yom hăng blơi abih’’.

{u djơ\ kơnong khin pơmin, khin ngă, pơhrui glăi lu đô] ôh do\ djru ba kơ lu mơnuih hrom hơbit hrưn đ^ ngă pơdrong, amai Phan Thị Ngọc Hương juăt djru pơ]ruh prăk kơ gong gai kơnuk kơna plơi pla r^m thun hơdôm hơpluh klăk prăk pioh man pơdong plơi pla phrâo hăng djru hrom bruă hơđong tơlơi hơdip mơda mơnuih mơnam.

Amai Hương sa amăng hơdôm mơnuih ngă hmua hơmâo anăn nao Jơnum prong pơkơtưn khăp kơ lo\n ia mơ\ng Khul mơnuih ngă hmua Việt Nam tal anai.

Đ^ nao pơ kual ]ư\ siăng, kơdư dlông Tây Bắc, ta juăt lăi Kơdư yu\, ơi Nguyễn Văn Binh, do\ pơ plơi Hua Đán, să Tú Nang, tơring glông Yên Châu, tơring ]ar Sơn La ăt jing sa ]ô mơnuih ngă hmua s^ mơdrô rơgơi lu thun hăng anai mơ\n.

Hăng tơlơi pơmin khut khăt hăng thâo pơ]eh phrâo, hmar, hơde] amăng bruă mă, ơi Binh jing mơnuih pla [rô yuan juăt boh nhãn, djuai boh troh hmư\ hing kual lo\n Yên Châu, Sơn La s^ mơdrô pơ lu anih, `u pla 20 thun hăng anai laih.

Truh ră anai, `u pla rơbêh 20 hektar đang boh nhãn, amăng anun 10 hektar pe\ boh laih, r^m thun ba glăi kơmlai kơ sang ano\ `u 2 klai prăk.

{u kơnong ngă hmua pla boh troh rơgơi đô] ôh, `u do\ abih pran jua djru mơnuih [ôn sang ngă hmua mơnuih djuai [iă pơko\n amăng kual hrưn đ^, pơklaih mơ\ng [un rin:

‘’Mơnuih ngă hmua [ing gơmơi djru nao rai lu biă. Kâo juăt pơ]râo brơi mơnuih [ôn sang hơdră pla boh troh djơh hăng anai tu\ yua lu.

Mơnuih [on sang [un rin blơi 13 drơi kơbao ania, kâo blơi djru kơ gơ`u kiăng hơmâo kơbao tuh ană, kơbao hơdui rơdêh, giong anun, bơblih blơi rơmô dơ\ng djru kơ gơ`u ]em rông’’.

Ơi Nguyễn Văn Binh le\ sa amăng 90 ]ô Khua grup mơnuih ngă hmua plơi pla ba gru hlâo rơgơi biă mă dưi hơmâo Khul mơnuih ngă hmua dêh ]ar Việt Nam pơpu\, apah bơni.

Djop bruă mă pơkơtưn khăp kơ lo\n ia yua Khul mơnuih ngă hmua pơphun hơmâo pơhư] hơdôm klăk boh sang ano\ amăng dêh ]ar ngă hrom, dơ\ng mơ\ng gơnong dlông truh pơ plơi pla, [ôn [ut.

{rô djơ\ hơdor glăi tal 90 thun hrơi ako\ pơjing khul Mơnuih ngă hmua Việt Nam, hơdôm ]ô mơnuih ngă hmua ba gru hlâo laih anun khua grup mơnuih ngă hmua plơi pla rơgơi dưi apah bơni, pơpu\ kơ gơ`u yôm pơphăn biă mă, pơtrut pơsur mơnuih ngă hmua amăng plơi pla hur har hloh ngă hmua, bơwih [ong huă, pơkơtưn nao rai khăp kơ lo\n ia. Ơi Thào Xuân Sùng, ding kơna ping gah dêh ]ar, Khua khul mơnuih ngă hmua Việt Nam lăi:

‘’Jơnum pơkơtưn khăp kơ lo\n ia hăng pơpu\ kơ Khua grup mơnuih ngă hmua amăng plơi pla hur har le\ sa bruă mă phun, kah hăng bơngăt jua kơ bruă pơkơtưn nao rai khăp kơ lo\n ia [rô tal hơdor glăi 90 thun.

Kiăng tu\ yua sit nik, gleng nao kơ ană mơnuih pơsit hăng kơnong dưi tu\ yua lơ\m hơmâo tơlơi djru kơ mơnuih pơko\n, adơi ayong djru kơ mơnuih pơko\n kah hăng mơnuih ngă hmua pơtô kơ mơnuih ngă hmua   hnun kah dưi ngă pơdrong lăp djơ\’’.

Samơ\, hrom hăng hơdôm boh tơhnal dưi ngă laih, bruă ngă hmua pla pơjing mơ\ng mơnuih ngă hmua ăt do\ bưp lu tơlơi tơnap tap, gun gan h^ ngă kơ bruă ngă hmua aka [u pơđ^ tui ôh ano\ gêh gal, tơlơi kơtang, lu kual plơi pla aka [u bơblih kơtang ôh.

Khul mơnuih ngă hmua, pơtum tơlơi gum pơgôp hăng gleng nao tơlơi hơdip mơda mơnuih [on sang amăng hrơi mông anai, ăt kah hăng pran kơtang mơ\ng gơ`u hơmâo mơ\ng hlâo pơtrut, sit mơ\n gơ`u [u hơmâo lui raih pơ klôn ôh, kiăng kơ mơnuih ngă hmua jai hrơi trơi pơđao, lo\n ia pơdrong asah, kah hăng wa Hồ tom lăi laih:

‘’Mơnuih ngă hmua pơdrong kah lo\n ia pơdrong. Bruă ngă hmua ta hing ang kah lo\n ia ta mơ\ng hing ang’’.

Nay Jek: Pơblang