VOV4.Jarai - Tlâo blan je# hăng anai, ha rơtuh bôh sang ano# m[s hơd^p [ơi gru\p m[s mrô 3 hăng gru\p m[s 4 tơring kual Liên Sơn, tơring glông Lak, tơring ]ar Daklak [u mơ-ak pran jua yua kơ rim blan ăt na nao mơn pơ]ruh prăk pơhrui djah tuh samơ\ pơ ala glăi le\ khom hơd^p hrom hăng asa\p, [âo khe` mơng anih pơsir djah tuh đam [ơi giăm kual m[s do#.

Giăm hmâo 1 rơwang hrơi tơjuh hăng anai, sang ano# wa Trần Thị Môn gah gru\p m[s mrô 4, tơring kual Liên Sơn, tơring glông Lak khom nao pơ\ sang pô juăt pơ\ gru\p m[s mrô 1 do# jăng jai yua kơ asa\p, [ui hlu\ [âo khe` mơng anih pioh djah ataih mơng sang 150 met gluh đ^ jrôk adung.

Wa Môn brơi thâo, anai le\ tal 3 laih amăng blan djah apui [ong, asa\p ju\, [ui bôh pur, [âo khe` mơng anih dưm djah rim wot angin pưh por hyu djop anih.

Hu^ bơdjơ\ nao, `u hăng hơdôm bôh sang ano# pơkon khom krư\ bah amăng kret kruai ha hrơi.

Tơnap hloh le\ [ing ]ơđai anet, hơdôm blan hăng anai sit suă jua hmư\ grek grok, mơta mriah tơthi, kl^ [le\ bor, duam ruă khom pơdơi sang hră na nao:

“Lom sa blan pơhrui 15.000 prăk apăh tuh djah mơng m[s mơ\ [u thâo pioh ngă hơget ôh, bơ\ m[s [ing gơmơi khom glăm ba yơh asa\p sat anai.

{ui asa\p anai bơdjơ\ nao truh sang ano# mơng tơlơi hơd^p mơda rim hrơi, [ong mơ`um truh tơlơi suaih pral.

Rơđah biă `u le\ [ing tơ]ô ană đah kơmơi kâo phrâo tơkeng hmâo 9 blan, suă jua grek grok na nao, ba nao pel e\p pơ\ ơi ia jrao lăi le\ bơbrah kơso#, ră anai [u khin do# pơ\ sang dong khom ba đuăi pơkon yơh”.

Amăng krăh yang hrơi do\ng mơ\ asa\p [ơi anih tuh djah kah hăng hmâo ia ngôm mơguah  

Tơlơi ngă sat anih anom do# mơng anih tuh djah Liên Sơn pơ phun sui laih, samơ\ 2 thun je# hăng anai jai kơtang hloh lom Jơnum min m[s tơring glông Lak pơsit kual pơkă rơđah đông mrô 1/500 pơdo\ng anih tuh djah tơring kual Liên Sơn le\, mrô djah ba nao tuh pơ\ anun jai hrơi jai lu.

Glông hơdră pơsir djah [u truh kih bơdjơ\ nao prong laih tơlơi suaih pral, tơlơi hơd^p mơda m[s.

Ơi Trương Văn Thạnh, Khoa gru\p m[s mrô 4 brơi thâo, gru\p ră anai hmâo 260 bôh sang ano#, hăng rơbêh kơ 1.100 ]ô mơnuih.

Amăng ako# bruă pơkă kual tuh djah hmâo lăi rơđah “Lom mă yua pơdo\ng anih anom pơnăng war pơgang ring bruă, khom hmâo hơdră pơsir đut hlah hơdôm bruă amra hmâo jua mơ`i kơtang, hmâo [ui asa\p, [âo bru\ [âo khe` bơngot nga` ngă bơdjơ\ nao anih anom do#, biă `u [u pioh bơdjơ\ nao sat truh anih anom do# hơd^p mơda [ơi anih m[s do# amăng kual”.

Khă hnun hai, bôh nik `u lom djah tuh [ơi anih tuh djah dưi pơsir ]uh mă hnun, hmâo giăm truh ha mơkrah mrô sang ano# m[s bơdjơ\ nao asa\p, [ui, [âo bru\ amăng lu hrơi.

Tơlơi anai dưi hmâo m[s [ơi anai lăi pơthâo lu wot laih kơ hơdôm gưl hmâo tơlơi dưi, samơ\ tơlơi ngă hơ[ak [u djơ\ kơnong kơ dưi pơplih ôh mơ\ jai hrơi jai kơtang hloh.

“Pơdo\ng anih tuh djah khom ataih mơng anih do# m[s samơ\ anih tuh djah anai ataih mơng kual m[s do# kơnong kơ 200m, păng prong bơdjơ\ nao truh kơ 1 km.

Bơ\ glông hơdră pơsir djah lăi le\ hmâo kai lo\p trun, pruai ]ur bôh pơtâo, pruih jrao pơdjai kơman samơ\ m[s [u [uh tui anun.

Truh bơyan anih dưm djah ]uh apui [ong na nao, gru\p m[s hmâo rơkâo ta` laih hăng hơdôm gưl hmâo tơlơi dưi hăng bơnah gah sang bruă wai lăng anih anom do# [uan hlâo pơsir, samơ\ mơng  lơ 16/1 truh kơ ră anai ăt akă [uh pơsir mơn, akă hmâo 3 blan mơ\ djah apui [ong hơdôm pluh wot laih”.

Tơdơi giăm hmâo 1 rơwang hrơi tơjuh asa\p [ơi anih tuh djah tơring kual Liên Sơn ăt hơnong mơn      

Lom anun, ơi Nguyễn Cảnh Hiền, Khoa Sang bruă bơwih [ong m[s man pơdo\ng hăng rơhuông adai lon mơnai Đại Lộc, sang bruă [ơi anăp wai lăng bruă tuh djah pơsit, sang bruă hmâo ngă djơ\ laih bruă mă hăng bruă gơgrong mơng pô.

Bruă akă pơdo\ng pơnăng war kah đuăi djah le\ yua kơ hmâo prăk mă yua.

Rim hrơi, mơnuih mă bruă mơng sang bruă anai hrom hăng 3 bôh rơdêh gl^t 5 tơn ha mơkrah hyu pơhrui djah, du\ pơgiăng djah tuh [ơi tơring kual Liên Sơn hăng hơdôm kual jum dar mơng să Dak Liêng nao pơ\ anih dưm djah.

Lom tơdơi kơ 1 rơwang hrơi tơjuh, sang bruă pơsir mrô djah anai hăng hơdră ]uk tơpă h^, dor lo\p, pruai ]uh bôh pơtâo hăng pruih ia jrao pơdjai kơman.

Ơi Nguyễn Cảnh Hiền pơsit Sang bruă [u hmâo yua hơdră ]uh apui ôh.

Tơlơi [ơi anih tuh djah hmâo apui [ong na nao le\ yua m[s ]uh mă:

“{ing gơmơi ngă tui djơ\ glông hơdră pơkă pơkôl, rim hrơi hmâo 3 bôh rơdêh pơgiăng djah năng ai `u 5 tơn ha mơkrah pơhrui djah mơng hơdôm bôh sang ano# m[s nao tuh [ơi anih tuh hơbit.

Lom mrô `u djop laih le\, pô wai lăng kâo, pơ phun brơi dor lo\p h^, pruai ]uh bôh pơtâo, pruih jrao.

{ing gơmơi [u pơsir hăng hơdră ]uh djah ôh, bơ\ apui [ong le\ yua kơ m[s ]uh, rim wot hmâo apui [ong [ing gơmơi khom brơi rơdêh pơgiăng ia ba nao ]ruih dleh glar biă”

Rơdêh dưm ia pruih mơng Sang bruă Đại Lộc pơgiăng ia ]ruih apui [ơi anih dưm djah

Tui hăng ơi Nguyễn Anh Tú, Khoa Anom wai lăng bruă bơwih [ong – anom mă yua tơring glông Lak, anih dưm djah hmâo kual lon prong rơbêh kơ 2,2 ektar, tui mrô m[s pơkă dưi tu\ mă năng ai `u 7000 ]ô mơnuih, pơkă hlâo mrô djah tuh truh thun 2030 giăm truh 26.500 tơn.

Ring bruă yua kơ Anom wai lăng bruă bơwih [ong – anom mă yua tơring glông pô pơ ala tuh pơ plai, prăk man pơdo\ng rơbêh kơ 5 klai 700 klăk prăk, mơng ngăn rơnoh kơnuk kơna hăng prăk iâu pơhrui mơng hơdôm ngăn rơnoh pơkon, thun blan ngă tui mơng thun 2014-2030.

Samơ\ yua kơ prăk mă yua [u djop anun glăk jao kơ sang bruă Đại Lộc wai lăng tui hơdră pơplih phrâo mơnuih mơnam:

“Ako# bruă anai lăi pơthâo mă tơlơi gum pơhiăp m[s hăng hơdôm gru\p gơnong bruă abih bang, hmâo tơlơi gum pơhiăp djơ\ hrom laih anun tơring ]ar mơng lăi pơthâo kơ tơring ]ar pơsit.

Khă hnun hai, [ơi anăp tơlơi hơ[ak tui anun, tơdah ba đuăi tơnap biă,  anun ră anai [ing gơmơi ăt jao kơ sang bruă Đại Lộc mơn lom tuh djah giong khom pruai ]ur bôh pơtâo, pruih jrao rim tal pơkă yua kơ prăk [u djop, bơ\ tơlơi ]uh djah [ing gơmơi khut khăt mơtăm [u dưi ]uh ôh.

Kiăng pơsir pơđut tơlơi anai tơnap biă truh thun 2019-202 [ing gơmơi amra hmâo kơ]a\o bruă rơđah đông hloh, lom kơ]a\o bruă anai truh tal pơkra glăi”.

Lom anun do# tơguan truh tal pơkra glăi hăng lom hơdôm [irô hmâo bruă gơgrong khut khăt lăi pô ngă djơ\ mơn thơ glông hơdră pơsir djah [ơi anih tuh djah hơbit gru\p m[s mrô 4, tơring kual Liên Sơn, tơring glông Lak [u yua hơdră ]uh djah ôh.

Samơ\ anih tuh djah juăt hmâo apui [ong bôh than phun yua mơng hơpă ăt akă e\p [uh mơn tơlơi lăi glăi, bơ\ m[s ăt rim blan mơn pơ]ruh prăk, rim hrơi đu\ mă asa\p sat anun./.  

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr