VOV4.Jarai-R^m thun, tơlơi truh lo\n adai ngă, kman arong aroa] pơ]ram răm [ăm bruă ngă hmua amăng dêh ]ar ta hăng mrô prăk truh 1,5% GDP.

Wơ\t tơdah prăk nua kơ bruă ngă hmua hơmâo pơhlôm laih [ơi Việt Nam dơ\ng mơ\ng thun 1982, samơ\ truh ră anai kiah hơmâo 0,01% amăng mrô djop mơta djuai phun pla pơhlôm nua hơmâo blơi laih.

Yua hơge\t bruă pơhlôm nua ngă hmua aka [u ngă tui tu\ yua ôh?

Tui hăng tơlơi ju\ yap ding dăng, gơnam tam boh troh pơhlôm nua bruă đang hmua mơ\ng lu anom bruă bơwih [ong s^ mơdrô lup le] truh 200%.

Yap truh plah wah thun 2016 le\ đơ đam dêh ]ar ta hơmâo năng ai 300 rơbâo boh sang ano\, anom bruă ngă hmua pla pơjing blơi hră pơhlôm nua bruă ngă hmua.

Khă hnun, amăng anun hơmâo truh 92% mrô sang ano\ [un rin, giăm [un rin laih anun dưi hơmâo kơnuk kơna djru abih [udah 75% mrô prăk blơi hră pơhlôm nua ngă hmua, mrô kiăng blơi mă pô kơnong sang bruă bơwih [ong s^ mơdrô đô], kah hăng Group ngă kơsu, djop anom bruă ]em rông rơmô djet ia tơsâo…

Ano\ răm rai amăng bruă  ngă hmua yua kơthel tal 10 hăng tal 12 thun 2017 phrâo laih rơgao kơtang biă mă, mơnuih [on sang ngă hmua răm yua [ơi lu tơring ]ar, [on prong amăng dêh ]ar.

Tơdơi kơ r^m wơ\t kơthel ngă, ia ling dăo truh hơmâo dơ\ng yơh tơlơi tơ`a yua hơge\t mơnuih ngă hmua ăt aka [u blơi hră pơhlôm nua boh troh đang hmua, lơ\m anun tơdah prăk pơhlôm nua bruă ngă hmua dưi truh pơ mơnuih ngă hmua hă amra plai [iă tơlơi tơnap, rơngiă rơngiom yua lo\n adai truh, arong aroa] pơ]ram.

Sang ano\ ayong Nguyễn Tiến Huy, să Ea Lai, tơring glông Mdrak, tơring ]ar Daklak hơmâo 800 [e\ gong apui lơtrik răm rai kơtang yua kơthel tal 12 ngă, `u brơi thâo, pioh tuh pơ alin kơ đang tiu `u đ^ hiam le\, sang ano\ ]an 500 klăk prăk.

Ră anai,  kơthel ngă, [u thâo mă ano\ hơge\t ôh ]I tla prăk ]an mơ\ng sang bruă prăk kơnuk kơna anai:

‘’Hơjan prong ngă kơ đơ đam lo\n ia dong h^ sui hrơi bơbe] truh kơ phun tiu, laih dơ\ng angin pưh kơtang  ngă kơ gong tiu bơrơbuh abih.

Mơnuih [on sang gơmơi [u hơmâo prăk djă ôh kơnong nao ]an prăk kơnuk kơna pioh tuh pơ alin kơ bruă mă.

Khă hnun truh mông pe\ boh le\ hơmâo tơlơi truh lo\n adai ngă, gơmơi rơkâo djop gưl anom bruă kơnuk kơna, boh nik `u sang bruă prăk pơhrơ\i h^ hnưh gơmơi do\ dong anun jăng jai’’.

{ơi tơring ]ar Gialai, lu anih kual ataih, kual asuek, lo\n mơnai hăng prăk ]an [u gêh gal, mơnuih [on sang hơmâo na nao tơlơi truh lo\n adai ngă, anun ngă hmua rơngiă soh sel truh bơyan hơpuă yuă lu thun, nua boh troh đang hmua trun na nao mơn.

Tui hăng ơi Phạm Thanh Vân, Khua să Sro\, tơring glông Kông Chro, tơring ]ar Gialai, kơnuk kơna khom kơsem min brơi e\p jơlan hơdră djơ\ djru mơnuih [on sang hơđong ngă hmua pla pơjing, kiăng tơlơi hơdip mơda đ^ tui:

‘’{ing gơmơi ăt bơngơ\t mơn hăng tơlơi tơnap mơ\ng mơnuih [on sang e\p anih s^ mơdrô boh troh đang hmua.

Mơnuih [on sang [u thâo e\p mă gơ`u pô ôh anih s^ mơdrô. Gơmơi ]ang rơmang gah bruă kơnuk kơna dăp hơdră hlâo, djop gưl khom lăi pơthâo rơđah rơđong, ngă hrom hiư\m pă kiăng hơduah e\p jơlan gal brơi kơ mơnuih [on sang’’.

Hơmâo lu phun `u ngă kơ mơnuih [on sang [u gleng nao bruă blơi hră pơhlôm nua gah bruă đang hmua, amăng anun yua bruă ngă hmua dêh ]ar ta do\ raih daih, ngă tui pha ra ano\ kiăng.

Lu mơnuih [on sang [u thâo ôh jơlan hơdră pơhlôm nua bruă đang hmua, lơ\m hơdră anai pok pơhai thun 2013 laih anun rơngiă h^ yua kơ anom bruă bơwih [ong s^ mơdrô ăt [u gleng nao ôh tơlơi truh prong.

Kah hăng sa boh sang ano\ mơnuih ngă hmua pơ tơring ]ar Hà Giang tu\ ư blơi hră pơhlôm nua kơ sa drơi kơbao, rơnoh prăk 300 rơbâo prăk sa thun.

Kông ty s^ mơdrô hră pơhlôm nua khom tla lu prăk kiăng hơmâo sa pok hră pơkôl blơi hră pơhlôm nua, tơdah kơbao djai, bruă nao pơkă lăng ano\ răm [ăm jai kraih tơnap tap.

{uh rơđah, thun blan lông ngă lăng pơhlôm nua bruă ngă hmua laih rơgao [ơi Hà Giang aka [u hơmâo sang ano\ pơpă ôh ]em rông raih daih [iă mơ\ blơi rhă pơhlôm nua kơ bruă hmua gơ`u.

Tơlơi truh amăng bruă ngă hmua prong biă mă, tơdah s^ mơdrô bruă pơhlôm nua sa bơnah amra [u hơmâo anom bruă s^ mơdrô pơpă ôh khin pok pơhai hơdră pơhlôm nua đang hmua yua hu\i lup h^.

Sa tơlơi dơ\ng aka [u gal, ră anai keh prăk djru kơ tơlơi truh lo\n adai ngă mơ\ng kơnuk kơna djru rơđah laih, dơ\ng mơ\ng phun pla truh kơ hlô mơnong rông.

Sit hơmâo tơlơi truh lo\n adai ngă le\, hăng hơdôm boh sang ano\ mơnuih ngă hmua anet, mrô prăk djru [iă, samơ\ pơkă hăng r^m thun khom blơi hră pơhlôm nua le\ ăt pleh ploh lu mơn.

Tơlơi anai, jing kah hăng tơlơi [u klă, [u pơtrut ôh mơnuih ngă hmua blơi hră pơhlôm nua kơ bruă đang hmua.

Tui hăng ơi Hoàng Xuân Điều, khua hơđăp anom pơhlôm nua bruă đang hmua, gah anom bruă pơhlôm nua Việt Nam, ră anai bruă pơhlôm nua đang hmua kơnong tu\ yua kơ hơdôm blah đang hmua pơprong kah hăng rông rơmô djet ia tơsâo, pla kơsu, abih bang kơ]ăo bruă rông akan hơdang, mơnuih [on sang  aka blơi hră pơhlôm nua ôh. Ơi Hoàng Xuân Điều brơi thâo:

‘’Tơdah sang bruă brơi ]an prăk hơmâo tơlơi phiăn pơkă, laih ]an prăk jơmâo dơ\ng tơlơi pơkă pơhlôm nua, hơmâo jơlan hơdră djru mơnuih ]an prăk dưi hơmâo [iă rơnoh prăk ]an hăng kơmlai.

Kiăng ngă djơ\ le\ kơnuk kơna ăt khom djru hrom hơbit rơđah rơđong kơ djop ding jum hơmâo tơlơi gêh gal pok pơhai’’.

Kơ]ăo bruă Hră pơtrun kơ bruă pơhlôm nua đang hmua hơmâo ]ih pơkra laih. Tui hăng anun, kơnuk kơna djru 20% brơi mơnuih [on sang, 90% prăk pơhlôm nua kơ sang ano\ [un rin.

Hră pơtrun anai, amra ngă tui dơ\ng mơ\ng thun anai 2018. Kiăng dưi pơhlôm nua kơ bruă đang hmua, khom hơmâo tơlơi phiăn pha ra djru kơ mơnuih ngă hmua, anom bruă s^ mơdrô hră pơhlôm nua, djru djop sang bruă brơi ]an prăk, ngă gêh gal ba hră pơhlôm nua đang hmua dưi ngă tui truh pơ mơnuih ngă hmua sit nik.

            Nay Jek : Pô ]ih hăng  pôr