VOV4.Jarai - Rơwang mơng thun 2016-2020, truh rơnu] thun 2018, mrô sang ano# [un rin đơ đam dêh ]ar ta do# năng ai `u 6% (hro\ trun mơng 1 truh kơ 1,3% bơhmu hăng thun 2017), hmâo laih 8 bôh tơring glông tơtlaih mơng [un rin amăng mrô 64 bôh tơring glông [un rin tui Tơlơi pơtrun pơsit 30a; 14 bôh tơring glông ]ơkă mă hơdră pơkă tui Tơlơi pơtrun pơsit mrô 30a tơtlaih mơng tơlơi tơnap tap.

Khă hnun hai tơlơi hleh hloh pơdrong hăng [un rin, mrô sang ano# [un rin [ơi hơdôm anih anom, kual ]ư\ siăng, kual neh wa djuai ania [ia\ ăt do# lu mơn.

Ngă tui Jơlan hơdră pơkă mơng lo\n ia hro\ trun [un rin kơja\p phik mơng thun 2016-2020, Khoa pơ ala m[s dêh ]ar ta hmâo tuh pơ plai laih 48.397 klai prăk pioh đing nao ngă kơ hơdôm anih anom [un rin hluai tui 5 Rơwang bruă: Jơlan hơdră 30a; Jơlan hơdră 135; Rơwang bră djru pơđ^ kyar bơwih [ong, pơplih lu mơta bơwih [ong, pơhư prong hơdră hro\ trun [un rin; Rơwang bruă pôr pơhing, tơlơi pơhing; Rơwang bruă pơđ^ tui bôh thâo hăng lăng tui, pơsit, kiăng plai [ia\ hleh hloh pơdrong hăng [un rin kơplah wah hơdôm anih anom, kual, pơplih phrâo tơlơi hơd^p mơda kơ m[s [ơi kual tơnap tap.

Lom pơ phun pok pơhai ngă tui Jơlan hơdră, hmâo laih lu anih anom, sang ano# hmâo lu jơlan pơsir djơ\, dưi ngă tui ano# gal mơng plơi pla po, pơplih phrâo hơdră phun pla, hơne] mă ngăn rơnoh mơng Kơnuk kơna hăng ngă tui pran gơgrong amăng m[s, ru\ đ^ pran pran hrưn đ^ mơng mơnuih [un rin, tơlơi gum hrom djru mơng plơi pla, ngă gal brơi tơtlaih mơng [un rin kơja\p.

Khă hnun hai, sa amăng hơdôm tơlơi akă gal mơng hơdră bruă hro\ trun [un rin ră anai le\ bôh tơhnal hro\ trun akă kơja\p, hleh hloh pơdrong hăng [un rin kơplah wah hơdôm kual, anih m[s do# akă dưi ngă je# giăm [ia\, biă `u kual ]ư\ siăng Pơngo\ hăng kual }ư\ Siăng; mrô [un rin glăi do# [ơi rơnoh 5,1% amăng sa thun, lu sang ano# [un rin phrâo hmâo, mrô sang ano# [un rin [ơi hơdôm bôh tơring glông [un rin, să tơnap tap, kual neh wa djuai ania [ia\ do# ăt do# mơn rơbêh kơ 50%, biă `u do# rơbêh kơ 60-70%.

Ơi Võ Văn Bảy, Khoa apăn bruă, Khoa Anom bruă git gai Jơlan hơdră mrô 135, Jơnum min djuai ania brơi thâo, sang ano# [un rin kual djuai ania [ia\ hmâo jơlan gah đ^ tui, rơnu] thun 2018, mrô `u amra đ^ mơng 52% truh kơ 57%.

Tơlơi aka gal, hleh hloh kơplah wah hơdôm kual, anih anom pơđ^ kyar, biă `u hăng djuai ania [ia\ pơdah rơđah biă.

“Anai le\ sa amăng hơdôm tơlơi mơ\ hơdôm [irô ding jum, gơnong bruă do# bơngot, biă `u gah Jơnum min djuai ania.

Hro\ trun [un rin hrom mơng đơ đam lo\n ia le\ bôh than prong, samơ\ glăi dir wir amăng kual djuai ania [ia\.

Yua anun, bruă hro\ trun [un rin khom hmâo hơdră pơsit, pơplih phrâo ngă hiưm hơpă pioh hơdră bruă truh hăng kual anơ anet pha ra.

Yua kơ, Jơlan hơdră mrô 135 le\ sa jơlan hơdră prong mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna, đuăi tui jơlan hrom, tuh pơ plai dưm kơnar, să tơnap tap [ơi kual Yu\ Dơnung dêh ]ar ăt kah hăng să tơnap mơng kual Mường Tè (Lai Châu), tơring ]ar kual }ư\ Siăng”.

Amăng abih bang ngăn rơnoh mơng Jơlan hơdră hro\ trun [un rin, ]ra\n pioh kơ kual ]ư\ siăng mơng neh wa djuai ania [ia\ hmâo rơbêh kơ 80%, hơdôm glông hơdră bruă pioh kơ kual anai prong biă.

Tui anun yua hơge\t mrô mơnuih [un rin djuai ania [ia\ jai hrơi đ^ lu amăng mrô sang ano# [un rin?

Tui hăng ơi Ngô Trường Thi, Khoa Anom Jơnum min hro\ trun [un rin dêh ]ar ta (Ding jum wai lăng mơnuih mă bruă – tơhan rơka ruă hăng mơnuih mơnam), yua kơ mrô sang ano# [un rin lu đơi. Khă hơdră bruă pioh lu tơlơi đing nao kơ kual anai samơ\ khom hmâo mông.

“Ră anai [ing ta phrâo hmâo 8 bôh tơring glông tơtlaih mơng [un rin amăng mrô 64 bôh tơring glông [un rin tui Tơlơi pơtrun pơsit 30a, hăng 14 bôh tơring glông [u do# dưi ]ơkă mă hơdră pơkă mơng Tơlơi pơtrun pơsit 30a dong tah.

Rim thun [ing gơmơi leng kơ pel e\p glăi hăng  lăi pơthâo glăi kơ Kơnuk kơna.

Tơdơi 12 thun ngă tui hăng hluai tui bôh nik [ơi lu tơring glông, [ing gơmơi lăi le\, tơhnal pơkă truh thun 2020 hmâo 50% mrô tơring glông [un rin tơbiă mơng hơdră pơkă 30a le\ amra dưi ngă.

Khă hnun hai, [ơi hơdôm bôh tơring glông tơnap tap, [ing ta ăt khom tuh pơ plai dong mơn, bơhmu tu `u kah hăng tơring glông Mường Lát (Thanh Hoá), tơring glông Bác Ái (Ninh Thuận)…”

Thun 2018, Jơnum min hơdôm mơta tơlơi mơnuih mơnam mơng Khoa pơ ala m[s hmâo pơ phun lăng tui tơlơi ngă tui hơdră bruă hro\ trun [un rin kơja\p tui Tơlơi pơtrun pơsit 76 mơng Khoa pơ ala m[s, pơsit rơđah tơlơi pơđ^ kyar, pơplih ano# kơja\p amăng jơlan hơdră hro\ trun [un rin. Mrô sang ano# [un rin tui tơhnal pơkă [un rin lu bơnah hro\ trun yu\ kơ 6%.

Ơi Bùi Sỹ Lợi, Kơ-iăng Khoa Jơnum min hơdôm tơlơi mơnuih mơnam mơng Khoa pơ ala m[s dêh ]ar brơi thâo, thun 2019 amra ngă tui dong bruă lăng tui dơlăm kơ jơlan hơdră hro\ trun [un rin mơng neh wa djuai ania [ia\ kual asue\k, ataih hăng guai lo\n ia, bul ia rơs^, ia rơs^.

Rơgao hơdôm tal pha ra, jơlan hơdră hro\ trun [un rin hmâo laih lu tơlơi pơplih, mơng hro\ trun rin rơpa hơdai nao hro\ trun [un rin jai tơnap tui. Ơi Bùi Sỹ Lợi brơi thâo:

“Truh kơ ră anai Jơnum min apăn bruă Khoa pơ ala m[s dêh ]ar hmâo pơdo\ng laih gru\p lăng tui hăng pơsit giong bôh yôm, jơlan gah hăng ruah anih anom pioh [ing ta pơ phun pok pơhai ngă tui amăng hơdôm blan ako# thun 2019 mơtăm hăng tơhnal pơkă anai le\ [ing ta pơsit abih bang, hơdôm hơdră bruă [ing ta hmâo ngă tui kơ hro\ trun [un rin hăng neh wa djuai ania [ia\, kual asue\k, ataih hăng kual guai lo\n ia, bul ia rơs^, ia rơs^ kiăng [ing ta pơsit hơdră bruă hơpă do# hơnong, hơdră bruă hơpă kiăng lui h^, hơdră bruă hơpă kiăng pơ[u\t glăi.

{ing ta amra [uh bôh nik lăng mơ-ak le\ hmâo hơdôm bôh să, tơring glông [un rin le\ ră anai jing laih să plơi pla phrâo, tơring glông plơi pla phrâo le\ [ing gơmơi kiăng pơtrut pơsur, pơhư prong anun ăt le\ tơhnal pơkă mơng bruă lăng tui tal anai”.

Jơlan hơdră pơkă mơng Khoa pơ ala m[s hro\ trun [un rin kơja\p rơwang mơng thun 2016-2020 hmâo nao truh krah jơlan laih.

Amăng 2 thun rơgao, hơdôm ano# dưi ngă hăng akă dưi ngă hmâo pơdah rơđah laih.

}ang rơmang [ơi krah jơlan truh ako#, tơhnal hro\ trun [un rin amra ba glăi bôh tơhnal kah hăng tơlơi ]ang rơmang, amăng anun pơkra glăi hơdră bruă hro\ trun [un rin kơ kual djuai ania [ia\ ngă hiưm hơpă kiăng hro\ trun [un rin ta` hăng kơja\p./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr