VOV4.Jarai - Rơngiao ngă giong prong bruă pơhra\m, prăp lui blah, hơdôm thun rơgao, Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư Mgar, tơring ]ar Daklak do# ngă tui ba glăi bôh tơhnal bruă pơtô ba m[s pơke\ hăng djru hơđong tơlơi hơd^p mơda mơnuih mơnam hăng hơdôm bruă mă rơđah đông kah hăng: pơdo\ng sang khăp păp, pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla, brơi phun pla, hlô rông, pel e\p hăng pha brơi ia jrao pơjrao tơlơi ruă [u mă prăk… kơ m[s [ơi tơring glông. Mơng anun, djru klă amăng bruă hro\ trun rin rơpa [ơi tơring glông.

           

Bơyan hơjan anai, rơkơi bơnai ling tơhan rơka ruă, Hlăk ai prong pran săn hơtai hơđăp yă H’ Ber Byă hăng ơi Y Dia Êban (djuai ania Êđê), [ơi [ôn Pôk B, tơring kual Ea Pô], tơring glông }ư\ Mgar [u do# bơngot kơ sang ano# tơ\i dong tah.

 

Thun anai rơbêh kơ 60 thun laih, thun tha, pran tơdu, prăk gum djru rim blan [u djop pioh kơ tơlơi hơd^p rim hrơi kơ dua rơkơi bơnai, lom anun do# bơwih brơi kơ 4 ]ô ană dong.

 

Yă H’ Ber Byă ră ruai, mơng hlâo truh kơ ră anai, rơkơi bơnai dleh glar biă mă kah mơng hmâo ano# [ong ano# huă, sum ao ]ut, [u hmâo pơmin nao ôh bruă pơdo\ng sang.

 

Rơkơi le\ ling tơhan rơka ruă, [u hmâo pran jua mă bruă, laih anun [u bưng hmâo tơlơi truh [ơi jơlan glông, tơlơi hơd^p mơda jai tơnap tap hloh.

 

Ako# thun anai, Gru\p git gai khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar djru sang ano# tơnap tap 80 klăk prăk, pơkiăo nao sa gru\p tơhan nao mă bruă, djru sang ano# pơdo\ng sang do# prong 100m kơ rê.

           

“Kâo hlâo adih le\ sang ano# [un rin, rơkơi kâo ara\ng jrom djơ\ do# đih ha bit mơng thun 2007 truh ră anai [u thâo yu\ ngo\ dong tah.

 

Hlâo adih sang pơkra hăng hnal kyâu hơjan ia [le\ brêp brap anun ling tơhan hmâo pơkra sang do# kơ sang ano# kâo, tơdah [u pơkra hă kâo [u khin pơmin nao kơ pơdo\ng sang ximăng ôh, yua kơ kâo le\ đah kơmơi laih anun tha rơma dong. Kâo bơni kơ gru\p ling tơhan }ư\ Mgar hmâo pơkra laih sang do# kơ sang ano# kâo”.

 

5 thun rơgao, Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar ngă tui ba glăi bôh tu\ yua bruă pơtô ba m[s pơke\ hăng hơđong tơlơi hơd^p mơnuih mơnam

Sang ano# amai H’ Mui Niê (djuai ania Êđê) le\ sa amăng hơdôm bôh sang ano# do# tơnap tap hloh [ơi [ôn Pô] B, tơring kual Ea Pô], tơring glông }ư\ Mgar.

 

Prăk pơhrui glăi phun mơng sang ano# kơnong kơ gơnang 2 ar hmua pơdai ia hăng prăk hyu mă bruă ara\ng mơng dua rơkơi bơnai.

 

Ako# thun 2016, Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar djru sang ano# dua drơi be\ pioh djuai hăng 2 klăk prăk pơkra war.

 

Amai H’ Mui Niê brơi thâo, gơnang kơ dưi hmâo ling tơhan pơtô ba hơdră bơwih brơi, anun tơdơi giăm hmâo 2 thun, be `u tuh rai 4 hnưr, rim hnưr 2 drơi, djru lu biă prăk kak kơ sang ano#.

           

“Gru\p tơhan tơring glông }ư\ Mgar hmâo brơi laih kơ sang ano# [ing gơmơi 2 drơi be ania pioh rông pơđ^ kyar bơwih [ong.

 

Sang ano# kâo ăt tla glăi mơn 2 drơi kơ ling tơhan. {ing gơmơi hmâo s^ laih 4 drơi be hăng noa 7 klăk prăk, ră anai [ing gơmơi glăk rông 3 drơi.

 

Rơngiao kơ anun ling tơhan do# brơi prăk blơi tôl pơkra war rông. Gơnang kơ hmâo dong prăk s^ be mơ\ sang ano# plai [ia\ tơnap tap. {ing gơmơi bơni kơ ling tơhan lu biă”.

           

Năng ai `u 1.000 hrơi bruă hmâo iâu pơhrui laih pioh pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla

Tui hăng ơi Trần Đăng Quế, Khoa git gai Ping gah tơring kual Ea Pô], hơdôm hơdră pơđ^ kyar bơwih [ong yua kơ Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar pok pơhai djru amăng hơdôm thun rơgao hmâo djru prong biă kơ m[s [ơi anai.

 

Hơdôm pluh bôh sang ano# gah hơdră bruă hmâo sang do# kơja\p, lu sang ano# neh wa djuai ania [ia\ [un rin hmâo laih tơlơi gal đ^ kyar bơwih [ong huă hrưn đ^.

           

“Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông hmâo pok pơhai laih ha amăng ple\ lu bôh yôm kah hăng: djru phun pla, kơmok pruai, hơdôm djuai rơmô, be klă ba glăi bôh tu\ yua kơ bruă bơwih [ong huă prong pioh neh wa mă yua; rơngiao kơ anun do# pơkiăo nao mơnuih apăn bruă tơhan, ling tơhan hmâo bôh thâo gah bruă ngă đang hmua nao pơtô brơi m[s.

 

Biă `u, [ing ling tơhan [u hu^ kơ tơnap tap, [u hu^ kơ dleh glar nao tơl plơi pla do# hrom hăng neh wa amăng plơi kiăng djru m[s anai le\ hơdôm bruă mă tu\ yua biă, djru m[s hrưn đ^ tơtlaih mơng [un rin”.

     

{irô git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar brơi be kơ sang ano# [un rin [ơi [ôn Pô] B

5 thun rơgao, Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar hmâo pơdo\ng brơi laih 10 bôh sang do# khăp kiăng noa `u rơbêh kơ 800 klăk prăk; brơi rơbêh kơ 30 drơi rơmô rông, hơdôm pluh gro#p drơi be hăng hơdôm djuai phun pla kah hăng: kơ phê, tiu, pơdai hmua ia, kơtor klai.

 

Anom bruă iâu pơhrui hơdôm rơbâo wot ]ô mơnuih apăn bruă tơhan, ling tơhan gum hrom mă bruă pơkra jơlan nao rai [ơi plơi pla, djru pơkra 1.500 met jơlan [ê tông noa `u rơbêh kơ 250 klăk prăk…

 

Hrom hăng anun, pơ phun hyu pel e\p hăng pha ia jrao pơjrao tơlơi ruă brơi giăm truh 500 wot ]ô neh wa djuai ania [ia\ [un rin hăng hơdôm mơnuih gah hơdră bruă.

 

Phrâo anai hloh, [rô djơ\ tal hơdor glăi 71 thun Hrơi pioh kơ Ling tơhan pơsa\n drơi, anom bruă hmâo mă yua laih rơbêh kơ 100 klăk prăk pioh pơ phun hyu tơ`a bla brơi gơnam tam kơ Am^ Việt Nam sông kơtang, Ling tơhan sông kơtang, mơnuih djru ngă hơkru\ đưm, ling tơhan rơka ruă hăng pô sang hơdôm bôh sang ano# ling tơhan pơsa\n drơi [ơi tơring glông.

           

Thượng tá Hoàng Thanh Tùng, Khoa gum bruă kơđi ]ar Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar brơi thâo, pơ\ anăp anai, anom bruă amra pok pơhai dong bruă pơtô ba m[s pơke\ hăng djru m[s hăng gong gai [ơi tơring glông amăng bruă hro\ trun rin rơpa, pơdo\ng plơi pla phrâo.

           

“{ing gơmơi git gai dong khul tơhan plơi [ơi plơi pla, [ing apăn bruă, mă bruă amăng anom pok pơhai pơkra jơlan pơdo\ng plơi pla phrâo djru m[s; gum hrom hăng plơi pla pel e\p glăi dong hơdôm bôh sang ano# [un rin pioh gum hrom gong gai plơi pla hmâo bruă djru phun pla, hlô rông kiăng djru neh wa pơđ^ kyar bơwih [ong.

 

Gir run hrưn đ^ gum hrom gong gai [ơi plơi pla pioh hro\ trun abih sang ano# [un rin amăng hơdôm thun pơ\ anăp.

 

Mơng anun, pơdo\ng pran jua mut hrom ling tơhan hăng m[s kơja\p hloh dong”.

           

{ơk brơi rơmô pơjing e\p [ong, e\p huă kơ m[s [un rin [ơi tơring glông pơdo\ng puih kơđông.

Hrom hăng bruă ngă giong prong bruă pơhra\m blah, prăp lui bruă blah, hơdôm thun rơgao, Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak do# ngă tui ba glăi bôh tơhnal bruă pơtô ba m[s pơke\ hăng djru hơđong tơlơi hơd^p mơda mơnuih mơnam. Hơdôm bruă mă hmâo bôh tu\ yua sit nik anai dưi hmâo gưl Ping gah, gong gai tơring glông djă pioh, Ding jum ling tơhan [ơk brơi hră pơanăn le\ “Anom pơ plông dưi amăng 5 thun to# tui tlôn”.

 

Pri bơni anai le\ pran pơtrut kiăng [ing apăn bruă tơhan, ling tơhan Gru\p git gai Khul ling tơhan tơring glông }ư\ Mgar ngă tui klă hloh dong bruă mă hăng pran jua klă hiam mơng “Ling tơhan Wa Hồ” amăng rơnuk anai kiăng gum hrom m[s pơdo\ng pơgang Lon ia./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr