VOV4.Jarai - Bơyan koh tơbâo thun anai, biă `u amăng tal Tết tui phiăn juăt Mậu Tuất phrâo rơgao lu mơnuih pla tơbâo [ơi plơi prong Kontum, tơring ]ar Kontum do# [u hơđong do\ng [u asuk yua kơ bơngot.

Hrom hăng tơlơi bơngot tơbâo apui [ong, hơdôm thun je# hăng anai mơnuih ngă đang hmua [ơi anai do# gơgrong ba dong sa tơlơi phă prai bruă ngă đang hmua pơkon, anun le\ tơlơi koh phă tơdu\ tơbâo.

Kiăng kơtưn pơgang bruă ngă đang hmua [ơi hơdôm blah đang tơbâo pơ\ tơring ]ar Kontum glăk jing tơlơi kiăng ba tơbiă hăng gong gai hăng khul apăn bruă pơgang rơnuk rơnoa [ơi anai.

Hlâo kơ Tết tui phiăn juăt Mậu Tuất 2018 [ơi phường Lê Lợi hăng Nguyễn Trãi, plơi prong Kontum hmâo 2 mơta tơlơi apui [ong tơbâo.

Gơnang kơ tơlơi gum tơngan hmao tlôn mơng Tơhan polis pơgang apui [ong hăng djru pơtlaih tơlơi truh Kông ang tơring ]ar Kontum, tơlơi apui [ong ta` pơgăn h^, samơ\ ăt hmâo mơn rơbêh kơ 10 ektar đang tơbâo răm rai.

{irô apăn bruă tơring ]ar hmâo pơ phun pel e\p bôh than ba truh, samơ\ akă dưi e\p [uh mơn pô ba truh tơlơi apui [ong.

Yua anun, amăng hơdôm hrơi Tết tui phiăn juăt phrâo rơgao mơnuih pla tơbâo [ơi anai do# [u hơđong do\ng [u asuk, bơngot hu^ kơ apui [ong tơbâo [u pơmin nao lu tah kơ Tết.

Hrom hăng tơlơi bơngot hu^ apui [ong tơbâo, hơdôm thun je# hăng anai mơnuih pla tơbâo [ơi plơi prong Kontum, tơring ]ar Kontum do# bo\ng ba dong sa tơlơi phă prai bruă ngă đang hmua pơkon, anun le\ tơlơi koh phă tơdu\ tơbâo.

Dong mơng blan 10, blan 11 rim thun, lom tơbâo akă truh hrơi koh pơhrui, lu đang tơbâo hmâo ara\ng koh lui laih tơdu\.

Ayong Nguyễn Minh Mẫn, sang `u pơ\ Gru\p mrô 7, phường Thống Nhất, plơi prong Kontum pla 7 ektar đang tơbâo [ơi Ô Kà Tá, să Đak Rơ Wa brơi thâo, pô koh phă tơdu\ tơbâo le\ [ing rông rơmô [ơi anai:

“Gơ`u koh mơng phun tơbâo akă [u tha amăng blan 10 anun le\ akă dưi koh pơhrui tơbâo.

Kâo do# wai gah anai le\ gơ`u đuăi nao gah kơdih. Do# wai lăng na nao yơh samơ\ ăt [u dưi wai lăng mơn.

{ing gơmơi ăt hmâo gơnang mơn kơ să djru e\p hơdră le\ gơ`u lăi pơthâo brơi amăng mơguah hrơi sa hrơi kơkuh khăn gru rim rơwang hrơi tơjuh.

Samơ\ lăi le\ gơ`u ăt koh mơn tơbâo, anun tơlơi rơngiă h^ tơbâo [u [ia\ ôh”.

Tơbâo ara\ng do\p koh h^ tơdu\ hlâo kơ bơyan koh tơbâo lu blan.

Jai truh hrơi rơnu] thun, lom mrô rok brơi kơ rơmô hret tui, tơlơi koh tơdu\ tơbâo jai kơtang tui.

Na nao mơng mơguah truh tlam mơmot, dar hyu [ơi hơdôm ara\t jơlan amăng đang tơbâo Ô Kà Tá pơ\ să Đak Rơ Wa, [udah Ô Chuối phường Nguyễn Trãi amu` ame\ lăng [uh hơdôm mơnuih hyu koh tơdu\ tơbâo po\t glăi hăng po\ tơdu\ tơbao prong hmâo, anet hmâo pơgiăng hăng rơdêh thut, đa le\ mă yua rơdêh pơkra mă pioh du\ pơgiăng.

{u djơ\ kơnong kơ mơnuih rông rơmô ôh nao koh tơdu\ tơbâo, ră anai [ơi plơi prong Kontum hmâo sa dua ]ô mơnuih hyu koh tơdu\ tơbâo pioh s^ kơ hơdôm mơnuih kiăng yua dong.

Ơi Đoàn Minh Thiên, sang `u pơ\ phường Lê Lợi, ]ơkă djru ba mơng Sang bruă pơkra sik Kontum pla 80 ektar đang tơbâo brơi thâo, tơbâo ara\ng do\p tơdu\ laih anun juă tơbâo rơbuh jôh mơ-ai mơtam, đa [u djơ\ koh mă tơdu\ đo#] ôh, rong koh mă tom phun tơbâo dong, ngă tơlơi răm rai jai kơtang hloh. {u thâo ano# ]i ngă khom tlaih lui đo#] yơh:

“Tơdah ta [uh gơ`u hiưm ta ngă? Taih gơ`u le\ [u dưi. Lăi rơnang le\ gơ`u [u hmư\. Ta lăi pô anai le\ pô pơkon dong ngă.

Kâo lăi gơ`u [ơi anun le\ gơ`u glăi nao pơ\ anih pơkon dong gơ`u koh. Lăi hrom hă [u dưi wai lăng ôh”.

Tơlơi koh tơdu\ tơbâo hmâo na nao tơnap pơgăn biă

Ơi Nguyễn Văn Nhương, Kơ-iăng Khoa Anom tuh pơ plai hăng pơhrui blơi gơnam tam, Sang bruă pơkra sik Kontum, brơi thâo bruă phun tơbâo ara\ng koh tơdu\ ba truh lu tơlơi răm rai gah mrô hăng ano# hiam tơbâo dong:

“Lom tơbâo ara\ng mă tơdu\ sik sác-lô-za amăng phun tơbâo rơngiă h^ pơplih jing glucoza pioh rông hơdôm tơdu\ ]ăt [eng.

Kah hăng đang tơbâo anai, ră anai ano# hiam tơbâo hro\ trun năn ai `u 30 amăng sa rơtuh hăng mrô tơbâo hro\ trun năng ai `u mơng 20 truh kơ 25 amăng sa rơtuh.

{ơi anăp hơdôm tơlơi răm rai tui anai Anom wai lăng bruă pla tơbâo ăt pơtă mơn neh wa pla hăng wai lăng djă pioh tơbâo hiưm hơpă kiăng kơ huăi koh mă tơdu\, [u răm rai kơ mơnuih pla tơbâo ăt kah hăng răm rai kơ Sang bruă.

Tơdơi kơ ba glăi pơ\ sang măi djăt tơbâo pơkra sik, lu sang măi pơkra sik tơnap tap biă”.

Tơlơi koh tơdu\ tơbâo hmâo na nao tơnap pơgăn biă

{u dưi pơgăn mă pô tơlơi koh tơdu\ tơbâo kiăng pơgang bruă ngă đang hmua, mơnuih pla tơbâo [ơi plơi prong Kontum  ăt kah hăng Sang bruă pơkra sik Kontum hmâo laih tơlơi rơkâo đ^  hăng gong gai [ơi anai kơtưn bruă pơhlôm tơlơi rơnuk rơnoa hơđong [ơi hơdôm blah đang tơbâo.

Đa le\ lăng [uh ruă pran jua [ơi anăp hơdôm tơlơi răm rai yua tơlơi ara\ng koh mă tơdu\ tơbâo, sa dua bôh sang ano# pla tơbâo [ơi să Đak Rơ Wa do# bơlăi nao rai tơdruă pơ]ruh prăk hrom djru khul pơgang tơlơi rơnuk rơnoa să kơtưn bruă wai lăng pơgang.

Khă hnun hai tơlơi anai ăt do# mơn hăng do# glăi sui thun hăng anai. Ơi Phan Thanh Nam, Khoa Sang bruă Đak Rơ Wa, brơi thâo:

“{ơi să Đak Rơ Wa tơlơi m[s rong koh mă tơbâo do# mơda, ăt kah hăng koh mă tơdu\ lom tơbâo akă truh hrơi koh pơhrui pơkra sik ăt do# hơnong đo#].

Do\ng [ơi anăp tơlơi anai [ing gơmơi ăt hmâo ]râo ba laih kông ang, ăt kah hăng pơ phun hyu lăi pơhing [ơi plơi pla pok pơhai hơdôm bruă pơsur neh wa anăm ngă tui anun ôh, `u amra bơdjơ\ nao ano# klă ăt kah hăng prăk pơhrui glăi mơng sang ano# pla tơbâo.

{ing gơmơi ăt glăi pok pơhai klă mơn kiăng ngă hiưm hơpă plai [ia\ răm rai kơ sang ano# pla tơbâo”.

Hăng lon pla năng ai `u 1000 ektar, plơi prong Kontum hmâo laih 80% mrô tơbâo mơng tơring ]ar Kontum.

Bơyan tơbâo thun anai hrom hăng noa blơi [ia\, sang măi pơhrui blơi kaih amra ba truh apui [ong tơbâo hăng tơlơi koh mă tơdu\ ngă mơnuih pla tơbâo do# [u hơđong do\ng [u asuk.

Kiăng mơnuih pla tơbâo amra hơđong pran jua do# tơguan truh pô koh pơhrui s^ kơ sang măi ăt kah hăng tuh pơ plai to# tui kơ bơyan tơdơi, bruă pơhlôm rơnuk rơnoa hơđong, pơgang hơđong [ơi hơdôm blah đang tơbâo pơ\ plơi prong Kontum khom dưi ngă tui kho\p, kơja\p hloh dong./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr