VOV4.Jarai - Lơ\m mơnuih [on sang djuai M’nông, Êđê, jarai [ơi Daklak, Gia Lai ăt do\ djă pioh đôc\ sang glông đưm tui gru djuai ania gơ`u le\ [ơi hơdôm boh plơi pla djuai ania K’ho, Mạ (Lâm Đồng) sang glông hơmâo dong tah laih anun amra rơngiă hlao amăng tơlơi hơdip mơnuih [on sang. Anai le\ tơlơi do\ pơngơ\t mơng [ing hơmâo pran jua djă pioh gru grua đưm.

Mơng đưm đă ră hlâo laih, rim thun djuai ania K’ho Lâm Đồng lêng pơphun jơnum ngă yang ngui ngor kah hăng rah pơdai, rao tơkai kơbao, pơ anăn anăn ană bă…truh kơ tơlơi ngui ngor ngă yang prong kah hăng Huă asơi hle, Ngui ngor [ong kơbao.

Amăng tơlơi ngui ngơr pơpă tu\ mơn lêng hơmâo jua c\ing, jua hơgor soh [ơi sang glông đưm. Anai le\ gru hiam ngă mơ-ak pran jua kơ abih bang mơnuih, samơ\ ră anai hơdôm tơlơi jơnum ngui anai arăng lui amăng [rư\ laih.

{ing ta ră ruai glăi: hlâo adih, tơlơi hơdip do\ tơnap tap, glêh glar, kơ[ah djop mơta laih, kiăng pơphun jơnum ngui ngor prong kah hăng tơlơi ngă yang [ong kơbao “nhô sa rơpu” le\ bruă [u amu` ôh, pô sang kho\m pơđom lui prăk, prăp lui djop mơta hlâo kơ anun ha thun (mơng kơbao, hơdôm pluh c\eh tơpai, braih c\i pu\ kơ tuai), yua dah hrơi mông ngui ngor juăt sui ha blan.

Kơhnâo atông c\ing ơi K’Brel do\ [ơi plơi Kròt Dờng, să Bảo Thuận, tơring glông Di Linh, tơring ]ar Lâm Đồng do\ bơngơ\t: hro\m hăng tơlơi rơngiă tui laih tơlơi ngă yang rơbang le\ sang glông mơng djuai ania K’ho ăt rơngiă tui mơn.

Sang glông hơmâo pơkra glăi amăng hrơi jơnum bơnga Đà Lạt.

Sang glông djuai ania k’ho le\ anih mơyang hơmâo yang pơdai do\. Yua hnun, bruă pơphun ngă yang amăng sang glông jing tơlơi pơpu\ prong biă mă. Jua c\ing, hơgor mơ`i, mơ`i bang hyu biă mơ\ sang man hăng bê tông [u hơmâo ôh. Kơhnâo atông ]ing ơi K’Brel lăi:

“Sang glông đưm adih hơmâo lu rơnuk do\ hro\m. Ră anai, yua hơmâo lu tơlơi bơbec\ djơ\ amăng rơnuk phrâo yua hnun sang glông [u hơmâo dong tah. Gru grua sang glông amra rơngiă, rơnuk tơdơi [u thâo dong tah. Ră anai, kiăng atông c\ing hăng hơdôm boh sang man tui ră anai, jua c\ing `u [u mơ-ak tui đưm dong tah. Gru grua boh thâo mơng djuai ania gơmơi jai hrơi rơngiă tui. Yua hnun, ră anai kâo kiăng ru\ pơdong glăi gru grua boh thâo mơng đưm hlâo tui hơdră pơtrun mơng Ping gah, Kơnuk kơna kho\m djă pioh hăng pơđ^ tui gru grua boh thâo đưm”.

Bơ hăng ayong Dacha Vũ Bảo do\ [ơi plơi Đồng Đò, să Tân Nghĩa, tơring glông Di Linh, Lâm Đồng le\ hlăk ai hur har pran jua gum wai lăng djă pioh gru grua atông c\ing. Ră anai `u hro\m hăng [ing kơhnâo amăng kual glăk gir pơtô glăi hơdră atông c\ing kơ 24 c\ô hlăk ai tơdăm dra amăng plơi yua tơring glông pơphun.

~u pơmin: Sang glông rơngiă le\ tơlơi rơngiă prong biă mă hăng djuai ania k’ho. Hlâo adih, rim thun [ơi plơi pla djuai ania K’ho juăt pơphun ngă yang, ngui ngor, yua hnun mơn hlăk ai tơdăm ngek dra muai lêng thâo atông c\ing, ayun suang.

Amăng hrơi ngui ngor, biă `u ngui ngor ngă yang prong, ană plơi pla [u kơnong lăng arăng atông ]ing, hmư\ [ing kơhnâo adoh pơrơtưh, ayun suang (tam ya) đôc\ ôh mơ\ ăt hơmâo [ong a`ăm pơtăm hơbai tui gru djuai ania K’ho, ayong Dacha Vũ Bảo lăi:

“Tui hăng tơlơi đ^ kyar phrâo, ră anai neh met wa [u lăi nao dong tah kơ bruă pơkra sang glông. Khă hnun, tui hăng kâo, sang glông mơng djuai ania ta le\ ta kho\m djă pioh, anun yơh tơlơi yôm biă mă, anih yôm c\i pơphun atông c\ing, sang ano\ hơmâo bruă prong. Bruă pơphun pơtô atông c\ing, adoh suang [udah cr\ông sai bruă bơwih [ong amăng sang ano\, kơnung djuai lêng pơphun [ơi sang glông [udah pơdơi pơdă tơdơi mông ngă bruă glêh glar do\ [ơi sang glông mơ-ak biă. Mơng anun ngă kơ [ing ta hơmâo pran jua ngă hmua pla pơjing, pơđ^ kyar tơlơi hơdip”.

Sa amăng hơdôm boh sang glông do\ glăi [ơi tơring kual Di Linh.

Sang man hăng gac\, hơmâo pơbung glông, hiam yơh, dưi do\ sui laih anun djơ\ biă mă yơh hăng tơlơi hơdip rơnuk phrâo, samơ\ hơmâo mơn đa amuaih djă pioh gru grua djuai ania pô ăt rơngôt mơn lơ\m [u [uh dong tah sang glông đưm, gong hơdrai glông sep hăng ngo\, hơmâo pơhrup hiam [ơi hơdôm boh plơi pla djuai ania K’ho, Mạ.

Rup ană mơnuih ta do\ pơ[ut [ơi apui tơlu\i amăng hrơi ngui ngor, tơlơi adoh pơrơtưh tam pla, pơnđik pơnring, adoh akhan Ka Plôm Kon Yồi…hmư\ mơ-ak, pơđao pran jua hăng tơlơi ayun suang, jua c\ing mơ`i, tơpai c\eh…ră anai [u hơmâo dong tah. Khă tơlơi hơdip phrâo hơmâo lu tơlơi pơplih phrâo amăng dram gơnam [udah pran jua, samơ\ anăm wơr ôh gru grua hiam mơng ơi yă ta pioh glăi, kiăng djă pioh sang glông amăng rơnuk pơđ^ kyar.

Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr