VOV4.Jarai - Tơdơi kơ {ing khua pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar ta tu\ ư pơsit Tơlơi phiăn mă bruă (pơplih pơkra), [ing khua rơkâo đ^ hơdôm anom apăn bruă kiăng lăi pơthâo kơ mơnuih mă bruă kơ tơlơi pơkôl bơdjơ\ nao tơlơi gêh gal lơ\m tơlơi phiăn anai dưi mă yua. Lăp đing nao hloh, Kơnuk kơna pơsur mơnuih mă bruă ngă bruă amăng sa rơwang hrơi tơjuh 40 mông.

Sa amăng hơdôm tơlơi pơkôl phrâo hơmâo pơhrua amăng Tơlơi phiăn mă bruă (pơplih pơkra) hơmâo [ing khua lăp đing nao hloh le\ bruă ngă thim mông mơng 200 truh 300 mông amăng sa thun kiăng pơhlôm ba tơlơi klă hiam sui thun kơ mơnuih mă bruă. {ing khua lăi le\, pô apah mơnuih mă bruă dưi pơkôl mông ngă bruă kiăo tui hrơi [udah amăng ha wơ\t hrơi tơjuh, samơ\ kho\m lăi pơhmư\ kơ mơnuih mă bruă thâo.

Amăng anun, kơnuk kơna pơsur pô apah mơnuih mă bruă pơkôl ngă bruă 40 mông amăng sa rơwang hrơi tơjuh.  Ơi Lê Công Nhường, pô pơ ala mơng Grup khua mua tơring ]ar Bình Định kiăng pơ[ut pôr pơhing kiăng Tơlơi phiăn mă bruă (pơplih pơkra) anai dưi mă yua klă:

“Kâo pơmin kiăng tơlơi phiăn dưi mă yua blung a le\ kho\m pôr pơhing Tơlơi phiăn laih anun tơdah hơmâo tơlơi aka [u pơkôl rơđah amăng Tơlơi phiăn mơ\ jao kơ Kơnuk kơna le\ Kơnuk kơna ta kho\m ta` pơtrun hră mơn. Tơlơi phiăn mă bruă hơmâo 3 wơ\t jơnum, blung a pơmin jơnum 2 wơ\t, tơdơi kơ anun le\ jing 3 wơ\t, kơsem min rơđah rơđông laih.

Samơ\ hơdră pok pơhai Hră pơtrun ăt kho\m hơmâo wai lăng kjăp, pơhlôm tơlơi dưi kơ mơnuih mă bruă ăt kah hăng hră pơkôl mơng pô apah hăng mơnuih mă bruă’’.

Pô pơ ala mơnuih [on sang Tôn Ngọc Hạnh, Grup khua Bình Phước brơi thâo, Tơlơi phiăn mă bruă (pơplih pơkra) hơmâo pơsit laih, khă hnun, kiăng hơmâo abih bang mơnuih tu\ ư le\ kho\m hơmâo hơdră ngă bruă rơđah rơđông.

Anun le\ pôr pơhing kiăng djo\p pô pơ ala kơ mơnuih [on sang, mơnuih [on sang thâo kơ jơlan hơdră mơng Tơlơi phiăn mă bruă, ngă hiư\m pă kiăng mơnuih [on sang thâo hluh djo\p mơta tơlơi pơhing, tơlơi pơplih phrâo amăng Tơlơi phiăn mă bruă.

Tui anun, hơdôm anom bơwih [ong, mơnuih mă bruă kiăng ngă tui djơ\ tơlơi pơkôl pơkă mơng tơlơi phiăn anai. Pô pơ ala mơnuih [on sang Tôn Ngọc Hạnh lăi tui anai:

“{ing khua pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar ăt kah hăng [ing pơ ala kơ mơnuih [on sang dêh ]ar lêng c\ang rơmang ngă bruă yua tơlơi klă hiam kơ mơnuih mă bruă yơh yôm, samơ\ amăng rơnuk lo\n ia ta ră anai hăng mrô mơnuih thun tha lu tui, lo\n ia ta glăk kơtưn pơđ^ kyar kơtang hloh dong tui anun [ing ta kho\m hơmâo hơdră ngă bruă djơ\ lăp amăng mông anai hăng gin gi dong. 

Tơdah lo\n ia ta pơđ^ kyar hloh le\ [ing ta amra pơplih mơn sa, dua jơlan hơdră kiăng klă hloh c\i tuh pơ alin wai lăng ba mơnuih mă bruă klă hloh, kiăng mơnuih mă bruă thâo hluh kơ tơlơi anai laih anun ha pran jua ngă tui, gơgrong bruă hăng kơnuk kơna, lo\n ia, tơlơi pơđ^ kyar mơng mơnuih mă bruă le\ tơlơi pơđ^ kyar hro\m mơng lo\n ia ta mơn’’.

Mơng ngo\ truh pơ yu\ amăng hơdrôm hră Tơlơi phiăn anai lăng yôm kơ tơlơi gơgrong mă pô mơng mơnuih mă bruă, dưi pơsit mă pô ngă bruă hă [u\, tui hluai kơ bruă mă anun djơ\ lăp hăng pô [udah prăk apah dưi dăi mơn hă [u\.

Yua anun, tui hăng Khua ding jum bruă mă – tơhan rơka hăng mơnuih mơnam Đào Ngọc Dung, anai le\ tơlơi phiăn hơmâo c\răn, lăi nao lu tơlơi laih anun bơdjơ\ nao hơdôm pluh klăk c\ô mơnuih mă bruă, wơ\t hăng mơnuih mă bruă [ơi anih mă sit nik hăng [u sit nik.

Biă mă `u, tal anai, anih ngă bruă, mơnuih ngă bruă hơmâo pok prong, mă yua tui hơnong pơkă wơ\t hăng kual ngă bruă [u sit nik. Ơi Dương Trung Quốc, pô pơ ala mơng Grup Hà Nội lăi, Tơlơi phiăn mă bruă djơ\ hăng tơlơi kiăng mơng mơnuih mă bruă hăng pô apah mơnuih mă bruă laih, djơ\ hăng tơlơi kiăng ră anai:

“Kâo pơmin, tơlơi phiăn kho\m hơmâo tơlơi djơ\ lăp, pơplih phrâo, pơjing rai hră pơkôl kơplah wah mơnuih mă bruă hăng pô yua mơnuih mă bruă hơmâo abih bang mơnuih wai lăng.

Biă mă `u, kâo lăng yôm bruă [ing ta tu\ ư hơdră ngă bruă pơdong khul mơnuih mut phung mơ\ gơ`u yơh pô wai lăng tơlơi dưi kơ mơnuih mă bruă. Kiăng djă bong hơđong, khul mơnuih mut phung kho\m kjăp tơlơi pơmin wai pơgang ba mơnuih mă bruă, dưi ngă tui anun [u djơ\ bruă amu` ame\ ôh’’.

Tơlơi phiăn mă bruă (pơplih pơkra) hơmâo pơsit le\ tơlơi yôm biă mă hăng bruă pơjing tơlơi pơtruh nao rai mơnuih mă bruă hăng pô yua mơnuih mă bruă, pơđ^ kyar mơnuih mă bruă.

Yua anun, tơdơi Phiah phiăn dêh ]ar, Tơlơi phiăn mă bruă yôm phăn biă mă, bơdjơ\ nao abih bang tơlơi pơđ^ kyar mơng mơnuih mơnam, phun `u le\ mơnuih mă bruă. Yua anun, hơdôm anom apăn bruă kiăng kjăp bruă, nao hlâo pơtô pơblang, pôr pơhing tơlơi phiăn phrâo anai, kiăng mơnuih mă bruă thâo hluh tơlơi dưi mơng [ing gơ`u./.

Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr