VOV4.Jarai - {ơi Việt Nam, thun 2005 tơdơi kơ Tơlơi phiăn s^ mdrô mă yua, 2 Anom bruă bơwih [ong s^ mdrô hăng sa anih anom phun s^ kơ phê pơ phun hmâo.

Samơ\ bruă mă mơng hơdôm anom anai [u pơplih lu ôh, akă ngă pơhư\] lu mơnuih tuh pơ plai.

 Bôh than ba truh biă `u yua kơ hơdôm tơlơi pơkă kơ bruă bơwih buang [ơi anih s^ mdrô do# lu ano# akă gal hăng akă hmâo tơlơi pơkă kơ blơi s^ gơnam tam tui anih anom ngă hră s^ mdrô gơnam tam dêh ]ar ta] rơngiao.

Kiăng pơsir tơlơi anai, mơng lơ 1/6/2018, Tơlơi pơtrun pơkă 51 mơng Kơnuk kơna pơplih pơkra, pơhrua nao dong sa dua mơta tơlơi mơng Tơlơi pơtrun pơkă 158 hmâo tơlơi pơkă rơđah Phiăn s^ mdrô kơ bruă blơi s^ gơnam tam tui Anih anom ngă hră pơ-ar s^ mdrô gơnam tam pơ phun mă yua.

Kiăng mă yua tơlơi gal, mơnuih ngă đang hmua, anom bơwih [ong hăng hơdôm anih anom bơwih brơi gơnam tam s^ mdrô khom ngă hơget?

Việt Nam jing lon ia s^ gơnam mă mơng đang hmua kơ dêh ]ar ta] rơngiao prong biă, biă `u kơ phê, tiu, kơ su…

Samơ\ mơng hlâo truh kơ ră anai, noa s^ gơnam anai kơ dêh ]ar ta] rơngiao leng kơ yua kơ anom bơwih [ong dêh ]ar ta] rơngiao ]ung ba.

Tơlơi pơkă hơdôm mơta gơnam tam mă mơng đang hmua anai ăt yua kơ hơdôm bôh anom bơwih [ong dêh ]ar ta] rơngiao gơgrong ba tơbiă.

Lom mrô gơnam lu rơgao đơi, noa s^ trun le\, mơnuih [ôn sang luh nao s^ hlu\t h^, ngă trun noa hơdư\ ]i hor.

Rơđah biă `u kah hăng, noa tiu ju\ [ơi Đồng Nai ră anai kơnong kơ do# năng ai `u 62 rơbâo prăk sa kg, lom anun hlâo adih lom s^ hmâo noa hloh truh 240 rơbâo prăk  lom sa kg.

Tui hăng sa dua bôh anom bơwih [ong le\ noa tiu Việt Nam glăk [ơi rơnoh [ia\ biă, samơ\ yua [u dưi wai lăng noa s^, [u hmâo noa pơkă mơng dêh ]ar ta] rơngiao anun mơnuih ngă đang hmua khom s^.

Lom anun, [ơi India hăng Brazil, gơnang kơ hmâo bruă bơwih brơi hră pơ-ar s^ mdrô tiu anun pơ\ anăp anai gum hrom bruă s^ mdrô tui jơlan gah anai mơng Việt Nam.

Yă Nguyễn Mai Oanh, Kơ-iăng Khoa Khul bơwih [ong s^ mdrô tiu Việt Nam brơi thâo:

“{ing gơmơi hmâo mă bruă laih hăng Khul s^ mdrô tiu dêh ]ar India kaih biă pơ phun pioh gum hrom amăng glông bruă ngă hră s^ mdrô nao rai tui anai, ta amra hơđong noa s^ tiu [ơi anih anom s^ mdrô amăng rơnoh kiăng hloh.

India ăt kaih mơn rai pơ\ anai tuh pơ plai hăng gum hrom bruă blơi s^ tiu”.

Bơ\ hăng kơ phê, hlâo adih Ding jum s^ mdrô hmâo pơ phô brơi laih Anom bơwih hră pơ-ar kơ phê {uôn Ama Thuo#t, samơ\ anom anai kơnong kơ mă bruă mă hơdôm thun đo#] krư\ bah amăng laih.

Hăng asar kơ phê mơng mơnuih ngă đang hmua Việt Nam tui tơhnal pơkă gơ`u rong ba tơbiă hăng noa rơgêh, tơdơi kơ anun ba glăi pơkra  ming s^ hăng noa lu hloh.

Yua anun, anom bơwih [ong hăng mơnuih pla kơ phê ]ang rơmang lom anom bơwih hră pơ-ar s^ mdrô gơnam tam amăng lon ia pok tơbiă hăng tô nao rai hăng dêh ]ar ta] rơngiao le\ tơlơi pơhing pơdah rơđah, to\ng ten, noa s^ hluh gah nao rai hăng rong lon tơnah, hro\ trun tơlơi [u bưng lom pơ plih noa s^, be\ tơlơi pơgo# noa.

Kiăng tui anun le\ tiu, kơ phê, kơ su lom ba đ^ khom pơhlôm tơhnal pơkă s^ kơ dêh ]ar ta] rơngiao.

Lu mơnuih ngă đang hmua brơi thâo amra djơ\ klă hơdôm tơlơi kiăng yua anai, samơ\ khom pơhra\m brơi hăng pơtô brơi rơđah hloh. Ơi Nguyễn Hữu Thắng, Khoa anom mă bruă s^ mdrô tiu Xuân Lộc, tơring ]ar Đồng Nai rơkâo đ^:

“Neh wa ngă đang hmua hăng kâo ăt [u thâo mơn tiu kiăng ba đ^ le\ kiăng hơdôm tơlơi pơkă hơget pioh [ing gơmơi kiăng [ing juăt bruă pơtô brơi [ing gơmơi ngă djơ\ tơhnal pơkă anun pioh tiu ta` ba đ^ s^ tui jơlan bơwih hră pơ-ar”.

Anom bơwih [ong s^ mdrô gơnam mă mơng đang hmuă ăt tui anun mơn, yua kơ do# [ia\ tơlơi găn rơgao amăng bruă anai anun glăk kiăng [irô apăn bruă pơtô brơi, djru bôh thâo bruă blơi s^ tui hră pơ-ar, ruah mă anih anom blơi – s^ noa klă hăng blơi s^ truh kih… Ơi Trịnh Đức Minh, Khoa Khul s^ mdrô kơ phê tơring ]ar Daklak lăi le\:

“Hơdôm bôh anom bơwih [ong s^ mdrô khom do# glăi, sang prăk khom do# glăi, hơdôm anom logistic khom do# glăi hăng hơdôm anom bơwih hră pơ-ar amăng lon ia ta pơlir hơbit hăng tơdơi kơ anun pơlir nao rai.

{ing ta ngă lông lăng hơdôm mơta gơnam truh kih thơ amra pơjing tơlơi đăo gơnang”.

Hrom hăng anun, lu anom bơwih [ong lom gum hrom bơwih hră pơ-ar kiăng biă anih pioh gơnam klă, biă `u ayuh hyiăng, ano# pơsah…

Yua anun, tơdah glông jơlan logistic jao ]ơkă mă gơnam tam [ơi hơdôm anih dưm, tơdrun tum păn gah Dơnung hmâo bruă bơwih brơi hră pơ-ar klă, ba glăi bôh tu\ yua, prăk mă yua djơ\ phiăn, gal le\ bruă gơnam tam s^ mdrô tui hră pơ-ar amra truh kih hloh.

Ơi Nguyễn Đức Dũng, Kơ-iăng Khoa Gơnong bruă bơwih brơi hră pơ-ar s^ mdrô gơnam tam Việt Nam brơi thâo:

“Rơngiao kơ bruă bơwih hră pơ-ar tui hrơi blan le\ [ing gơmơi ăt hmâo pơlir hrom mơn hăng hơdôm sang bruă logistic, anih dưm gơnam… kiăng ngă hiưm hơpă anom bơwih [ong ba nao s^ [ing gơmơi khom hyu e\p hơdôm khul mơnuih du\ pơgiăng, pel e\p… mơ\ bruă bơwih hră pơ-ar amra ba tơbiă hơdôm bruă mă anai kiăng anom bơwih [ong s^ mdrô nao rai geh gal hăng pơhlôm hlâo đut hlah ano# [u bưng truh”.

Gơnam mă mơng đang hmua mơng dêh ]ar Việt Nam kah hăng asar tiu, kơ phê ba đ^  ngă hră pơ-ar s^ gơnam tam hăng bơwih hră pơ-ar hăng hơdôm mơta gơnam dêh ]ar ta] rơngiao le\ tơlơi [u amu` ôh.

Samơ\ tơdah mơnuih ngă đang hmua, anom bơwih [ong, [irô juăt bruă gum hrom gir run pioh djơ\ klă hăng hơdôm tơlơi pơkă kơja\p mơng anih anom s^ mdrô prong anai le\, sit `u amra truh kih.

Lom anun, gơnam tam ba đ^ ngă hră pơ-ar amra hro\ trun hơdôm tơlơi [u bưng truh yua kơ tơlơi pơplih mơng anih anom s^ mdrô, dưi wai lăng noa s^ hăng dưi pơsit tơhnal pơkă kơ gơnam tam, djru pơđ^ tui prong noa gơnam mă mơng đang hmua Việt Nam./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr