VOV4.Jarai- Thun 2016 ]ang rơmang jing thun gơgrong prong biă mă kiăng pơphun sa rơwang bruă bơwih [ong huă phrâo kơ Việt Nam tu\ yua hăng pơblih phrâo tơdơi kơ hơdôm thun blan rung răng bơwih [ong huă trun na nao mơng thun 2011-2015. Khă hnun, tui hăng mrô rơnoh phrâo lăi pơthâo tơlơi bơ wih [ong huă rơnang h^, hơnong pơhrui GDP amăng ku\i I thun anai dưi ngă rơbêh 5%, đ^ [iă đô] pơkă hăng tal anai mơn thun 2012, 2014 jing plah rơwang tơlơi bơwih [ong huă tơnap tap hloh yua bơbe] djơ\ mơng tơlơi rung răng bơwih [ong huă [ơi ro\ng lo\n tơnah. {uh kơ tơlơi bơwih [ong huă amăng ku\i I thun anai lăng [u hơ'^n đơi  ôh, do\ lu tơlơi bơngơ\t lăi le\, hơnong pơđ^ kyar GDP 6,7% amăng thun anai mơ\ [ing pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar ta pơkă jing sa tơlơi lông lăng prong.

            Tui hăng mrô rơnoh bơwih [ong huă lăi pơthâo amăng 3 blan ako\  thun anai brơi [uh, wơ\t tơdah tơlơi bơwih [ong huă dưi ba glăi boh tơhnal tu\ yua [iă; pơkă hơnong abih bang ăt hơđong; prak kak trun noa dưi pơgăn laih; hơnong mơnuih [on sang blơi yua đ^ tui, gơnam blơi noa yom mơng ta] rơngiao đ^ tui 2%, pơkă hăng rơnoh prak s^ mơdrô hăng ta] rơngiao...Khă hnun, tơlơi bơ wih [ong huă [ơi Việt Nam glăk bưp lu tơlơi tơnap tap, lông lăng, rơđah biă `u rơnoh prak pơhrui glăi GDP klâo blan ako\ thun anai kơnong hơmâo 5,46%, [iă hloh 6,12% pơkă hăng tal anai mơn thun hlâo. Lăp gleng nao, hơnong pơđ^ kyar GDP klâo blan ako\ thun pơtrun pơkă hăng tal anai thun hlâo, amăng klâo bruă, tơlơi ngă hmua pla pơjing, hơduah e\p dram gơnam amăng lo\n laih anun bruă tuh tia pơkra pơjing hăng măi mok. Amăng anun, tơlơi ngă hmua yơh tơnap tap hloh. Tui hăng ơi Nguyễn Bích Lâm, Khoa anom bruă phun ju\ yap, bruă ngă hmua dêh ]ar lăi, tom jing tơlơi pơklaih kơ dêh ]ar amăng tơlơi bơwih [ong huă samơ\ tal blung a lu thun laih rơgao, pơđ^ kyar [u [uh lu ôh. Hơnong pơđ^ kyar [iă tui anun le\, tơlơi pơkă pơhrui glăi GDP thun 2016 tui hăng [ing pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar pơtrun jing 6,7% tơnap biă dưi ngă:

            Amăng klâo blan ako\ thun 2016, lăng glăi amăng bruă ngă hmua, mă akan hơdang, yua adai không phang kơsing pah prong, ia mơsin hram anun tơlơi pơđ^ kyar gah  bruă ngă hmua [u [uh đ^ ôh, rơngiă h^ lu. Gah bruă tuh tia pơkra pơjing hăng man pơdong đ^ đăi [iă  rơbêh 6%, samơ\ [iă hloh klâo blan ako\ thun 2015. Bruă tuh tia pơkra pơjing đ^ rơbêh 6%, amăng anun bruă mă hơduah e\p gơnam amăng gu\ lo\n hro\ tui. Bruă pơkra pơjing hăng măi mok, đ^ tui rơbêh 6,73% samơ\ ăt [iă hloh pơkă hăng thun hlâo.

            {u djơ\ kơnong gah bruă ngă hmua đô] ôh bơbe] djơ\ kơtang yua adai không phang kơsing pah prong ngă, ia mơsin hram ăt ngă kơ lu bruă pơtrun bơwih [ong huă hro\ soh, hơnong bơwih [ong huă dêh ]ar ta lăng nao kơ abih bang [u dơnoai ôh, lu tơlơi lông lăng. Anun le\, s^ mơdrô hăng dêh ]ar ta] rơngiao le\ [iă pơkă hăng thun hlâo, kơnong đ^ rơbêh 4%, blơi gơnam mơng dêh ]ar ta] rơngiao trun 4,8%, blơi măi mok, blơi gơnam yua hro\ soh. Mơnuih kơhnăk gah bruă bơwih [ong huă ơi Lê Đăng Doanh pơblang:

            Tơlơi bơwih [ong huă amăng klâo blan ako\ thun anai [iă hloh pơkă hăng thun hlâo. Bruă tuh tia pơkra pơjing ăt đ^ aset mơn. Bruă ngă hmua pla pơjing đ^ trun gah yu\ 1,3%. Laih anun tơlơi tơnap, kơ[ah prak kơnuk kơna, prak tuh pơ alin ăt ngă tơnap kơ lu anom bruă mơdrô. Sit năng ai amra hơmâo tơlơi prak trun noa dong, noa gơnam tam yua pơko\n đ^ laih anun tơlơi duh jia lu jai, prak apah mơng anom bruă mơdrô ăt amra đ^ tui mơn.

            Wơ\t tơdah, tơlơi pơđ^ kyar bơwih [ong huă thun anai do\ pơhu\i yua lu bruă aka [u gêh gal wơ\t hăng amăng dêh ]ar ta laih anun dêh ]ar ta] rơngiao hai. Khă hnun, tui hăng Hră lăi pơthâo ano\ pơđ^ kyar kơ tơlơi bơwih [ong huă  kah tơđar thun mơng Sang bruă prak pơđ^ kyar kual Châu Á ADB phrâo anai lăi, tơlơi bơwih [ong huă [ơi Việt Nam ăt hơmâo lu tơlơi đ^ mơn, lăng nao kơ 3 mơta bruă; hơnong tuh pơ alin mơng dêh ]ar ta] rơngiao, tơlơi đăo kơnang mơng mơnuih [on sang pô blơi yua hăng hơdră djru ăt đ^. Ơi Eric Sidgwick, Khoa sang bruă prak Pơđ^ kyar kual Châu Á [ơi Việt Nam lăi le\: hơnong pơđ^ tui GDP amăng 3 blan ako\ thun 2016 Việt Nam aset biă mă samơ\ aset huăi kraih đơi lơi, kơnong sa ]răn `u pơdjơ\ nao amăng ha thun. Sang bruă prak Pơđ^ kyar kual Châu Á pơtong lăng hlâo tơlơi bơwih [ong huă mơng Việt Nam ăt djă bong hơđong kjăp mơn thun anai, hơnong pơđ^ kyar 6,7% laih anun prak trun noa 3%. Kiăng dưi ngă djơ\ hơnong anai, tui hăng ơi Eric Sidgwick pơtă pơtăn:

            Amăng [iă hrơi blan kơnuk kơna Việt Nam khom wai lăng kjăp tơlơi bơ be] djơ\ mơng bơwih  [ong huă [ơi ro\ng lo\n tơnah, ano\ [u gêh gal `u, yua dah tơlơi pơđ^ kyar rơnang biă mă, laih anun pơ kjăp glăi tơlơi bơwih [ong huă prong djru Việt Nam pơđ^ tui hơnong bong glăi hăng tơlơi tơnap mơng ta] rơngiao tơdơi anai. Lăng nao pơ anăp sui thun, khom gir run hloh pioh pơsir tơlơi bơwih [ong huă, pơđ^ kyar rơnang mơng Việt Nam laih anun anom bruă mơdrô amăng dêh ]ar kơtưn bruă mă mut khul, kiăo tui hơdră mut hrom tar ]ar ro\ng lo\n tơnah. Kiăng dưi ngă tơlơi anun, khom lui h^ hơdôm tơlơi pơkă, ngă gun kơ tơlơi bơwih [ong huă brơi mơnuih [on sang ngă pô Việt Nam rơnuk pok bah amăng anai. Hơdôm tơlơi pơtrun djơ\, amra djru kơ bruă git gai anom bruă mơdrô  lu hloh, khă hnun, tơdah ngă pơgun đơi, wai lăng kraih đơi kjăp, ngă kơ tơlơi pơ]eh phrâo [u hơmâo ôh mơng anom bruă mơdrô Việt Nam.

            Hơnong kơtưn ngă pơđ^ kyar GDP 6,7% glăk jing sa tơlơi lông lăng prong kơ tơlơi bơwih [ong huă amăng thun anai. Kiăng găn rơgao h^ tơlơi tơnap tap anai, phrâo anai, Ding jum man pơphô hăng Tuh pơ alin rơkâo kơ Kơnuk kơna, Khoa dêh ]ar  git gai pok pơhai lu hơdră pơprong. Amăng anun, pơtum kơ bruă djru ngă hmua thun anai brơi pơđ^ tui boh [iă `u 2,5% kah dưi ngă djơ\ hơnong GDP truh 6,7%. Hrom hăng anun, pơtum pơsir ruh h^ tơlơi tơnap tap, pơtrut bruă pơkra pơjing, s^ mơdrô, boh nik `u amăng bruă hơduah e\p dram gơnam amăng lo\n glai. Tui hăng [ing rơgơi gah bruă bơwih [ong lăi, kiăng dưi ngă hơnong pơtrun anai, hơdră djru klă hloh ăt jing kơtưn mă gah lăm amăng dêh ]ar ta pô yơh phun.

                                                                 Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr