VOV4.Jarai - Tơlơi dưi bôh thâo mơng mơnuih djuai ania [ia\ le\ sa amăng hơdôm tơlơi dưi hmâo amăng anun lu bôh than pha ra hăng lăi nao rơđah hloh hơdôm bôh than “pha ra” amăng hơdôm tơlơi dưi ană mơnuih mơng mơnuih djuai ania [ia\. Pơhlôm tơlơi dưi bôh thâo mơng mơnuih djuai ania [ia\ dưi hmâo laih tơlơi phiăn jar kơmar hăng Việt Nam ]ih djă pioh hăng pơhlôm ngă tui [ơi anih sit nik `u.

Phiah phiăn thun 2013 hmâo pơsit laih hơdôm mơta tơlơi amăng tơlơi dưi bôh thâo [ơi Mơta tơlơi 5, Mơta tơlơi 41, Mơta tơlơi 42. Kiăo tui anun, djop mơnuih, amăng anun hmâo neh wa djuai ania [ia\ hmâo tơlơi dưi gum hrom amăng hơdôm bruă mă mơng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo hăng pơgang, rơnak gru grua bôh thâo pha ra; tơlơi dưi mă yua hăng lăi pơthâo bôh pơhiăp ha jăn hăng ruah mă bôh pơhiăp kiăng bơkơtuai ră ruai; tơlơi dưi ngă juăt hăng ]ơkă mă hơdôm nua yôm bôh thâo. Amăng anun, tơlơi dưi gum hrom hơdôm bruă mă bôh thâo dưi lăng le\ phun than kiăng drơi pô pơđ^ kyar ăt kah hăng đ^ tui tơlơi rô nao rai kơplah wah hơdôm mơnuih hăng khul mơnuih, dưi pơpu\, pơgang, pơhlôm ngă tui yua kơ kơnuk kơna pel e\p hơdôm tơlơi pơkă pơsit laih “djop mơnuih leng kơ dưm kơnar [ơi anăp tơlơi phiăn hăng [u hmâo kah ania pơpha djuai amăng hơdôm kual mơng tơlơi hơd^p mơda”. Lăi pha le\, djop mơnuih, khă mơnuih amăng lo\n ia [udah [u djơ\ amăng lo\n ia Việt Nam hai, leng kơ dưi ]ơkă mă tơlơi dưi gum hrom hăng bôh thâo hăng djop tum hơdôm bơnah mơng tơlơi dưi anai dưm kơnar hăng [u dưi kah pha tơlơi hơget ôh hluai tui hơdôm thun tơkeng, bơnai [udah rơkơi, tui đăo [udah [u tui đăo, ngă yang [udah [u ngă yang, thâo hră [udah [u thâo hră…

Kiăo tui anun, rim mơnuih [ôn sang leng kơ dưi mă yua hơdôm bôh thâo hơdôm hơdră pơkă bôh thâo dưi hmâo pơdo\ng pơjing yua kơ Kơnuk kơna gơgrong, mơnuih mơnam hăng khul mơnuih,bơhmu tu `u kah hăng: hơdôm kual ngui ngor, pơdơi pơdă [ơi anih tum pơ[ut lu mơnuih, đang bơnga, sang jơnum bôh thâo, sang dưm hơdrôm hră, tơdron đă bôh lông, sang djă pioh gru grua, anih anom Internet kơ djop mơnuih… Bruă ]ih pioh tơlơi dưi “mă yua hơdôm anih anom jơnum bôh thâo” tui Mơta tơlơi 41 Phiah phiăn Việt Nam kah hăng sa bơnah mơng tơlơi dưi bôh thâo hmâo ngă rơđah dong tơlơi mơng tơlơi dưi anai. Hrom hăng anun, tơhnal amra ngă juăt, tơhnal amra tu\ ư, tơhnal juăt tui hăng djơ\ tui tơlơi dưi gum hrom amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo do# dưi pơhlôm pel e\p hơdôm tơlơi pơkă mơng Phiah phiăn “tơlơi dưi pơsit djuai ania mơng pô, mă yua bôh pơhiăp am^ [a\ ơi yă pơjing, ruah mă bôh pơhiăp pioh ră ruai kơtuai” mơng ană mơnuih.

Tơlơi phiăn Việt Nam do# pơhlôm tơlơi dưm kơnar amăng bruă ]ơkă mă tơlơi dưi gum hrom amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo hluai tui hơdôm tơlơi pơkă hmâo bơdjơ\ nao hăng hơdôm gru\p amu` bơdjơ\ nao [u klă kah hăng đah kơmơi, ]ơđai muai..

Hăng mơnuih djuai ania [ia\: Rơngiao kơ tơlơi dưi pơsit djuai ania mơng pô, mă yua bôh pơhiăp am^ [a\, ruah mă bôh pơhiăp kiăng bơkơtuai hăng ara\ng dưi ]ih pioh amăng Mơta tơlơi 42 Phiah phiăn thun 2013, tơlơi dưi gum hrom amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo do# dưi pơhlôm huai tui hơdôm hơdră bruă mơng Kơnuk kơna pioh kơ bruă in tơglit hơdrôm hră, rơđah biă `u: lăi pơtă hlâo kiăng hmâo hra\ ]ih hăng hơdrôm hră in tơglit tơlơi ]ih, hră pơ-ar pioh bruă kơđi ]ar, tơlơi rơnuk rơnua plơi pla, rơnuk rơnua lo\n ia, tơlơi pơhing pơtom hiăp, djru neh wa kual djuai ania [ia\ do#, kual tơnap tap gah bơwih [ong – mơnuih mơnam, kual asuek, ataih, kual ]ư\ siăng, kual guai lo\n ia, bul ia rơs^, tơdăm ngek dra muai, ]ơđai muai, mơnuih bum mơta hăng hơdôm bruă mă phun pơkon; đing nao tuh pơplai lo\n mă yua hăng prăk pơdong anih anom mă yua kơ hơdôm anih anom in tơglit hơdrôm hră [ơi kual hmâo tơlơi bơwih [ong – mơnuih mơnam tơnap tap, kual asuek, ataih, kual ]ư\ siăng, guai lo\n ia, bul ia rơs^.

Tui hăng yă Nguyễn Thị Hải Nhung, Khua Anom wai lăng bôh thâo djuai ania, Ding jum bôh thâo, bơkơja\p drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui: Kiăng pơhlôm tơlơi dưi anai, Kơnuk kơna [u djơ\ kơnong kơ mă yua hơdôm hră pơ-ar tơlơi phiăn ]ih pơkra ngă gru than kơ tơlơi phiăn kơja\p kơ ngă tui tơlơi dưi ôh mơ\ `u do# hmâo hơdôm hơdră bruă, ako# bruă pơgang hăng pơđ^ kyar bôh thâo djop djuai ania [ia\ dêh ]ar Việt Nam truh thun 2020 tui Tơlơi pơsit mrô 1270 mơng Khua dêh ]ar [udah pơkă mơng Ding jum pơtô pơhra\m kơ bruă mă yua rơwang pơtô bôh pơhiăp tơlơi djuai ania [ia\ kơ mơnuih apăn bruă, mơnuih mă bruă [ơi kual djuai ania [ia\; pơgang, ngă tui băn ao đưm djop djuai ania [ia\ Việt Nam amăng rơwang ră anai.

Biă `u amăng ako# bruă Abih bang pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng rơwang mơng thun 2021-2030 le\ ăt pioh mơn sa dua ]ra\n bơdjơ\ nao, kiăng pơgang, ngă tui hơdôm nua yôm bôh thâo hăng tơlơi dưi gum hrom hơdôm bruă mă bôh thâo mơng mơnuih djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng.

“Đing nao pok pơhai tơlơi pơtrun pơsit pơđ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam kual neh wa djuai ania [ia\ hăng kual ]ư\ siăng rơwang mơng thun 2021-2030 kiăng pơgang hăng ngă tui ba glăi bôh tơhnal hơdôm nua yôm bôh thâo gơnam tam hăng [u djơ\ gơnam tam mơng mơnuih djuai ania [ia\ kiăng pơđ^ tui rơnoh ]ơkă mă bôh thâo hăng ngă tui bruă ngă pô mơng neh wa djuai ania amăng pơdo\ng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo. Pơplih phrâo dong glông hơdră bruă bôh thâo tui jơlan gah ha amăng ple\, sui thun, kơsem min mă yua hơdôm hơdră bruă rơđah rơđông đing nao pơgang hơdôm nua bôh thâo phiăn juăt, ngă gal brơi tơlơi pơtrut pơsur hơdôm khul gru\p amăng lo\n ia hăng dêh ]ar ta] rơngiao, Kơnuk kơna hăng hơdôm ]ra\n bruă bơwih [ong mơnuih [ôn sang gum hrom hơdôm bruă mă bôh thâo kiăng ngă tui hơdôm ngăn rơnoh kơ bruă gum hrom jar kơmar. Đing nao tuh pơplai pơdo\ng anom mă yua, pơpha ngăn rơnoh, djru djă pioh bôh pơhiăp bôh hră ]ih, pơđ^ tui rơnoh ]ơkă mă bôh thâo kơ neh wa djop djuai ania [ia\”.

Khă hnun hai, ăt kiăng đing nao mơn, tơlơi gum hrom amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo [u djơ\ sa tơlơi dưi khop mơn, kiăo tui anun, tơlơi dưi anai amra dưi hmâo tơlơi phiăn pơkă hăng hơdư\ h^ amăng hơdôm tơlơi dưi tu\ yap [ơi Mơta tơlơi 14 Phiah phiăn thun 2013, rơđah biă `u le\ hơdôm “tơlơi kiăng hloh yua kơ bôh than pơgang lo\n ia, rơnuk rơnua plơi pla, hơđong, pơhlôm mơnuih mơnam, pran jua mơnuih mơnam, tơlơi suaih pral mơng plơi pla./.

            Phú (VOV1): Pô ]ih – Siu H’ Prăk: Pô pơblang