VOV4.Jarai-Mơta tơlơi 28 Phiah phiăn thun 2013 lăi rơđah: Mơnuih [ôn sang dêh ]ar hơmâo tơlơi dưi ngă hrom wai lăng kơnuk kơna hăng mơnuih mơnam, dưi ngă hrom pơ]rông sai hăng rơkâo đ^ hăng djop sang bruă kơnuk kơna kơ bruă mă amăng kual plơi pla, tơring ]ar hăng amăng dêh ]ar. Kơnuk kơna ngă gêh gal pioh mơnuih [ôn sang ngă hrom wai lăng amăng kơnuk kơna hăng mơnuih mơnam; pơhai rơđah, mă bruă tơpă amăng bruă tu\ mă, lăi glăi tơlơi pơgôp hiăp, tơlơi rơkâo mơ\ng mơnuih [ôn sang. Anai le\ sa amăng hơdôm bruă mă ngă tui djơ\ tơlơi dưi ană mơnuih mơ\ng djop pô, amăng anun hơmâo mơnuih djuai [iă.

Bruă ngă tui tơlơi dưi tui hăng mơta tơlơi 28 Phiah phiăn, blung hlâo le\ tơlơi dưi ngă hrom pơ]rông sai kơtuai nao rai hơdôm bruă kơ abih bang amăng dêh ]ar laih anun amăng kual plơi pla pô, dưi rơkâo đ^ hăng anom bruă kơnuk kơna. Mơ\ng anun, mơnuih [ôn sang pok prong tơlơi dưi ngă hrom pơgôp hiăp mơ\ng pô amăng bruă pơsit, bruă mă amăng kơnuk kơna kiăng ako\ pơdong khul mơnuih mơnam ngă khua pô, bơkơnar, hơđong bruă kơđi ]ar, pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă mơnuih mơnam.

Pơgang brơi tơlơi dưi mơnuih [ôn sang ngă hrom amăng bruă git gai wai lăng kơnuk kơna hơmâo ]ih laih amăng Phiah phiăn, hơdôm tơlơi phiăn dêh ]ar kah hăng Tơlơi phiăn ruah khua pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar hăng khua pơ ala mơnuih [ôn sang djop gưl, Tơlơi phiăn pơphun anom bruă khua pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar, Tơlơi phiăn pơphun bruă kơnuk kơna dêh ]ar, Tơlơi phiăn pơphun bruă mă khua mua pơ ala mơnuih [ôn sang djop gưl hăng jơnum min mơnuih [ôn sang, Tơlơi phiăn ]oh hră tơlơi phiăn pơkă, Tơlơi phiăn rơkâo e\p glăi kơđi aka gal, tơlơi phiăn lăi pơthâo tơlơi soh, Tơlơi phiăn pơgăn [ong kông ngăn.

Sa tơlơi kiăng lăp djơ\ mơ\ng Ping gah, kơnuk kơna le\ pơgang pơđ^ kyar bơkơnar kơplah wah djop djuai ania. Mơnuih [ôn sang mah djuai ania pơpă, [iă [udah lu hai lêng kơ dưi ngă hrom ako\ pơjing lu jơlan hơdră, tơlơi phiăn kơnang kơ [ing pơ ala amăng sang bruă khua mua pơ ala kah hăng khua pơ ala mơnuih [ôn sang dêh ]ar, khua mua pơ ala mơnuih [ôn sang djop gưl, djop anom bruă mơnuih tơpuôl bruă kơđi ]ar –mơnuih mơnam mơ\ gơ`u ngă hrom [udah kơnang kơ anom bruă pôr tơlơi pơhing kơ mơnuih [ôn sang. Laih dơ\ng, mơnuih [ôn sang ăt dưi pơsit hrom mơtam hơdôm bruă mă amăng dêh ]ar lơ\m Kơnuk kơna pơphun jơnum tơ`a ano\ kiăng mơ\ng mơnuih [ôn sang, [udah ngă hrom mơtam pơsit lu tơlơi amăng kual plơi pla tui tơlơi phiăn pơkă.

Bruă ngă hrom mơnuih [ôn sang amăng abih bang bruă ako\ pơjing, ]ih pơkra jơlan hơdră: dơ\ng mơ\ng tơlơi pơ]eh phrâo blung a, truh kơ bruă pok pơhai ako\ pơjing, pơsit hrom hăng ngă tui jơlan hơdră pơtrun anun.

Sit mơ\n dưi lăi, djop hơdră, djop tơlơi ngă kiăng mơnuih [ôn sang ngă hrom amăng bruă ]ih pơkra ako\ pơjing rai tơlơi phiăn, jơlan hơdră, amăng bruă wai lăng kơnuk kơna mơ\ng kơnuk kơna dêh ]ar hơmâo pơkă lu hơdră, lu mơta. ~u dưi brơi mơnuih [ôn sang pơdah thâo ano\ kiăng tơlơi pơmin pran jua, tơlơi ]ang rơmang mơ\ng pô hăng djop sang bruă kơnuk kơna ăt kah hăng pơsit hăng ngă tui tơlơi phiăn kơnuk kơna.

Hrom hăng bruă pơgang tơlơi dưi ngă hrom djop bruă wai lăng amăng kơnuk kơna mơ\ng mơnuih [ôn sang, Ping gah hăng Kơnuk kơna pơđing nao biă mă, tuh pơ alin, djru ba bruă pơtô hrăm khua mua hơmâo pran jua tơpă, rơgơi, biă mă `u khua mua jing mơnuih djuai [iă kiăng ngă hrom git gai wai lăng, djru pơtrut bruă pơđ^ kyar bơwih [ong huă mơnuih mơnam, pơgang kjăp tơlơi rơnuk rơnua kơđi ]ar, hơđong amăng mơnuih mơnam [ơi lo\n ia lăi hrom, kual ataih, tơnap tap giăm guai dêh ]ar, amăng bul pơtâo ia rơs^ hnun mơ\n.

Bơhmutu kah hăng tơring ]ar Yên Bái, hăng bruă anăp kiăng pơsir h^ tơlơi kơ[ah mơnuih mă bruă, ngă khua hơmâo pơtô hrăm ruah mă mơnuih djop tơlơi pơkă pran jua tơpă hiam thâo rơgơi hăng đăo kơnang, djơ\ hăng bruă kiăng jao amăng rơnuk phrâo, thun 2018, Ping gah tơring ]ar Yên Bái ăt ngă hră pơtrun mrô 11 “Ako\ pơdong hăng e\p mơnuih apăn bruă thun hlăk ai, mơnuih apăn bruă jing đah kơmơi, mơnuih ngă khua jing djuai [iă gah Khul khua mua git gai ping gah tơring ]ar wai lăng truh thun 2030, anăp nao pơ thun 2035”. Anai le\ tơlơi pơtrun djơ\ rơ-ua, djơ\ tơlơi pơmin, lăng nao pơ anăp sui thun; dưi lăng kah hăng bruă bơblih kơtang amăng bruă dăp bruă ruah khua, pơtô hrăm mơnuih ngă khua apăn bruă tơring ]ar hơdôm thun pơ anăp.

Tơhnal pơkă anăp nao mơ\ng tơlơi pơtrun truh thun 2025, Yên Bái hơmâo 10-15% mrô mơnuih ngă khua thun hlăk ai gah Khul khua git gai ping gah tơring ]ar wai lăng; 20-25% le\ khua mua đah kơmơi, mơ\ng 20-25% le\ khua mua mơnuih djuai [iă. R^m ]răn rơwang bruă 5 thun sa wơ\t to\ tui dơ\ng, hơdôm rơnoh anai amra kơtưn pơđ^ tui mơ\ng 5-10%. Ơi Hoàng Mạnh Hà, Kơ-iăng Khua anom pơphun bruă mă Ping gah tơring ]ar Yên Bái brơi thâo:

“Hơdôm thun to\ tui pơ anăp, Ping gah tơring ]ar Yên Bái ăt pơtô hrăm brơi [ing gơyut ngă hrom tơlơi pơtrun hơdôm tơlơi thâo dơlăm kơ tơlơi pơtô djơ\, bruă kơđi ]ar, bruă ngă tui mơtam pioh glăi mă bruă pơ plơi pla, hrăm mơ\ng plơi pla kah đ^ ngă khua pơdlông prong tui, hrăm [ư\ pơkra pran jua, hrăm bruă mă tơlơi thâo thăi kơ [ing gơ`u. {ing kơ[ah tơlơi thâo pơtô djơ\ kơđi ]ar, brơi nao hrăm hăng pơđ^ tui tơlơi thâo bruă mă kiăng gơ`u thâo ba yua tơlơi thâo anun amăng rơnuk mut phung jar kmar, ăt kah hăng ngă hrom anom bruă s^ mơdrô rơnuk anai pioh pơtrut bruă mă’’.

Tui anun yơh, tơlơi dưi ngă hrom wai lăng amăng kơnuk kơna hăng mơnuih mơnam mơ\ng mơnuih [ôn sang dưi hơmâo Kơnuk kơna ]ih pioh amăng tơlơi phiăn hăng gir run lu laih amăng bruă ngă tui sit nik, mơ\ng anun pơđ^ tui tơlơi dưi mơnuih [ôn sang ngă khua pô tui jơlan XHCN, pơgang tơlơi dưi ană mơnuih djơ\ lăp hăng pơtum tơlơi gum hrom mơ\ng djop gưl mơnuih [ôn sang hăng pơđ^ kyar na nao, amăng anun [u kơ[ah ôh tơlơi glăm ba, gơgrong mơ\ng djop djuai [iă amăng bruă ako\ pơdong hăng pơđ^ kyar lo\n ia.

Nay Jek: Pơblang