Hơdôm anom bơwih ƀong hna kơphê ƀơi Dak Lăk bơngơ̆t, tơdah rơnoh prăk jia phrâo hơmâo ngă amra ngă kơ anom bruă blơi gơnam mơ̆ng dêh čar Mi ĕp anih blơi pơkŏn dong yơh, blơi mơ̆ng Brazil ƀudah Colombia, dua boh dêh čar plai ƀiă bơbeč djơ̆. Tơdah ƀu hơmâo hơdră ngă bruă lăp djơ̆, kơphê Việt Nam amra amuñ rơngiă anih blơi. Tui hăng ơi Lê Đình Tư, Khua kông ti TNHH sa ding kơna Minudo farm care, rơngiao kơ bruă pơhrŏ ƀiă prăk apah, pơkra gơnam klă hloh, pơđĭ tui anŏ jơman, jing bruă “kơčao akha” dlăm hloh ƀơi anih sĭ mơdrô amăng lăm dêh čar ăt jing bruă yôm biă mă:“Amăng mông anai, pơđĭ tui bruă sĭ gơnam amăng dêh čar hăng hơdôm mơta gơnam klă jơman či pơsir hĭ tơlơi tơnap mơ̆ng anom bruă hna uă tơpung kơphê amăng dêh čar. Laih dong kiăng dưi bơwih ƀong kjăp pơ anăp anai ƀing ta khŏm pơplih glăi pô ta hlâo, ĕp anih sĭ mơdrô pơ lu dêh čar, kiăng lơ̆m anih sĭ mơdrô pơ anai pơplih lĕ ta hơdai sĭ pơ pơkŏn dong. Ƀing ta huăi sư̆ rơbư̆ ôh. Mah pơplih tŭ mơn ƀing ta ăt dưi đĭ kyar kjăp mơn”.

Việt Nam jing dêh čar pơkra kơphê prong tal dua ƀơi rŏng lŏn tơnah, laih dong jing anih hơmâo kơphê robusta lu hloh, hơmâo mă yua lu amăng bruă pơkra kơphê kuor lik amăng ia laih anun ngă ia mơñum amăng get. Rơnoh jia 46% amra ngă nua pơmă tui, ngă kơphê Việt Nam ƀu dưi bơkơtưn hăng anih sĭ mơdrô dêh čar Mi. Tơlơi anai amra ngă hrŏ tui mrô gơnam kiăng blơi mơ̆ng anom bơwih ƀong dêh čar Mi laih anun hrŏ trun prăk sĭ mơdrô kơphê mơ̆ng Việt Nam.

Hlâo adih, hăng prăk jia 0%, kơphê Việt Nam dưi bơkơtưn kơtang biă ƀơi dêh čar Mi. Ră anai kơnong gêh gal hăng kơphê pơjeh aka ƀu pơkra đôč. Hơdôm mơta gơnam hơmâo pơkra kah hăng kơphê kuor lik amra hơmâo rơnoh jia phrâo, ngă kơ hơdôm anom bơwih ƀong sĭ gơnam pơ čar rơngiao bưp tơlơi tơnap prong biă. Khă hnun hai tui hăng ơi Trịnh Đức Minh, Khua khul kơphê Buôn Ma Thuột, kơphê Việt Nam hơmâo sĭ pơ rơbêh 100 boh dêh čar, kual lŏn, laih anun kjăp laih bruă bơwih ƀong lơ̆m anih sĭ mơdrô pơplih. Anih ba sĭ pơ dêh čar juăt ba sĭ kah hăng EU, Khač, Japan, Khač, Hàn Quốc...dŏ hơmâo lu đôč, tui anun pơhrua nao bruă hrŏ trun gơnam ba sĭ pơ dêh čar Mi. Ơi Trịnh Đức Minh pơblang:“Bruă pơkra kơphê Việt Nam dưi mơn pơplih anih sĭ mơdrô, anih ba sĭ phrâo ăt dŏ prong đôč, yua dah sit biă ñu ƀing ta hơmâo pok prong anih sĭ mơdrô, hăng hơdôm rơtuh dêh čar laih. Hơdôm anih sĭ mơdrô kual ASIA glăk blơi kơphê Robusta mơ̆ng ƀing ta lu biă. Hră rơkâo blơi mơ̆ng dêh čar Khač, Japan, Hàn Quốc...hơdôm boh dêh čar kual ASIA lăi hrŏm lu biă mơ̆ ƀing ta ƀu hơmâo sĭ ôh. Laih anun, amăng hrơi mông nua pơmă tui anai arăng juăt blơi Robusta dong đah mơ̆ng rơgêh ƀiă, bơ kơphê Arabica (kơphê če” nua lu dua wơ̆t pơmă đơi”.

Hăng hơdôm tơlơi lông anai, hơdôm anom bơwih ƀong kơphê Việt Nam dưi sem lăng anih sĭ mơdrô pơkŏn, plai ƀiă kơnang kơ dêh čar Mi. Rơngiao kơ bruă pơkra gơnam klă hloh, akŏ pơjing anăn gơnam hmư̆ hing amta djru pơđĭ tui nua gơnam hăng dưi bơkơtưn ƀơi jar kmar. Laih dong, gong gai hăng hơdôm khul grup mơdrô kơphê kiăng gir bơkơtuai hrŏm dêh čar Mi ĕp jơlan plai ƀiă bơbeč yua tơlơi phiăn mă jia phrâo mơ̆ng Mi.

Bruă pơhiăp telephôn kơplah wah Khua git gai Ping gah ơi Tô Lâm hăng Khua mir sir dêh čar Mi ơi Donald Trump mơmot lơ 4/4 phrâo rơgao lăi nao tơlơi rô nao rai Việt Nam hăng Mi, amăng anun lăi dlăm bruă sĭ mơdrô dua bơnah. Khua git gai Ping gah ơi Tô Lâm pơsit, Việt Nam amra pơčrông sai hăng Mi kiăng ba rơnoh jia blơi mut gơnam pơwơ̆t glăi rơnoh 0% hăng gơnam blơi mut mơ̆ng Mi laih dong rơkâo dêh čar Mi mă jia hrup anun mơn hăng gơnam blơi mut mơ̆ng Việt Nam, blơi mut lu gơnam mơ̆ng Mi mơ̆ Việt Nam kiăng blơi, laih dong pơsur, ngă amuñ brơi kiăng hơdôm boh kông ti mơ̆ng Mi tuh pơ alin lu hloh ƀơi Việt Nam. Bruă pơhiăp telephôn hơmâo ƀing apăn bruă bơwih ƀong, biă ñu hơdôm anom bơwih ƀong, khul grup sĭ mơdrô lăng yôm, čang rơmang hơmâo boh than klă hiam amăng tơlơi sĭ mơdrô, blơi mut gơnam mơ̆ng Việt Nam - Mi hrơi blan pơ anăp./.